| 34198 |
trommelzucht |
dik staan:
(de koe) stit dik (K359p Koersel),
(de koe) støt dek (K318p Berverlo, ...
K315p Oostham),
dik zijn:
dek zin (L159a Middelaar),
gestijfd (volt. deelw.):
gǝstiftj (L289p Weert),
gestijgd (volt. deelw.):
gǝstixtj (L289h Boshoven),
koliek:
kolik (L322p Haelen),
op barsten staan:
(de koe) styt ǫp bɛrstǝ (L312p Neerpelt),
op het barsten staan:
(de koe) stet ǫp ǝt bǫrstǝn (L312p Neerpelt),
opblazen:
ǫpblu̯ǫzǝ (Q178p Val-Meer),
opgejaagd (volt. deelw.):
opgejaagd (volt. deelw.) (L421p Dilsen),
opgǝjāx (L373p Roosteren),
opgǝjǭx (L426z Holtum),
ǫpgǝjāxt (L372p Maaseik, ...
L420p Rotem),
opgelopen (volt. deelw.):
opgelopen (volt. deelw.) (Q020p Sittard),
opgǝlau̯pǝ (Q011p Boorsem, ...
L330p Herten),
opgǝlupǝ (L247z Broekhuizenvorst),
opgǝluwǝpǝ (P045p Meldert),
opgǝlō.pǝ (Q003p Genk),
opgǝlōpǝ (Q207p Epen, ...
Q094p Hees,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q196p Mheer,
Q198b Oost-Maarland,
P177p Zepperen),
opgǝlōu̯pǝ (L295p Baarlo),
opgǝlǫu̯pǝ (L295p Baarlo, ...
L269p Blerick,
Q112a Heerlerheide,
L330p Herten,
L332p Maasniel,
Q204a Mechelen,
Q111q Ransdaal,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard,
L270p Tegelen,
L386p Vlodrop,
L289p Weert),
opgǝlǭpǝ (Q197p Noorbeek, ...
Q198b Oost-Maarland,
L331p Swalmen),
opgǝlǭǝpǝ (L377p Maasbracht),
opxǝloǝpǝ (Q015p Stein),
upgǝluǝpǝ (P048p Halen),
upgǝlūpǝ (P046p Linkhout),
upxǝluǝpǝ (P048p Halen),
ǫbgǝlōpǝ (Q003p Genk),
ǫpgǝlau̯pǝ (P184p Groot-Gelmen, ...
L370p Kessenich,
Q167p Koninksem,
Q074p Kortessem,
Q196p Mheer,
L423p Stokkem),
ǫpgǝlau̯pǝn (Q005p Zutendaal),
ǫpgǝloǝpǝ (Q072p Beverst),
ǫpgǝlui̯pǝn (L312p Neerpelt, ...
K315p Oostham),
ǫpgǝlupǝ (P219p Jeuk, ...
P055p Kermt,
P174p Velm),
ǫpgǝlōpǝ (P179p Aalst, ...
Q003p Genk,
Q188p Kanne,
P118p Kozen,
Q259p Lontzen,
Q172p Vroenhoven,
Q278p Welkenraedt,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
ǫpgǝlōpǝn (Q072p Beverst, ...
Q083p Bilzen,
Q086p Eigenbilzen,
Q004p Gelieren Bret,
Q003p Genk,
Q077p Hoeselt,
K278p Lommel,
Q089p Martenslinde,
Q177p Millen,
Q090p Mopertingen,
Q168a Rijkhoven,
Q158p Riksingen,
Q093p Rosmeer,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P121p Ulbeek,
Q172p Vroenhoven),
ǫpgǝlōu̯pǝ (Q030p Schinveld),
ǫpgǝlōǝpǝ (Q173p Genoelselderen),
ǫpgǝlūpǝ (K318p Berverlo, ...
P050p Herk-de-Stad,
K359p Koersel,
P057p Kuringen,
P051p Lummen,
P176p Sint-Truiden,
P058p Stevoort),
ǫpgǝlūpǝn (P048p Halen, ...
L352p Hechtel,
P171p Landen,
P054p Spalbeek),
ǫpgǝlūǝpǝ (P117p Nieuwerkerken, ...
K357p Paal),
ǫpgǝlūǝpǝn (L314p Overpelt, ...
K353p Tessenderlo),
ǫpgǝlǫu̯pǝ (Q072p Beverst, ...
Q156p Borgloon,
P195p Gutschoven,
Q111p Klimmen,
Q074p Kortessem,
Q088p Lanaken,
Q012p Rekem,
Q162p Tongeren,
Q078p Wellen),
ǫpgǝlǫu̯pǝn (Q168p 'S-Herenelderen, ...
L424p Meeswijk,
L362p Opitter),
ǫpgǝlǭpǝ (Q088p Lanaken, ...
Q180p Mal,
Q209p Teuven,
Q183p Vreren),
ǫpgǝʔǫu̯pǝ (Q156p Borgloon),
ǫpxǝlou̯pǝ (Q006p Leut),
ǫpxǝlōpǝ (Q004p Gelieren Bret, ...
Q089p Martenslinde),
ǫpxǝlōu̯pǝ (Q009p Maasmechelen),
ǫpxǝlūpǝ (P050p Herk-de-Stad, ...
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
Q001p Zonhoven),
ǫpxǝlūpǝn (L355p Peer),
ǫpxǝlǫu̯pǝ (Q156p Borgloon, ...
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
Q010p Opgrimbie,
P222p Opheers,
P176p Sint-Truiden),
opgesteven (volt. deelw.):
ǫpgǝstēvǝ (L314p Overpelt),
ǫpgǝstēvǝn (L314p Overpelt, ...
