| 30450 |
ploegen |
akkeren:
a.kǝrǝ (Q094p Hees, ...
Q155p Werm),
akkeren (L316p Kaulille
[(oud)]
, ...
L313p Sint Huibrechts Lille
[(zelden)]
),
akǝrn (K359p Koersel, ...
Q001p Zonhoven),
akǝrǝ (Q163p Berg, ...
Q072p Beverst,
Q071p Diepenbeek,
Q003p Genk,
L360a Gerdingen,
Q002a Godschei,
L356p Grote-Brogel,
Q170p Grote-Spouwen,
Q002p Hasselt,
Q081a Heesveld-Eik,
Q164p Heks,
Q158a Henis,
Q095p Maastricht,
L364p Meeuwen,
Q177p Millen,
Q082p Munsterbilzen,
Q001a Oud-Winterslag,
Q161p Piringen,
Q158p Riksingen,
Q093p Rosmeer,
Q178p Val-Meer,
Q084p Waltwilder,
Q164a Widooie,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder,
Q001p Zonhoven,
Q005p Zutendaal),
akǝrǝn (L353p Eksel, ...
L352p Hechtel),
aʔǝrǝn (K278p Lommel),
á.krǝ (Q157a Overrepen),
á.kǝrǝ (Q002p Hasselt, ...
Q074p Kortessem,
Q168a Rijkhoven,
Q075p Vliermaalroot),
ákǝrǝ (P179p Aalst, ...
P120p Alken,
P053p Berbroek,
K358p Beringen,
P187p Berlingen,
K318p Berverlo,
P176b Bevingen,
Q083p Bilzen,
P113p Binderveld,
P224p Boekhout,
Q160p Bommershoven,
Q156p Borgloon,
P218p Borlo,
Q159p Broekom,
P178p Brustem,
P182p Buvingen,
Q242p Diets-Heur,
P049p Donk,
P115p Duras,
P185p Engelmanshoven,
P186p Gelinden,
P175p Gingelom,
Q002a Godschei,
Q153p Gors-Opleeuw,
P116p Gorsem,
P184p Groot-Gelmen,
Q156a Groot-Loon,
Q079p Guigoven,
P195p Gutschoven,
P048p Halen,
P173p Halmaal,
P197p Heers,
K316p Heppen,
P050p Herk-de-Stad,
K360p Heusden,
P188p Hoepertingen,
Q077p Hoeselt,
Q165p Hopmaal,
L414p Houthalen,
Q157p Jesseren,
P219p Jeuk,
K317a Kerkhoven,
P180p Kerkom,
P055p Kermt,
Q152p Kerniel,
K359p Koersel,
Q167p Koninksem,
P118p Kozen,
P057p Kuringen,
Q240p Lauw,
K317p Leopoldsburg,
P046p Linkhout,
P047p Loksbergen,
P051p Lummen,
Q180p Mal,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P045p Meldert,
P176a Melveren,
Q169p Membruggen,
P193p Mettekoven,
P183p Mielen-boven-Aalst,
P214p Montenaken,
P181p Muizen,
Q182p Nerem,
P117p Nieuwerkerken,
P222p Opheers,
P177a Ordingen,
K357p Paal,
Q076p Romershoven,
P223p Rukkelingen-Loon,
P107a Rummen,
P114p Runkelen,
Q241p Rutten,
Q168p s-Herenelderen,
Q081p Schalkhoven,
P052p Schulen,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P176p Sint-Truiden,
Q181p Sluizen,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
Q162p Tongeren,
P121p Ulbeek,
Q166p Vechmaal,
P174p Velm,
Q080p Vliermaal,
P192p Voort,
P227p Vorsen,
P211p Waasmont,
P210a Walsbets,
P212p Walshoutem,
Q078p Wellen,
L354p Wijchmaal,
P118a Wijer,
P172p Wilderen,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
P044p Zelem,
P177p Zepperen,
K361p Zolder),
ákǝrǝ(n) (L413p Helchteren, ...
L355p Peer),
áʔǝrǝ (K315p Oostham, ...
K353p Tessenderlo
[(oud)]
),
ɛkǝrǝn (L286p Hamont
[(oud)]
),
beploegen:
bǝplōgǝ (Q095p Maastricht),
bouwen:
bǫu̯ǝ (L191p Afferden, ...
