| 20546 |
azijn |
edik:
ęǝk (Q078p Wellen),
azijn"wordt niet gebruikt
èək (Q078p Wellen),
verzamelfiche, ook mat. van ZND 1, a-m
éik (Q078p Wellen)
|
azijn [ZND 01u (1924)] || Azijn (kent u hier andere woorden voor). [ZND 42 (1943)] || Azijn, gemaakt van het sap van bij voorkeur zure appelen. Volgens de informant uit Q 249 werd de azijn die men vroeger maakte, gebruikt als geneesmiddel voor zieke dieren. [N 57, 38a]
II-2, III-2-3
|
| 22321 |
baantje glijden op het ijs |
sleuren:
sleu-re (Q078p Wellen),
sleure (Q078p Wellen, ...
Q078p Wellen),
sluere (Q078p Wellen)
|
glijden (op het ijs) [ZND m] || Glijden. [ZND 01 (1922)] || Hoe noemt men: op het ijs glijden (zonder schaatsen). [ZND 14 (1926)] || Slieren (op het ijs glijden zonder schaatsen). [ZND 06 (1924)]
III-3-2
|
| 17584 |
baard |
vlimmen:
vlø̜mǝ (Q078p Wellen)
|
De scherpe uitsteeksels van de aar bij sommige graangewassen: kafnaalden. Het type baard is een verzamelnaam; het type vlimmen is het meervoud van vlim dat eigenlijk de afzonderlijke kafnaald aanduidt die aan het omhulsel van de korrel vastzit. Wanneer het type vlimmen als dubbelopgave naast baard voorkomt (dat is het geval in L 286, 312 en 313), dan is de betekenis van vlimmen: het omhulsel waarin de korrel zit. Vergelijk ook de lemma''s ''graanafval'' (6.1.30) en ''spikken'' (6.1.31). Zie afbeelding 2, f. [JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; A 25, 11; NE 2.I, 51; monogr.; add. uit N 14, 131]
I-4
|
| 17720 |
baarmoeder |
matrice (fr.):
metris (Q078p Wellen)
|
baarmoeder [N 10c (1995)]
III-1-1
|
| 34484 |
baarmoeder van de kip |
eierbed:
ēǝrbęt (Q078p Wellen),
ęi̯ǝrbęt (Q078p Wellen)
|
Het geheel der geslachtsorganen van een kip. [N 19, 57]
I-12
|
| 34113 |
baarmoeder van de koe |
matrice:
matres (Q078p Wellen)
|
[N 3A, 48; A 48A, 47a]
I-11
|
| 23154 |
baarspelen |
baren:
Sub barre. Fr. jouer aux barres.
baren (Q078p Wellen)
|
Krijgertje spelen.
III-3-2
|
| 34585 |
bak |
bak:
bák (Q078p Wellen),
karbak:
kē̜rbak (Q078p Wellen),
opslagbak:
ǫpslax˱bak (Q078p Wellen)
|
Het gedeelte van de kar, wagen of kruiwagen waarin de lading vervoerd wordt. De bak bestaat uit zijwand, voorwand, achterwand en bodem (zie die lemmata). Er kunnen zo nodig verhoogsels op gezet worden. Het woordtype brak betekende oorspronkelijk "zijwand" en werd als zodanig dikwijls in het meervoud gebruikt. De betekenis van de enkelvoudsvorm ontwikkelde zich metonymisch naar "bak in zijn geheel". De betekenis "draagbalk van de bak" (zie het lemma draagbalken), verwant met "zijwand", komt nog vaak voor, vooral in Nederlands Limburg. De woordtypen slagbak, kipbak, slagkarbak, aardkarbak en clitchètbak duiden een bak aan die kan kippen. [N 17, 22; N 18, 99; N G,, 57; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2b; monogr]
I-13
|
| 34257 |
bak om boter in te kneden |
botterkuip:
[botter]kǭǝp (Q078p Wellen)
|
Kneedbak die schuin werd geplaatst om de melk uit de geknede boter te laten vloeien. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [N 12, 51, 59 en 61; JG 1a, 1b; A 7, 22; Ge 22, 15, 72 en 73; L 27, 67 en 68; monogr.; N 5A (I]
I-11
|
| 20147 |
baker |
gebuurvrouw:
geboervrou (Q078p Wellen, ...
Q078p Wellen)
|
Benaming voor ervaren, maar niet gediplomeerde medebewoonster van de plaats [ZND 46 (1946)] || Ouderwetse niet gediplomeerde baker?; benaming voor de vrouw die gedurende een aantal dagen na de bevalling moeder en kind verzorgd? [ZND 46 (1946)]
III-2-2
|