| 32837 |
akkersleep, weidesleep |
doornen takken:
di̯ōnǝ tákǝ(n) (P192p Voort)
|
Het toestel of werktuig waarmee men de akker en/of de weide sleept. Behalve de sleeptypen die door de afb. 89 t/m 95 worden voorgesteld, werd ook de omgekeerde eg als sleep gebruikt. Zo nodig verzwaarde men die met graszoden, een zak aarde of iets dergelijks. Vaak werd de sleepeg voorzien van berkenrijs, doorn- of braamtakken of prikkeldraad. Men kon deze tussen de egbalken door vlechten, onder de eg vastbinden of achter aan de eg bevestigen. Zulk een sleep gebruikte men vooral om pas gezaaid spurrie-, klaver-en graszaad slepend in de grond te brengen. Soms werd er ook een tarwe- of een aardappelveld mee bewerkt. De omgekeerde eg kon - al dan niet voorzien van rijshout e.d. - ook als weidesleep dienen, voor het slechten van molshopen, het fijner uitsmeren van verspreide mest en ter bestrijding van mosvorming. Men sleepte de akker of de weide soms ook wel met een grote bos berken- of andere takken, die men van voren bijeenbond of - gespreid - tussen twee balken klemde. Voor het ''sleep''-gedeelte van varianten verderop in het lemma zie men het simplex sleep aan het begin. In het lemma ''eg'' vindt men de waarde van het woord(deel ''eg'' resp. ''eg'' verklaard. [JG 1a+ 1b+ 1c+ 1d; N 11, 85; N 11A, 179 + 181b + c; N 14, 81; N 18, 22; N 27, 1a add.; N J, 10; N P, 17 + 18; N Q, 17; A 13, 16b; A 40, 10a + b; div.; monogr.]
I-2
|
| 23195 |
allerheiligen |
allerheiligen:
alərhe‧ligə (P192p Voort)
|
Allerheiligen. [ZND 01 (1922)]
III-3-3
|
| 23196 |
allerzielen |
allerzielen:
alərzi:lə (P192p Voort)
|
Allerzielen. [ZND 01 (1922)]
III-3-3
|
| 22335 |
alles kwijt |
plat:
plat (P192p Voort),
plat zɛjn (P192p Voort)
|
Alles kwijt bij het knikkeren. [ZND 01 (1922)] || Hoe heet iemand die alles bij het spel (bijvoorbeeld bij het knikkeren) heeft verloren? [ZND 29 (1938)]
III-3-2
|
| 23254 |
altaar |
altaar (<lat.):
op den autoor (P192p Voort)
|
Op het altaar (let op het geslacht!) [ZND 32 (1939)]
III-3-3
|
| 20656 |
andijvie |
andijve:
andī.və (P192p Voort),
andijvie:
andievie (P192p Voort, ...
P192p Voort)
|
[Goossens 1b (1960)] [ZND 01 (1922)] [ZND 32 (1939)]
I-7
|
| 28580 |
angel |
angel:
aŋǝl (P192p Voort),
áŋǝl (P192p Voort)
|
Het verdedigingsmiddel van de bij dat zich aan het achterlijf bevindt. Het is een scherp, hol spiesje, van weerhaakjes voorzien en verbonden met een gifblaasje. Hiermee steken moer en werkbij. De dar mist dit wapen. [N 63, 73a; L 32, 26; JG 1a+1b; monogr.]
II-6
|
| 24403 |
angel van bij of wesp |
angel:
angel (P192p Voort)
|
angel, van bij of wesp [ZND 32 (1939)]
III-4-2
|
| 23259 |
angelusklok |
bedeklok:
de beeklok trèk (P192p Voort)
|
De angelusklok luidt. [ZND 32 (1939)]
III-3-3
|
| 33621 |
anjelier |
flier:
ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007
fliere (P192p Voort),
kernoffel:
ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007
kərmifəl (P192p Voort)
|
Anjelier, Fr. oeillet, Lat. Dianthus [ZND 15 (1930)]
I-7
|