| 34157 |
uieren |
aan het werk zijn:
es ān ǝt wɛrk (L322p Haelen),
avanceren:
avǝsiǝrt (Q080p Vliermaal),
beginnen te komen:
bǝgent tǝ kōmǝ (P177p Zepperen),
beginnen te udderen:
(de koe begint te) nødǝrǝ (Q033p Oirsbeek),
(de koe begint te) ȳdǝrǝ (Q211p Bocholtz),
ødǝrǝ (Q112a Heerlerheide, ...
Q111p Klimmen,
Q111q Ransdaal,
Q020p Sittard,
Q113a Welten),
bijkomen:
(de koe) kymp bēǝ (Q156p Borgloon),
(de koe) kymp bē̜ǝ (Q078p Wellen),
(de koe) køm bē̜ (Q158p Riksingen),
(de koe) kømp bei̯ (Q072p Beverst),
(de koe) kømt bī (Q015p Stein),
(de koe) kęmp bęi̯ (Q093p Rosmeer),
bęi̯kōmǝ (Q018p Geulle),
bīkǫmǝn (L332p Maasniel),
bɛ̄i̯kǭu̯mǝ (P050p Herk-de-Stad),
bijkomen in de uier:
bęi̯kǫ̃mǝ en dǝn ø̄jǝr (Q009p Maasmechelen),
bijuieren:
bīyi̯ǝrǝ (L289a Hushoven),
bloeien:
blø̄tj (L332p Maasniel),
brand:
brant (P049p Donk, ...
P051p Lummen),
een goede uier maken:
māk nǝ gōi̯ǝ ø̄jǝr (Q096a Borgharen),
een schone uier maken:
(de koe) mø̄ktj ęi̯ šūǝn ȳjǝr (L322p Haelen),
gespannen staan:
štɛjt gǝšpanǝ (L430p Einighausen),
gevleug:
gǝvlø̄x (Q038p Amstenrade),
gezwel:
gǝzwɛl (Q117b Rimburg),
gǝžwēl (Q019p Beek),
hard in de uier krijgen:
krɛi̯x hard en dǝn øjǝr (Q096d Smeermaas),
knobbel:
(mv)
knø̜bǝl (Q117b Rimburg),
nemen:
nemt (L268p Velden),
rijzeling op de uier:
ršǝsǝleŋ ǫb˱ dǝn ø̄r (P107a Rummen),
roos:
ruōs (L217p Meerlo),
ruǝs (L215a Wellerlooi),
rōs (L213p Well),
scheut:
sxø̄t (L267p Maasbree, ...
L271p Venlo),
šø̄ǝt (L432a Koningsbosch),
schone spiegel:
šǭnǝ spēgǝl (L374p Thorn),
stijve uier:
stīvǝ øi̯ǝr (L209p Merselo),
stɛi̯f øi̯ǝr (L432a Koningsbosch),
udder maken:
ødǝr mākǝ (Q111p Klimmen),
udderen:
ødǝrǝ (Q035p Brunssum, ...
Q113p Heerlen,
L432a Koningsbosch,
Q034p Merkelbeek,
Q036p Nuth,
Q033p Oirsbeek,
Q118p Schaesberg,
Q031p Spaubeek,
Q117a Waubach,
Q201p Wijlre),
uier krijgen:
krīx ērǝ (Q002p Hasselt),
īr krīgǝ (L164p Gennep, ...
L165p Heijen),
uier maken:
(de koe) mãkt ē̜i̯ǝr (P055p Kermt),
(de koe) møk au̯wǝr (Q180p Mal),
ȳi̯ǝr mǭkǝ (Q193p Gronsveld),
ȳr mākǝn (L164p Gennep),
uieren:
(de koe) ajǝrt (P045p Meldert, ...
Q162p Tongeren),
(de koe) ii̯ǝrt (L368b Waterloos),
(de koe) nø̄rt (L268p Velden),
(de koe) yjǝrt (L314p Overpelt, ...
Q098p Schimmert),
(de koe) ȳjǝrt (L326p Grathem, ...
L434p Limbricht,
Q009p Maasmechelen,
L332p Maasniel,
L382p Montfort,
L321p Neeritter,
Q197p Noorbeek,
L427p Obbicht,
Q198b Oost-Maarland,
Q203a Reijmerstok,
L373p Roosteren,
L386p Vlodrop),
(de koe) ȳjǝrtj (L320a Ell),
(de koe) ȳrt (L434p Limbricht),
(de koe) øjǝrt (Q193p Gronsveld, ...
