| 34103 |
pens |
bladermaag:
bluǝrmø̜x (Q162p Tongeren),
bluǝrmǭx (Q157a Overrepen),
blø̄ǝrmǭx (Q163p Berg, ...
Q176a Ketsingen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
blāi̯ǝrmāx (L424p Meeswijk),
blērmuǝx (Q152p Kerniel),
blērmāx (P187p Berlingen, ...
P177a Ordingen,
Q166p Vechmaal),
blīǝrmǭx (P220p Mechelen-Bovelingen),
blǭrmāx (Q071p Diepenbeek),
blǭǝrmui̯ǝx (P197p Heers),
fak:
fak (L353p Eksel),
grote maag:
grǭtǝ mǭx (P197p Heers),
krikzak:
krekzak (Q074p Kortessem),
maag:
māx (L430p Einighausen, ...
Q088p Lanaken,
Q015p Stein,
L289p Weert),
mǫu̯x (P184p Groot-Gelmen),
mǭǝx (Q075p Vliermaalroot),
maagzak:
møxsak (Q078p Wellen),
mø̄x˲zak (Q002p Hasselt),
mook:
muk (K360p Heusden, ...
K359p Koersel,
P047p Loksbergen,
K357p Paal),
muǝk (P047p Loksbergen),
møk (K358p Beringen),
mūǝk (K317p Leopoldsburg, ...
K315p Oostham),
mookzak:
mukzak (P118p Kozen, ...
P177p Zepperen),
mø̄kzak (Q074p Kortessem),
nirgelsmaag:
nergǝlsmāx (Q113p Heerlen),
pens:
pans (Q102p Amby, ...
Q099p Meerssen,
Q117b Rimburg,
Q032p Schinnen,
Q201p Wijlre),
panš (Q208p Vijlen),
pāns (Q188p Kanne, ...
Q195p Sint Geertruid),
pānš (Q208p Vijlen),
pēns (P186p Gelinden, ...
L246b Melderslo),
pē̜ns (L192p Bergen),
pšns (L360p Bree),
pɛns (Q038p Amstenrade, ...
L295p Baarlo,
Q103p Berg / Terblijt,
K358p Beringen,
L269p Blerick,
L317p Bocholt,
L428p Born,
Q071p Diepenbeek,
L415a Dorne,
L381p Echt,
L430p Einighausen,
L419p Elen,
P185p Engelmanshoven,
Q021p Geleen,
P186p Gelinden,
L164p Gennep,
Q018p Geulle,
Q002a Godschei,
L356p Grote-Brogel,
P195p Gutschoven,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
K316p Heppen,
L330p Herten,
P188p Hoepertingen,
L414p Houthalen,
L320p Hunsel,
L289a Hushoven,
Q096b Itteren,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L288b Laar,
L324a Leveroij,
L355a Linde,
K278p Lommel,
L377p Maasbracht,
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
P045p Meldert,
P214p Montenaken,
L288p Nederweert,
L367p Neerglabbeek,
L433p Nieuwstadt,
Q036p Nuth,
L416p Opglabbeek,
L288a Ospel,
K357p Paal,
L355p Peer,
L381b Peij,
L381a Putbroek,
Q032a Puth,
P108a Ransberg,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
L373p Roosteren,
P107a Rummen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P176p Sint-Truiden,
L378p Stevensweert,
L318p Stramproy,
L270p Tegelen,
K353p Tessenderlo,
Q162p Tongeren,
Q014p Urmond,
Q222p Vaals,
L268p Velden,
L271p Venlo,
Q080p Vliermaal,
P210a Walsbets,
P212p Walshoutem,
L214p Wanssum,
L289p Weert,
Q078p Wellen,
L215a Wellerlooi,
L375p Wessem,
P118a Wijer,
P177p Zepperen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
pɛǝns (Q010p Opgrimbie),
pensmaag:
pɛnsmāx (Q109p Hulsberg),
penszak:
pɛnsak (Q080p Vliermaal),
pɛnszak (L360a Gerdingen),
potenzak:
pau̯tǝzak (Q003p Genk),
voormaag:
vīrmǭx (Q171p Vlijtingen),
zak:
zak (Q083p Bilzen)
|
De eerste afdeling van de maag van de koe waarin het voedsel geweekt wordt. Een koe heeft vier magen: de pens, de netmaag, de boekpens en de lebmaag. In de "Amsterdamse" vragenlijst nr. 9 werd via de vragen 11a, 11b, 11c en 11d naar de dialectbenamingen gevraagd voor deze vier magen. Exact werd gevraagd naar de benamingen voor pens, netmaag, boekpens en lebmaag. In de "Nijmeegse" vragenlijst nr. 28 werd ook gevraagd naar de dialectbenamingen voor de vier magen. Maar hier werden de vragen wat vager gesteld. De pens wordt omschreven (vr. 80) als de "maag waarin het voedsel het eerst komt", de netmaag als de "langwerpige maag" (vr. 81), de boekpens als "de maag die van binnen vol vliezen zit" (vr. 82) en de lebmaag als "de maag met heel grove uitsteeksels aan de binnenkant" (vr. 84). Door deze vage vraagstelling sluipt onzekerheid door in de antwoorden van de "Nijmeegse" respondenten: termen worden nogal eens door elkaar gehaald voor de diverse magen. Zo goed mogelijk is in dit lemma en de volgende drie lemmata geprobeerd de juiste benaming bij het juiste begrip onder te brengen. In wbd afl. 3 (Het rund) blz. 364 wordt het vermoeden geuit dat we hier eerder met een cultuurbegrip te maken hebben dan met een onder de mensen (nog) levende werkelijkheid en dat voornoemde vierdeling ook niet meer echt levend is bij de huisslachter. Dit vermoeden zou ook op de "Limburgse" antwoorden van toepassing kunnen zijn. [N 28, 80; A 9, 11a; L 48, 15]
I-11
|