L192b Aijen,
L244c America,
L295p Baarlo,
L300p Beesel,
L297p Belfeld,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
L269b Boekend,
L247p Broekhuizen,
L288c Eind,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L165p Heijen,
L291p Helden,
L246p Horst,
L269a Hout-Blerick,
L298p Kessel,
L265b Kronenberg,
L211p Leunen,
L248p Lottum,
L267p Maasbree,
L332p Maasniel,
L217p Meerlo,
L265p Meijel,
L246b Melderslo,
L209p Merselo,
L245p Meterik,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L115p Mook,
L294p Neer,
L216p Oirlo,
L163p Ottersum,
L290p Panningen,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
L296p Steyl,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
L245b Tienray,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L214p Wanssum,
L215a Wellerlooi),
eren:
ērǝn (L286p Hamont
[(oude en niet meer gebruikelijke term)]
),
groef maken:
gruf mākǝ (L163p Ottersum),
groef slaan:
grōf šlǭ (Q204a Mechelen),
groeven aanstoten:
grūvǝn ǭnstǫwtǝ (Q083p Bilzen),
in het veld rijden:
ęn ǝt ˲vɛ.lt ręi̯ǝ (K360p Heusden
[(oude term)]
),
met de ploeg varen:
męt ˲dǝ [ploeg] ˲vǭ.rǝ (Q174p Herderen, ...
Q171p Vlijtingen),
noten maken:
nutǝ māxǝ (Q121c Bleijerheide),
omakkeren:
em[akkeren] (Q094p Hees),
øm[akkeren] (P218p Borlo, ...
Q159p Broekom,
P178p Brustem,
Q077p Hoeselt,
Q157p Jesseren,
Q152p Kerniel,
P220p Mechelen-Bovelingen,
Q177p Millen,
Q168a Rijkhoven,
P223p Rukkelingen-Loon,
P176p Sint-Truiden,
Q181p Sluizen,
P121p Ulbeek,
Q155p Werm,
Q001p Zonhoven),
ø̜m[akkeren] (P182p Buvingen, ...
P175p Gingelom),
ombouwen:
øm[bouwen] (L215p Blitterswijck, ...
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L246p Horst,
L265b Kronenberg,
L248p Lottum,
L217p Meerlo,
L115p Mook,
L163p Ottersum,
L290p Panningen,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L271p Venlo,
L214p Wanssum),
ø̜m[bouwen] (L269b Boekend),
omdoen:
emdoǝn (Q002p Hasselt),
emduǝn (Q002p Hasselt),
emdū.n (Q072p Beverst, ...
Q087p Gellik,
Q003p Genk,
Q002a Godschei,
Q081a Heesveld-Eik,
Q089p Martenslinde,
Q082p Munsterbilzen,
L355p Peer,
Q005p Zutendaal),
omdun (K315p Oostham, ...
K353p Tessenderlo),
omdō.n (L417p As, ...
L359p Beek,
L331b Boukoul,
L360p Bree,
L430p Einighausen,
L366p Gruitrode,
L292p Heythuysen,
L372p Maaseik,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
L358p Reppel,
Q020p Sittard,
L331p Swalmen),
omdō.nǝ (L319p Molenbeersel),
omdōn (L324p Baexem, ...
L317p Bocholt,
L320a Ell,
Q021p Geleen,
L322p Haelen,
L332p Maasniel,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L381b Peij,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L293p Roggel,
L318b Tungelroy),
omdōǝn (L369p Kinrooi, ...
L299p Reuver),
omdūǝ (Q121c Bleijerheide, ...
Q113p Heerlen,
Q034p Merkelbeek,
Q112p Voerendaal),
umdun (K314p Kwaadmechelen
[(oud)]
),
ø.mdū.n (L286p Hamont),
ømdou̯n (P219p Jeuk, ...
P045p Meldert,
K357p Paal),
ømdu.n (K360p Heusden),
ømdun (P113p Binderveld, ...
K278p Lommel,
P227p Vorsen,
P172p Wilderen),
ømduŋ (L282p Achel),
ømduǝ (Q191p Cadier, ...
Q175p Riemst),
ømduǝn (Q192p Margraten, ...
