e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Wellen

Overzicht

Gevonden: 4045
BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
brulziekte brul: bryl (Wellen) Een afwijking aan de eierstokken van koeien. De dieren vertonen voortdurend verschijnselen van tochtigheid, tegelijkertijd zijn ze onvruchtbaar. De koeien maken een eigenaardig brullend geluid, ze hebben slappe banden en ze groeien slecht. Zie ook het lemma ''brulziekte'' in wbd I.3, blz. 464-465. [N 3A, 101; A 48A, 45a; JG 1a, 1b; L 19B, 4a; monogr.; add. uit N C] I-11
brutaal astrant: astrant (Wellen), hè astrânt (Wellen), vrijpostig: hi is vrijepōstig (Wellen) hij is vrijpostig (strant, astrant) [ZND 32 (1939)] III-3-1
bui, regenbui gads: gats (Wellen, ... ), plas: plôôs (Wellen), regenschuil: ps. letterlijk overgenomen.  riēͅgənšoe (Wellen), schoer: schoe-er (Wellen, ... ), schoeër (Wellen), vlaag: vleg (Wellen) bui, regen [ZND 01 (1922)] || regenbui [ZND 06 (1924)] III-4-4
buik buik: baĕk (Wellen), bŏĕk (Wellen), buk (Wellen), pens: pɛ̄.ns (Wellen) de buik [ZND 29 (1938)] || Zie afbeelding 2.33. [JG 1a, 1b; N 8, 14 en 41] I-9, III-1-1
buik (spotnamen) pens: pens (Wellen), Gemeen.  pens (Wellen) de buik [ZND 29 (1938)] || Spotbenamingen voor de buik [N 109 (2001)] III-1-1
buikpijn pijn in zijn buik: pijn in mijne boek (Wellen), pè:n èn mènne bŏek (Wellen) ik heb buikpijn [ZND 34 (1940)] III-1-2
buil op het hoofd knoef: knoeëf (Wellen), knook: knooak (Wellen), knoëk (Wellen) een buil (gezwel, bv. op het hoofd door een slag of val) [ZND 32 (1939)] III-1-2
builmolen buil: bø̜jl (Wellen), molen: [molen] (Wellen) Werktuig waarmee de molenaar in het groot de verschillende soorten van bloem en zemelen uit het meel scheidt. De builmolen bestaat uit een veelhoekige, vaak vier tot vijf meter lange, draaiende trommel waar een fijne zijden doek, de buildoek, rond is gespannen. Het meel wordt in de ronddraaiende trommel met behulp van een lange spiraal verplaatst. Vooraan in de trommel is de buildoek zeer fijn; meer naar achter toe wordt hij telkens steeds grover. Zo worden met behulp van de buil achtereenvolgens kriel, kort(meel) en zemelen afgescheiden. Enkele molenaars gebruiken in plaats van een buildoek verschillende zeven, van zeer fijn tot zeer grof. De woordtypen meelzeef, meelzift, zeef en zift zijn in dit lemma opgenomen omdat de invullers aangaven dat het hier specifiek een molen, dus geen handzeef, betrof. De builkast uit Q 19a bestond uit een draaiende trommel met een lengte van ca 2 meter en een doorsnee van 60 à 70 cm, die was bespannen met drie soorten doek: a) zeer fijn, voor wittebrood (weg: wɛk); b) minder fijn, voor grof brood (grove weg: grōvǝ wɛk) en c) grof, voor veevoer (veevoer: viǝvōr). Voor de niet-fonetisch gedocumenteerde vormen van -ømolenŋ respectievelijk ømolenŋ zie men het lemma ɛmolenɛ.' [N O, 38b; N 18, 136; Vds 242; Jan 238; Coe 216; Grof 241; N 14, 136; N D, 33 add.] II-3
buitendorpse vreemde: vreumde (Wellen) Noem het (dialect)woord voor: mensen die niet in hetzelfde dorp wonen als u? [vreemde] [N 102 (1998)] III-3-1
buitendorpse: specifiek niet van wellen: nie va Welle (Wellen) Noem het (dialect)woord voor: mensen die niet in hetzelfde dorp wonen als u? [vreemde] [N 102 (1998)] III-3-1