| 34196 |
brulziekte |
brul:
bryl (Q078p Wellen)
|
Een afwijking aan de eierstokken van koeien. De dieren vertonen voortdurend verschijnselen van tochtigheid, tegelijkertijd zijn ze onvruchtbaar. De koeien maken een eigenaardig brullend geluid, ze hebben slappe banden en ze groeien slecht. Zie ook het lemma ''brulziekte'' in wbd I.3, blz. 464-465. [N 3A, 101; A 48A, 45a; JG 1a, 1b; L 19B, 4a; monogr.; add. uit N C]
I-11
|
| 21573 |
brutaal |
astrant:
astrant (Q078p Wellen),
hè astrânt (Q078p Wellen),
vrijpostig:
hi is vrijepōstig (Q078p Wellen)
|
hij is vrijpostig (strant, astrant) [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 25116 |
bui, regenbui |
gads:
gats (Q078p Wellen, ...
Q078p Wellen),
plas:
plôôs (Q078p Wellen),
regenschuil:
ps. letterlijk overgenomen.
riēͅgənšoe (Q078p Wellen),
schoer:
schoe-er (Q078p Wellen, ...
Q078p Wellen),
schoeër (Q078p Wellen),
vlaag:
vleg (Q078p Wellen)
|
bui, regen [ZND 01 (1922)] || regenbui [ZND 06 (1924)]
III-4-4
|
| 17634 |
buik |
buik:
baĕk (Q078p Wellen),
bŏĕk (Q078p Wellen),
buk (Q078p Wellen),
pens:
pɛ̄.ns (Q078p Wellen)
|
de buik [ZND 29 (1938)] || Zie afbeelding 2.33. [JG 1a, 1b; N 8, 14 en 41]
I-9, III-1-1
|
| 17635 |
buik (spotnamen) |
pens:
pens (Q078p Wellen),
Gemeen.
pens (Q078p Wellen)
|
de buik [ZND 29 (1938)] || Spotbenamingen voor de buik [N 109 (2001)]
III-1-1
|
| 18095 |
buikpijn |
pijn in zijn buik:
pijn in mijne boek (Q078p Wellen),
pè:n èn mènne bŏek (Q078p Wellen)
|
ik heb buikpijn [ZND 34 (1940)]
III-1-2
|
| 18139 |
buil op het hoofd |
knoef:
knoeëf (Q078p Wellen),
knook:
knooak (Q078p Wellen),
knoëk (Q078p Wellen)
|
een buil (gezwel, bv. op het hoofd door een slag of val) [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 26624 |
builmolen |
buil:
bø̜jl (Q078p Wellen),
molen:
[molen] (Q078p Wellen)
|
Werktuig waarmee de molenaar in het groot de verschillende soorten van bloem en zemelen uit het meel scheidt. De builmolen bestaat uit een veelhoekige, vaak vier tot vijf meter lange, draaiende trommel waar een fijne zijden doek, de buildoek, rond is gespannen. Het meel wordt in de ronddraaiende trommel met behulp van een lange spiraal verplaatst. Vooraan in de trommel is de buildoek zeer fijn; meer naar achter toe wordt hij telkens steeds grover. Zo worden met behulp van de buil achtereenvolgens kriel, kort(meel) en zemelen afgescheiden. Enkele molenaars gebruiken in plaats van een buildoek verschillende zeven, van zeer fijn tot zeer grof. De woordtypen meelzeef, meelzift, zeef en zift zijn in dit lemma opgenomen omdat de invullers aangaven dat het hier specifiek een molen, dus geen handzeef, betrof. De builkast uit Q 19a bestond uit een draaiende trommel met een lengte van ca 2 meter en een doorsnee van 60 à 70 cm, die was bespannen met drie soorten doek: a) zeer fijn, voor wittebrood (weg: wɛk); b) minder fijn, voor grof brood (grove weg: grōvǝ wɛk) en c) grof, voor veevoer (veevoer: viǝvōr). Voor de niet-fonetisch gedocumenteerde vormen van -ømolenŋ respectievelijk ømolenŋ zie men het lemma ɛmolenɛ.' [N O, 38b; N 18, 136; Vds 242; Jan 238; Coe 216; Grof 241; N 14, 136; N D, 33 add.]
II-3
|
| 21766 |
buitendorpse |
vreemde:
vreumde (Q078p Wellen)
|
Noem het (dialect)woord voor: mensen die niet in hetzelfde dorp wonen als u? [vreemde] [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 21767 |
buitendorpse: specifiek |
niet van wellen:
nie va Welle (Q078p Wellen)
|
Noem het (dialect)woord voor: mensen die niet in hetzelfde dorp wonen als u? [vreemde] [N 102 (1998)]
III-3-1
|