Q001p Zonhoven),
ømdy.n (Q168p s-Herenelderen
[(oud)]
),
ømdyn (Q158a Henis),
ømdøn (Q241p Rutten),
ømdō.n (Q009p Maasmechelen),
ømdōn (L289a Hushoven, ...
L289b Leuken,
L288a Ospel,
Q012p Rekem,
L289p Weert),
ømdōǝn (L269p Blerick),
ømdū.n (P120p Alken, ...
P195p Gutschoven,
L414p Houthalen,
Q168a Rijkhoven,
Q076p Romershoven,
P121p Ulbeek
[(oud)]
,
Q172p Vroenhoven,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
Q001p Zonhoven),
ømdūn (L282p Achel, ...
L353p Eksel,
L312p Neerpelt),
ømdūu̯n (K359p Koersel),
ømdūǝ (Q113p Heerlen, ...
Q117p Nieuwenhagen,
Q116p Simpelveld),
ømdǫ.n (Q154p Sint-Huibrechts-Hern, ...
Q075p Vliermaalroot,
Q079a Wintershoven),
ø̄mdū (L265p Meijel),
ø̜mdū.n (L313p Sint Huibrechts Lille),
ø̜mdűn (P175p Gingelom),
ęmduu̯n (Q002b Kiewit),
ęmdű̄.n (Q090p Mopertingen),
omdoen met de ploeg:
omdō.n met ˲dǝ plōx (L330p Herten),
omploegen:
om[ploegen] (L331b Boukoul, ...
L322p Haelen,
L292p Heythuysen,
K314p Kwaadmechelen,
L372p Maaseik,
L321p Neeritter,
L418p Niel-bij-As,
Q036p Nuth,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
Q020p Sittard,
Q015p Stein,
L331p Swalmen),
øm[ploegen] (Q202p Eys, ...
L414p Houthalen,
Q095p Maastricht,
Q204a Mechelen,
L288p Nederweert,
Q116p Simpelveld,
Q101p Valkenburg,
L271p Venlo,
Q208p Vijlen,
Q117a Waubach,
Q201p Wijlre),
omrijden:
emrę̄ǝ (P055p Kermt, ...
P052p Schulen),
ømręi̯ǝn (K278p Lommel),
ømrę̄ǝ (P117p Nieuwerkerken),
ø̜mrę̄i̯ǝ (P175p Gingelom),
omvaren:
emvǭ.rǝ (Q003p Genk, ...
Q170p Grote-Spouwen,
Q082p Munsterbilzen),
omvā.rǝ (L331b Boukoul, ...
Q007p Eisden,
L369p Kinrooi,
Q020p Sittard,
L331p Swalmen),
omvārǝ (L292p Heythuysen, ...
L426z Holtum,
L294p Neer,
L322a Nunhem,
L293p Roggel),
ømvārǝ (L289a Hushoven),
ømvǭ.rǝ (Q177p Millen, ...
Q168a Rijkhoven),
omwerken:
ømwę̄rǝkǝ (L209p Merselo),
omzetten:
ømzɛ ̝tǝ (L270p Tegelen),
ploegen:
pl ̇o ̞gǝ (Q252p Moresnet),
pl ̇o ̞rǝ (Q252p Moresnet),
pl ̇ou̯gǝ (Q284p Eupen),
pl ̇ōgǝ (Q096a Borgharen, ...
Q191p Cadier,
L292p Heythuysen,
Q253p Montzen,
Q263p Raeren,
Q194p Rijckholt,
L329p Roermond,
Q200p s-Gravenvoeren,
Q247p Sint-Martens-Voeren,
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
pl ̇ǫ ̝u̯gǝ (L191p Afferden, ...
L192p Bergen,
Q029p Bingelrade,
L215p Blitterswijck,
P218p Borlo,
L247p Broekhuizen,
L434a Broeksittard,
Q071p Diepenbeek,
Q027p Doenrade,
L430p Einighausen,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
P175p Gingelom,
L429p Guttecoven,
P197p Heers,
L165p Heijen,
P050p Herk-de-Stad,
L211p Leunen,
L434p Limbricht,
L217p Meerlo,
P045p Meldert,
Q034p Merkelbeek,
L159a Middelaar,
L115p Mook
[in de volgende plaatsen is het type ploegen een weinig gebruikte jonge ontlening]
,
P117p Nieuwerkerken,
L433p Nieuwstadt,
Q033p Oirsbeek,
L163p Ottersum,
P052p Schulen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
Q020p Sittard,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
P121p Ulbeek,
L210p Venray,
P212p Walshoutem,
L214p Wanssum,
L213p Well,
L215a Wellerlooi,
P177p Zepperen),
plo ̝gǝ (Q094p Hees
[(oud)]
),
plogǝ (K358p Beringen, ...
