| 21308 |
compagnie |
compagnie (fr.):
kompənï (Q001p Zonhoven)
|
compagnie [ZND 01 (1922)]
III-3-1
|
| 32598 |
compost |
schoppelingen:
šxopǝleŋǝ (Q001p Zonhoven)
|
Van de termen die onder de titel compost in dit lemma verenigd zijn, hebben er sommige duidelijk betrekking op de fijngemaakte compostachtige meststof, zoals die uit afval van de weide, de boomgaard, het erf bereid werd en over de weide werd gestrooid, terwijl andere meer wijzen op het moderne product van een vuilverwerkings- of composteringsbedrijf. Het eerste deel van het lemma bevat voornamelijk benamingen voor weidemest. [N 11, 22 + 27 add.; N 11A, 4d + 38 + 39; N M, 10c; monogr.]
I-1
|
| 22829 |
concert |
concert (fr.):
Fr. concert.
kónséér, kenséér (Q001p Zonhoven)
|
Concert.
III-3-2
|
| 23975 |
concubine |
bijzit:
beizit (Q001p Zonhoven)
|
Een concubine, bijzit, bijwijf. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23683 |
conferentie |
conferentie (<lat.):
conferentie (Q001p Zonhoven)
|
Een gemeenzame, geestelijke toespraak [conferentie?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23202 |
congregatie |
congregatie:
koŋkrəgowəsjən (Q001p Zonhoven)
|
Congregatie. [ZND 01 (1922)]
III-3-3
|
| 23623 |
consecratie |
consecratie (<lat.):
consechroatie (Q001p Zonhoven),
consecroasen (Q001p Zonhoven)
|
De consecratie [wandloeng?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 30088 |
contrefort |
contrefort:
contrefort (Q001p Zonhoven)
|
Het stijve stuk leer dat tot meerdere stevigheid in de schacht wordt vastgekleefd, aan de hielkant, tussen leer en voering. "De contreforts (stijven) snijdt men steeds zoo dat zij den hiel omsluiten en zij mogen niet hooger of lager zijn, dan hun bestemming vordert. Te hooge contreforts schuren tegen den buitenenkel, te lage geven geen vastigheid, geen stand. Ook moeten zij van geschikte lengte zijn, n.l. dat zij behoorlijk tot vóór de hak in het hol reiken. Boven schalmt men de contreforts goed af, wat naar onderen toe minder het geval mag zijn. Ook zorge men dat de contreforts boven het nodige slot hebben, zoodat zij goed tegen de leest aanliggen." (Knöfel I, pag. 194). Zie afb. 36. [N 60, 80]
II-10
|
| 27629 |
controlepenning |
médaillons:
mǝdāløns (Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Oranje-Nassau I])
|
De metalen penning met het nummer van de ondergrondse arbeider. Aan de hand van de penning kon gecontroleerd worden welke mijnwerkers aanwezig waren. De meeste mijnen hadden een systeem waarbij voor iedere dienst een aparte penning werd gebruikt. Zo vermelden de invullers uit L 374, L 433 en Q 15 voor de Nederlandse staatsmijn Maurits dat men voor de nachtdienst een vierkante, voor de dagdienst een ronde en voor de middagdienst een driehoekige penning kende. Op de partikuliere mijnen in Nederland en in de Belgische mijnen werd een identiek systeem toegepast, waarbij alleen de vorm van de penning verschilde. De respondent uit Q 111 merkt op dat in de mijnen Oranje-Nassau I, II en IV bij ziekte de penning op het penningenbord werd bedekt met een ronde, groene penning. Bij drie achtereenvolgende dagen willekeurig verzuim ("bommelschicht") werd de penning afgedekt met een ronde, rode penning. Met een wit plaatje werd het nummer op het nummerbord bedekt als de penning na de dienst niet was ingeleverd. Uit de opmerkingen van de zegslieden uit L 417en L 422 voor respektievelijk de mijnen in Zwartberg, Waterschei en Eisden blijkt dat men daar de verschillende beroepsgroepen aan hun nummer kon herkennen. De opgave "kaartje" voor de mijn in Winterslag is een volksetymologische verbastering van het Wilhelminaalse catchèt. [N 95, 46; N 95, 45; Vwo 221; Vwo 252; Vwo 505; Vwo 547; monogr.]
II-5
|
| 28069 |
controleren door de opzichter |
surveilleren:
sørvęjlērǝ (Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Maurits])
|
Het controleren door de opzichter van de schacht of de afdeling, zijnde de pijler met toe- en afvoerwegen. Het "voorvaren" geschiedde volgens de invuller uit Q 121 meestal op zondag. [N 95, 130; monogr.]
II-5
|