L422p Lanklaar,
L424p Meeswijk,
L163a Milsbeek,
Q012p Rekem,
L268p Velden,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
(de koe) øu̯ǝrt (Q077p Hoeselt),
(de koe) øǝrt (P050p Herk-de-Stad),
(de koe) ø̄jǝrt (L420p Rotem),
(de koe) ø̄rt (P176p Sint-Truiden, ...
P058p Stevoort),
(de koe) ø̄u̯jǝrt (L420p Rotem),
(de koe) ø̜̄jǝrt (K361a Boekt Heikant, ...
Q178p Val-Meer,
P044p Zelem),
(de koe) ø̜̄rt (Q156p Borgloon, ...
Q076p Romershoven),
(de koe) ø̜̄u̯ǝrt (Q077p Hoeselt),
(de koe) ø̜jǝrt (P176p Sint-Truiden),
(de koe) ø̜rt (P048p Halen),
(de koe) ø̜u̯ǝrt (Q096c Neerharen),
(de koe) ājǝrt (Q176a Ketsingen),
(de koe) ē̜ǝrt (Q072a Rapertingen, ...
P054p Spalbeek),
(de koe) ęi̯ǝrt (Q003a Oud-Waterschei),
ai̯ǝrǝ (Q162p Tongeren),
nø̄rǝn (L246b Melderslo),
yǝrǝ (L382p Montfort),
ȳi̯ǝrǝ (L431p Dieteren, ...
L381p Echt,
L326p Grathem,
Q203p Gulpen,
L328p Heel,
L330p Herten,
L269a Hout-Blerick,
L377p Maasbracht,
L433p Nieuwstadt,
Q197p Noorbeek,
L322a Nunhem,
Q198b Oost-Maarland,
L381b Peij,
L293p Roggel,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L386p Vlodrop,
L375p Wessem,
L375p Wessem),
ȳrǝ (L312p Neerpelt, ...
L290p Panningen,
Q208p Vijlen),
ȳrǝn (L269p Blerick, ...
L426p Buchten,
L430p Einighausen,
Q017p Elsloo,
Q099p Meerssen),
ȳǝrǝ (Q014p Urmond),
øi̯ǝrǝn (K361p Zolder),
øjǝrǝ (Q007p Eisden, ...
Q193p Gronsveld,
L289p Weert),
ø̄ǝrǝn (P214a Geysteren),
ø̜̄rǝ (P213p Niel-Bij-Sint-Truiden),
ø̜jǝrǝ (K317p Leopoldsburg, ...
Q078p Wellen),
ē̜ǝrǝ (Q002p Hasselt),
ǫwǝrǝ (K353p Tessenderlo),
vervlaag:
vǝrvlǭx (L381b Peij, ...
L373p Roosteren),
vervleug:
vǝrflø̄ž (Q222p Vaals),
vǝrvlȳx (Q095a Oud-Caberg),
vǝrvlȳǝx (Q201p Wijlre),
vǝrvlø̄x (L428p Born, ...
Q109p Hulsberg,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q101a Sibbe / IJzeren,
L385p Sint Odilienberg,
Q101p Valkenburg),
vǝrvlø̜̄x (L429a Berg, ...
Q032a Puth),
vǝrvlø̜i̯ǝx (Q202p Eys),
vǝrvlø̜x (Q103p Berg / Terblijt),
vleug:
flø̄k (Q105p Heer),
vlø̄x (Q102p Amby, ...
Q021p Geleen,
Q014p Urmond),
vol lopen:
løi̯pt vǫl (Q015p Stein),
vol staan:
štɛjt ˲fǫl (L430p Einighausen),
wassen:
wasǝn (L332p Maasniel),
zich tonen:
tøi̯nt zex (Q097p Ulestraten),
zucht:
zøxt (L282p Achel, ...
L295p Baarlo,
L320p Hunsel,
L324a Leveroij,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L192a Siebengewald,
L318p Stramproy,
L210p Venray,
L289p Weert),
zwal op de uier:
šwal ǫp dǝ øi̯ǝr (L296p Steyl),
zwellen:
zwęlt (Q080p Vliermaal),
zwol:
zwǫl (L322p Haelen, ...
Q195p Sint Geertruid),
šwōl (Q208p Vijlen),
žwōl (Q196p Mheer),
žwǫl (L331p Swalmen, ...
Q222p Vaals)
|
Een zwellende uier krijgen in de draagtijd, gezegd van de koe. [N 3A, 35; A 9, 16; monogr.]
I-11
|