Q121c Bleijerheide,
Q211p Bocholtz,
Q156p Borgloon,
Q207p Epen,
Q119p Eygelshoven,
Q202p Eys,
Q203p Gulpen,
K360p Heusden,
P051p Lummen,
Q204a Mechelen,
K357p Paal,
Q203a Reijmerstok,
Q116p Simpelveld,
Q208p Vijlen,
K361p Zolder),
plogǝ(n) (L413p Helchteren, ...
L414p Houthalen,
K314p Kwaadmechelen,
L355p Peer),
plorǝ (Q262p Eynatten, ...
Q222p Vaals),
plugǝ (K358p Beringen, ...
K318p Berverlo
[(jonger en minder gebruikelijk dan akkeren)]
,
Q083p Bilzen,
Q002c Bokrijk,
Q086p Eigenbilzen,
P048p Halen
[(jonger)]
,
Q002p Hasselt,
K316p Heppen,
K317a Kerkhoven,
K317p Leopoldsburg,
L265p Meijel,
K315p Oostham,
L313p Sint Huibrechts Lille,
P176p Sint-Truiden,
Q162p Tongeren,
Q178p Val-Meer,
L354p Wijchmaal,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
plugǝ(n) (L315p Kleine-Brogel, ...
K314p Kwaadmechelen,
K278p Lommel,
L312p Neerpelt,
L314p Overpelt,
K353p Tessenderlo),
plugǝn (L282p Achel, ...
L353p Eksel,
L286p Hamont,
L352p Hechtel
[(jonger en minder gebruikelijk dan akkeren)]
),
plō ̞gǝ (L420p Rotem),
plōgǝ (Q102p Amby, ...
Q038p Amstenrade,
L250p Arcen,
L417p As,
L333p Asenray / Maalbroek,
Q249p Aubel,
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L327p Beegden,
L359p Beek,
Q019p Beek,
L297p Belfeld,
Q106p Bemelen,
L429a Berg,
Q103p Berg / Terblijt,
L378q Berkelaar,
L269p Blerick,
L317p Bocholt,
L287p Boeket,
Q011p Boorsem,
L428p Born,
L289h Boshoven,
L331b Boukoul,
L360p Bree,
Q035p Brunssum,
L426p Buchten,
Q096p Bunde,
L431p Dieteren,
L421p Dilsen,
Q027p Doenrade,
L381p Echt,
Q198p Eijsden,
L288c Eind,
Q007p Eisden,
L419p Elen,
L320a Ell,
L363p Ellikom,
Q017p Elsloo,
Q207p Epen,
Q119p Eygelshoven,
Q202p Eys,
L371a Geistingen,
Q021p Geleen,
L360a Gerdingen,
L326p Grathem,
Q193p Gronsveld,
L356p Grote-Brogel,
L249p Grubbenvorst,
L366p Gruitrode,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
L322p Haelen,
Q110p Heek,
L328p Heel,
Q105p Heer,
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
L291p Helden
[(weinig gebruikelijk)]
,
L330p Herten,
Q187a Heugem,
L426z Holtum,
L325p Horn,
L246p Horst,
Q100p Houthem,
L320p Hunsel,
L289a Hushoven,
Q028p Jabeek,
Q188p Kanne,
L316p Kaulille,
L318a Keent,
L320b Kelpen,
Q121p Kerkrade,
L298p Kessel,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
L379p Laak,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
Q006p Leut,
Q104a Limmel,
L376p Linne,
L248p Lottum,
Q016p Lutterade,
L377p Maasbracht,
L267p Maasbree,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q099p Meerssen,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L383p Melick,
L245p Meterik,
Q196p Mheer,
Q199p Moelingen,
L319p Molenbeersel,
L382p Montfort,
Q022p Munstergeleen,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
Q019a Neerbeek,
L367p Neerglabbeek,
Q096c Neerharen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
Q117p Nieuwenhagen,
Q197p Noorbeek,
L322a Nunhem,
Q036p Nuth,
L380p Ohé,
Q033p Oirsbeek,
L326q Oler,
Q198b Oost-Maarland,
L416p Opglabbeek,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L288a Ospel,