L313p Sint Huibrechts Lille),
ǫpgǝstšvǝ (L312p Neerpelt),
ǫpxǝstevǝn (L282p Achel),
opgestijfd (volt. deelw.):
opgestijfd (volt. deelw.) (L364p Meeuwen),
opgǝstift (L416p Opglabbeek),
opgǝstiftj (L288a Ospel, ...
L318b Tungelroy),
opgǝstīft (L372p Maaseik),
ǫpgǝstifdj (L371p Ophoven),
ǫpgǝstift (L360p Bree),
ǫpgǝstēi̯ft (L360p Bree, ...
L420p Rotem),
ǫpgǝstęi̯ft (L355p Peer),
ǫpgǝstīft (L282p Achel, ...
L360p Bree,
L419p Elen,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L286p Hamont,
K316p Heppen,
L372p Maaseik,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter),
ǫpgǝstīftj (L370p Kessenich, ...
L371p Ophoven),
ǫpgǝštīftj (L370p Kessenich),
ǫpxǝstīft (L369p Kinrooi, ...
L319p Molenbeersel),
ǫpxǝstīǝft (L368p Neeroeteren, ...
L416p Opglabbeek),
opgezwollen (volt. deelw.):
opxǝzwolǝ (Q162p Tongeren),
opjagen:
opjāgǝ (L427p Obbicht),
oplopen:
(de koe) lȳptj op (L322a Nunhem),
(de koe) løp ǫp (Q096d Smeermaas),
oplau̯pǝ (Q009p Maasmechelen),
oplou̯pǝ (Q176a Ketsingen),
oploǝfǝ (Q211p Bocholtz),
opluwǝpǝ (K358p Beringen),
oplypǝ (P054p Spalbeek),
oplōpǝ (Q187a Heugem, ...
Q033p Oirsbeek),
oplūpǝ (P218p Borlo, ...
P058p Stevoort),
oplǫu̯pǝ (L269b Boekend, ...
L381p Echt,
L430p Einighausen,
L371a Geistingen,
Q018p Geulle,
Q193p Gronsveld,
Q111p Klimmen,
L422p Lanklaar,
L434p Limbricht,
L377p Maasbracht,
Q095p Maastricht,
L383p Melick,
L382p Montfort,
L321p Neeritter,
L427p Obbicht,
Q095a Oud-Caberg,
L290p Panningen,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
L271p Venlo,
Q078p Wellen,
Q113a Welten,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
oplǭpǝ (Q198b Oost-Maarland, ...
Q203a Reijmerstok),
uplupǝ (P049p Donk, ...
P044p Zelem),
upluwǝpǝ (K357p Paal),
upluǝpǝ (K353p Tessenderlo),
ōplǫu̯pǝ (Q007p Eisden),
ǫplou̯pǝ (Q012p Rekem),
ǫplupǝ (K361a Boekt Heikant, ...
Q002p Hasselt,
P046p Linkhout,
P051p Lummen),
ǫplypǝ (P051p Lummen),
ǫplōpǝ (Q071p Diepenbeek, ...
P050p Herk-de-Stad,
Q077p Hoeselt,
Q076p Romershoven,
Q080p Vliermaal,
Q117a Waubach,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
ǫplūpǝ (Q072a Rapertingen, ...
P107a Rummen),
ǫplūǝpǝ (K358p Beringen),
ǫplǫu̯pǝ (Q156p Borgloon, ...
P188p Hoepertingen,
L372p Maaseik,
Q096c Neerharen,
Q162p Tongeren),
ǫplǭpǝ (Q093p Rosmeer),
ǫplǭu̯pǝ (L422p Lanklaar, ...
Q009p Maasmechelen,
L423p Stokkem),
opstijven:
opstijven (L371p Ophoven),
opstęi̯vǝ (L314p Overpelt),
opstīvǝ (L324p Baexem, ...
L292p Heythuysen,
L265p Meijel,
L288p Nederweert,
L322a Nunhem,
L318b Tungelroy),
ǫpstei̯vǝ (L372p Maaseik),
ǫpstivǝ (L317p Bocholt, ...
L326p Grathem,
L374p Thorn,
L368b Waterloos),
ǫpstęi̯vǝn (L352p Hechtel),
ǫpstīvǝ (L312p Neerpelt),
opstijving:
o.pstiveŋ (L312p Neerpelt),
opstęi̯veŋ (K278p Lommel),
ǫpstši̯veŋ (L355p Peer),
opstuiven:
ǫpstȳvǝn (L313p Sint Huibrechts Lille),
penspijn:
pɛnspai̯n (Q180p Mal),
pɛnspīn (L318b Tungelroy),
te dik zijn:
(de koe is) tǝ dek (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek),
(de koe is) tǝ dik (L269p Blerick, ...
L291p Helden,
L325p Horn,
L298p Kessel,
L290p Panningen,
L266p Sevenum),
trommelen:
trumǝlǝ (Q077p Hoeselt),
trommelzucht:
trommelzucht (L291p Helden),
wind inhebben:
(de koe heeft) weŋt in (Q198b Oost-Maarland),
zich verpakt hebben in het voer:
(de koe heeft) zix vǝrpak en ǝt vōǝr (Q119p Eygelshoven)
|
Een sterke gasophoping in de pens bij koeien vooral veroorzaakt dor het eten van nat of bedauwd gras en klaver. Deze trommelzucht belet, door druk op de longen, de ademhaling en leidt tot hevige benauwdheid die de dieren kan doen stikken (Berns 1983, blz. 129). Zie ook het lemma ''trommelzucht'', ''meteorisme'' in wbd I.3, blz. 468-471. [N 3A, 90; L 23, 1c; A 48A, 6; N C add.; monogr.]
I-11
|