| 33943 |
wolfsgebit, gebroken gebit |
los gebit:
lǫs ˲gǝbīǝ.t (L421p Dilsen)
|
Dit bit, gebruikt om moeilijke paarden te beteugelen, heeft een stang die in het midden scharniert. Het wordt vooral gebruikt bij rijpaarden. Op verscheidene plaatsen heeft dit soort bit kennelijk geen aparte naam. Dit wordt uitdrukkelijk gemeld voor: Q 80, 152, 162, 182. Er bestaan ook wolfsgebitten met een beugel in het midden om moeilijke paarden te beteugelen. De namen voor de twee types worden niet strikt uit elkaar gehaald. [JG 1a, 1b, 2b; N 13, 43]
I-10
|
| 18132 |
wonde |
wonde:
wonj (L421p Dilsen)
|
een wonde met warm water baden [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 21267 |
woord |
woord:
wūərt (L421p Dilsen)
|
woord [ZND m]
III-3-1
|
| 30806 |
worm- en horzelgat |
hambijsteek:
hambijsteek (L421p Dilsen)
|
Gat in het leer, veroorzaakt door een horzelsteek. Runderhorzels leggen hun eieren in de huid van de koe. Als de larven er weer uit zijn gekropen, blijft er een klein gaatje over, dat weliswaar weer dichtgroeit, maar toch altijd een zwakke en lelijke plek in het leer blijft geven (Liedmeier, pag. 2). Steken van andere insecten kunnen dezelfde kwaliteitsverminderende invloed op het leer hebben. [N 60, 7b; N 36, 7]
II-10
|
| 34202 |
wormbulten |
aambetelen:
(enk)
ambęi̯tǝl (L421p Dilsen)
|
In de zomer leggen runderhorzels hun eitjes aan de haren van het rund. Na enkele dagen kruipen er larven uit de eitjes. Deze dringen het lichaam binnen langs de haren en het haarzakje, doorboren de huid en groeien langzamerhand uit. In de winter komen ze vooral onder de huid van de rug terecht. Iedere plek waar een larve zit, vormt een bultje, de wormbult. Om te kunnen ademen doorboort de larve de huid van het rund. Dit veroorzaakt wondjes die gemakkelijk geïnfecteerd kunnen raken, waardoor zeer uitgebreide verettering kan ontstaan. Zie ook het lemma ''wormbulten'' in wbd I.3, blz. 478-479. [N 52, 22; N 3A, 83b; A 48A, 35; monogr.]
I-11
|
| 21014 |
wormstekig |
gewormsteekt:
gewormsteekt (L421p Dilsen),
gəwoͅrəmste.kt (L421p Dilsen)
|
wormstekig, gezegd ve appel [Lk 01 (1953)]
III-2-3
|
| 32970 |
wortel |
wortel:
wǫrtǝl (L421p Dilsen)
|
Het deel van de plant dat onder de grond blijft. Het is in de materiaalverzamelingen overal duidelijk gemaakt dat het niet om groente gaat. Vergelijk daartoe de lemma''s ''winterwortel'' en ''tuinworteltje'' in de aflevering over de moestuin. [JG 1a, 1b; L 8, 100a; L 15, 28; S 45; monogr.]
I-4
|
| 24500 |
wortel (alg.) |
zuiger:
zuigers (L421p Dilsen)
|
Hoe noemt u: andere wortels (strijkwortel, zoekwortel, zinker, etc.?) [N 75 (1975)]
III-4-3
|
| 33563 |
worteltje |
wortelen:
wortelle (L421p Dilsen),
woͅrtələ (L421p Dilsen)
|
Fijne variëteit tuinwortelen [Goossens 1b (1960)] || Hoe noemt u: de wortel (daucus carota - fam. umbelliferae) [N 71 (1975)]
I-7
|
| 20917 |
wrang |
wrang:
vraŋ (L421p Dilsen)
|
Wrang is een besmettelijke uierontsteking van droogstaande weidedieren. De ziekte treedt op in de zomermaanden, meestal bij meer dieren tegelijk in een weide. Eén of meer uierkwartieren veretteren. Het zieke kwartier zwelt, voelt hard en warm aan en is zeer pijnlijk. Het uiervocht is dun en vloeibaar van een gele of grauwe kleur, meestal echter dik en bruinachtig. De oorzaak is de gewone etterbacterie. Niet altijd worden wrang en mastitis scherp van elkaar onderscheiden. [N 52, 6a; A 48A, 11a; monogr]
I-11
|