L381b Peij,
L387p Posterholt,
L387p Posterholt,
L381a Putbroek,
Q032a Puth,
Q111q Ransdaal,
Q012p Rekem,
L358p Reppel,
L299p Reuver,
Q117b Rimburg,
L293p Roggel,
L373p Roosteren,
L420p Rotem,
Q099q Rothem,
Q118p Schaesberg,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q030p Schinveld,
L266p Sevenum,
Q101a Sibbe / IJzeren,
Q195p Sint Geertruid,
L385p Sint Odilienberg,
Q187p Sint Pieter,
Q096d Smeermaas,
Q031p Spaubeek,
Q121b Spekholzerheide,
L378p Stevensweert,
L296p Steyl,
L423p Stokkem,
L318p Stramproy,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
Q112b Ubachsberg,
Q013p Uikhoven,
Q097p Ulestraten,
Q222p Vaals,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
Q091p Veldwezelt,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
Q208p Vijlen,
L386p Vlodrop,
Q008p Vucht,
Q117a Waubach,
L289p Weert,
L375p Wessem,
Q201p Wijlre,
L365p Wijshagen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
Q005p Zutendaal),
plōgǝn (L419p Elen, ...
Q015p Stein,
Q014p Urmond),
plōu̯gǝ (Q187p Sint Pieter),
plōǝgǝ (Q279p Baelen, ...
L369p Kinrooi,
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
L368p Neeroeteren),
plūgǝ(n) (K314p Kwaadmechelen, ...
L314p Overpelt,
K357p Paal,
K353p Tessenderlo),
plűgǝ (Q090p Mopertingen, ...
Q171p Vlijtingen),
ploegvaren:
plōvārǝ (L323p Buggenum, ...
L293p Roggel),
plōx.vãrǝ (L323p Buggenum, ...
L292p Heythuysen,
L322a Nunhem,
L293p Roggel),
tailleuren:
tali̯øę̄rǝn (L313p Sint Huibrechts Lille
[(zeer oud woord)]
),
telen:
tø̄lǝ (L265p Meijel),
varen:
v ̇ãrǝ (Q247a Sint-Pieters-Voeren),
vã.rǝ (L360a Gerdingen, ...
Q009p Maasmechelen
[(ouder dan ploegen)]
,
Q020p Sittard),
vãrǝ (L324p Baexem, ...
L434a Broeksittard,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L429p Guttecoven,
L322p Haelen
[(ouder dan ploegen)]
,
L377p Maasbracht,
L321p Neeritter,
L427p Obbicht,
Q030p Schinveld,
L374p Thorn,
L289p Weert),
vǭ.rǝ (Q087p Gellik, ...
Q088p Lanaken,
Q091p Veldwezelt)
|
Bouwland met de ploeg bewerken. De termen in dit lemma worden geacht toepasselijk te zijn op het ploegen in het algemeen. Hiervoor is lang niet overal een aparte, semantisch neutrale term in gebruik. Meestal blijkt daar het plaatselijke woord voor het ploegen van de zaaivoor ook aangewend te kunnen worden voor het ploegen in het algemeen. Van de onderstaande termen kunnen ploegen, akkeren, bouwen e.d. doorgaans zowel absoluut ("morgen ga ik ploegen") als ook in verbinding met een object (de akker, het land, een stuk) gebruikt worden. De met om- samengestelde woorden aan het eind van het lemma hebben steeds een object: meestal de akker e.d., soms een onder te ploegen gewas. Voor omdoen in de zin van ondiep ploegen, zie men het betreffende lemma. [N 11, 41; N 11A, 106; JG 1a + 1b; JG 2a-1, 7; A 20, 1b; A 23, 1c; A 27, 24a; A 33, 17; Gwn 7, 1; S 28; Wi 38; Lu 1, 1c; Lu 5, 24a; L 34, 46; monogr.] || In de zijkanten van een vloerdeel met behulp van een ploegschaaf groeven en messingen aanbrengen. [N 54, 132c]
I-1, II-9
|