| 27774 |
wentelkoker |
caracole:
karakǫl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Laura, Julia]),
kęrǝkol (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Houthalen / Waterschei)]
[Winterslag, Waterschei]),
descenseur:
descenseur (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg / Winterslag / Eisden)]
[Beringen, Winterslag]),
spiraalton:
sperālton (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
virole:
verǫl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg)]
[Zwartberg, Winterslag, Eisden]),
vǝrol (Q000 Zie mijnen
[(Zolder / Winterslag)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg]),
wentelkoker:
wɛntǝlkōkǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Eisden])
|
Verticale cylindrische buis met spiraalvormige platen. De wentelkoker wordt gebruikt voor het vervoer van kolen en stenen van boven naar beneden in op- en neerbraken en tussenschachten. De invuller uit Q 15 merkt daarover voor de mijn Maurits op dat de kolen of stenen die boven in de wentelkoker werden gestort, er onder met dezelfde snelheid weer uitkwamen. [N 95, 838; monogr.; Vwo 213; Vwo 725; Vwo 833; Vwo 858]
II-5
|
| 27566 |
werk, arbeid |
rabota:
rabǫta (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Emma])
|
Het woord "rabota" is volgens Vanwonterghem (pag. 185) afkomstig van Russische krijgsgevangenen die in de Tweede Wereldoorlog in de Limburgse mijnen te werk gesteld waren. De term werd nadien niet veel meer gebruikt. [Vwo 643]
II-5
|
| 27587 |
werkboek |
boek:
buk (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
werkboek:
wɛrkbuk (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Werkboekje dat iedere arbeider moet bezitten. De werkgever heeft het boekje in zijn bezit gedurende de tijd dat de arbeider in zijn dienst is. Hij duidt er nauwkeurig in aan wanneer de werknemer in dienst treedt en wanneer hij de dienst verlaat (Vanwonterghem pag. 69). [Vwo 146; Vwo 859]
II-5
|
| 27685 |
werkplaats |
atelier:
atǝljē (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zolder])
|
[N 95, 10]
II-5
|
| 27775 |
werkvloer |
onderste schietbelen:
onderste schietbelen (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg)]
[Maurits]),
plancher:
plancher (Q000 Zie mijnen
[(Houthalen / Waterschei)]
[Domaniale]),
schietbalken:
schietbalken (Q000 Zie mijnen
[(Zolder)]
[Zwartberg]),
werkplancher:
werkplancher (Q000 Zie mijnen
[(Eisden)]
[Houthalen, Waterschei]),
werkvloer:
werkvloer (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Winterslag)]
[Eisden])
|
De vloer die bij de aanleg van een opbraak onder de veiligheidsvloer wordt aangebracht, om, wanneer er geschoten wordt, het gereedschap op te bergen en beschutting achter te zoeken. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma Veiligheidsvloer. [monogr.]
II-5
|
| 27425 |
wig |
bouwkijl:
bǫwkiǝl (Q000 Zie mijnen
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
cale:
kal (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
spie/splj:
spi (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Eisden])
|
Taps toelopend houten blok dat wordt gebruikt om bijvoorbeeld ijzeren ondersteuningen of schudgootmotoren vast te zetten. Het woordtype "bouwkijl" werd op de Domaniale mijn gebruikt voor een wig in galerij-ondersteuningen. [N 95, 346; N 95, 347; N 95, 332; monogr.; Vwo 209; Vwo 724]
II-5
|
| 22770 |
winnen |
afbouwen:
af˱bǫwǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
afpijleren:
afpęjlǝrǝ (Q000 Zie mijnen
[(Maurits)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
afstreben:
āfštrēbǝ (Q000 Zie mijnen
[(Domaniale / Laura / Willem-Sophia / Oranje-Nassau II / Oranje-Nassau III / Emma / Maurits)]
[Domaniale]),
ontginnen:
ont˲genǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
winnen:
wenǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits])
|
Een steenkoollaag ontginnen. [N 95, 201; monogr.; Vwo 28; Vwo 562; Vwo 863; div.]
II-5
|
| 27977 |
winning |
abattage:
abatāš (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
afbouw:
af˱bǭw (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
āfbǫw (Q000 Zie mijnen
[(Domaniale / Laura / Willem-Sophia / Oranje-Nassau II / Oranje-Nassau III / Emma / Maurits)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
afbouwwerken:
af˱bǭwwęrkǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
exploitatie:
ɛksplwatāsi (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
ontginning:
ontgeneŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
winning:
wɛneŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik])
|
De werken die rechtstreeks betrekking hebben op het winnen van de kolen, dit in tegenstelling tot de voorbereidende en ontsluitende werken. [N 95, 201; N 95, 172; Vwo 19; Vwo 25; Vwo 32; Vwo 316; Vwo 563; Vwo 864]
II-5
|
| 27980 |
winningsdruk |
afbouwdruk:
af˱bǭwdrøk (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale, Emma])
|
Druk in het gesteente ten gevolge van de ontginning van koollagen. [Vwo 27]
II-5
|
| 27195 |
wissel |
bretel:
brǝtęl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Julia]),
dubbele wissel:
døbǝlǝ wesǝl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
liaison:
lijęsõ̜ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
symétrique:
simę̄trek (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
wissel:
wesǝl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Inrichting om van spoor te wisselen. De "symétrique" die men in de Belgische mijnen kent, is een wisseltype waarbij de aftakkende sporen zich symmetrisch van elkaar verwijderen. Een "dubbele wissel" of "bretel" vormt een dubbele verbinding tussen twee parallel aan elkaar verlopende sporen. De opgave "kattenpoekel" van de respondent uit Q 121a werd op de mijn Julia gebruikt voor een patentwissel die enigszins bol stond waardoor mijnwagens uit eigen beweging naar een enige meters verwijderde laadbak rolden. [Vwo 195; Vwo 295; Vwo 476; Vwo 764; Vwo 867; monogr.; N 95, add.]
II-5
|