| 28166 |
luchtverversing |
bewetterung:
bewetterung (Q000 Zie mijnen
[(Domaniale / Laura / Willem-Sophia / Oranje-Nassau II / Maurits)]
[Domaniale])
|
Het toevoeren van verse lucht naar de verschillende ondergrondse werkpunten. [N 95, 204; monogr.; N 95, 210]
II-5
|
| 27662 |
maaiveld, dag |
dag:
dax (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits])
|
De begane grond met inbegrip van de hele ruimte daarboven. [N 95, 114; N 95, 3; Vwo 265]
II-5
|
| 27147 |
magazijn |
catrîye:
katri (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder]),
katrij (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder)]
[Emma, Maurits]),
magazijn:
magazijn (Q000 Zie mijnen
[(Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Winterslag, Waterschei]),
magazę̄n (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg])
|
Algemene benaming voor een ondergronds of bovengronds magazijn. Het woordtype "catrîye" is specifiek van toepassing op een ondergronds magazijn. [N 95, 9; Vwo 492; Vwo 222; monogr.]
II-5
|
| 27844 |
magazijn voor ontplofbare stoffen |
poederkot:
pujǝrkǫt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale])
|
Ondergronds magazijn waar springstof wordt opgeslagen. [monogr.; Vwo 610]
II-5
|
| 27248 |
magazijnmeester |
chef-catrîye:
šęf katri (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits])
|
Opziener over hetgeen in een magazijn boven- en ondergronds voorhanden is. Het woordtype "chef-catrîye" is specifiek van toepassing op de magazijnmeester van een ondergronds magazijn (Vanwonterghem pag. 90). [N 95, 160; Vwo 231; monogr.]
II-5
|
| 28395 |
magere kool |
magere kool:
māgǝrǝ kōl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Steenkool met tien tot veertien procent vluchtige bestanddelen. [N 95, 460; monogr.]
II-5
|
| 26458 |
mal |
cintre:
sē̜trǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
sɛntr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
gabarit:
gabaret (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Winterslag]),
gábáret (Q000 Zie mijnen
[(Winterslag)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
gábári (Q000 Zie mijnen
[(Winterslag)]
[Winterslag]),
mal:
mal (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Houten of metalen boog die wordt gebruikt bij het plaatsen van betonblokken als bekleding van blijvende steengangen. [monogr.; Vwo 223; Vwo 243; Vwo 331]
II-5
|
| 27915 |
mees, keel |
keel:
kēl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Houthalen, Zwartberg, Waterschei, Eisden]),
kop:
kǫp (Q000 Zie mijnen
[(Houthalen / Zwartberg / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
mees:
mēs (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
mē̜js (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
selle:
sęl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder)]
[Domaniale]),
sɛl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder])
|
Ronde inkeping aan de bovenzijde van een houten stijl waarin de kap rust. De mees zorgt ervoor dat de stijlen gemakkelijker onder de kappen kunnen worden aangebracht en belet dat de stijlen onder de kappen kunnen wegschuiven. [monogr.; Vwo 412; Vwo 506; Vwo 507; Vwo 701]
II-5
|
| 28066 |
meester-opzichter |
chef-porion:
šęf-pǫjõ̜ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg])
|
Op elke verdieping is een chef-opzichter of meester-opzichter aangesteld. Hij voert het bevel over de opzichters. [N 95, 127; monogr.; N 95, add.; Vwo 235]
II-5
|
| 27612 |
middagdienst, late dienst |
middagpost:
medaxpǫst (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg]),
middagschicht:
medaxšext (Q000 Zie mijnen
[(Eisden)]
[Eisden]),
namiddagpost:
namiddagpost (Q000 Zie mijnen
[(Houthalen / Waterschei)]
[Beringen, Zolder, Zwartberg, Winterslag]),
twee-urenpost:
twee-urenpost (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Zwartberg / Winterslag)]
[Beringen, Zolder]),
twē-ȳrǝpǫst (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder)]
[Zolder])
|
De werktijd van ''s middags 2 uur tot ''s avonds 10uur. Volgens Defoin (pag. 209) wordt de namiddagdienst in de pijlers waar de kolenwinning tijdens de morgendienst geschiedt, besteed aan het verplaatsen van de installaties en de nachtdienst aan de dakbreuk. In die waar de kolenwinning tijdens de namiddagdienst geschiedt, verricht men de verplaatsing van de installaties in de nachtdienst en de dakbreuk in de volgende morgendienst. Voor de middagdienst had men, volgens de informant van Q 15, een driekantige penning. Zie ook het lemma Controlepenning. [N 95, 117; monogr.; Vwo 509; Vwo 510; Vwo 807]
II-5
|