| 27569 |
uitbetaling van loon |
ausgang:
awsja.ŋk (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Domaniale])
|
Het loon kan per dag, om de veertien dagen of om de maand uitbetaald worden. In dit lemma komen algemene benamingen voor de uitbetaling van loon voor maar ook benamingen die specifiek duiden op een veertiendaagse uitbetaling of een maandelijkse. Het woordtype "quinzaine" kan naast een veertiendaagse uitbetaling ook wel het loon aanduiden dat om de maand betaald wordt. [N 95, 973; N 95, 975; N 95, 28; monogr.; Vwo 168; Vwo 171; Vwo 416; Vwo 437; Vwo 578; Vwo 590]
II-5
|
| 28174 |
uittrekkende schacht, uitstromingsschacht |
uittrekkende schacht:
ūstrɛkǝndǝ [schacht] (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Domaniale])
|
De schacht waarlangs de verbruikte lucht het ondergronds gedeelte van de mijn verlaat. Zie ook de semantische toelichting bij de lemmata Intrekkende Schacht en Luchtstroom. De fonetische documentatie van het woord (schacht) vindt men in het lemma Schacht. [N 95, 206; monogr.]
II-5
|
| 27762 |
uitzetten |
uitzetten:
ūszɛtsǝ (Q121a Chevremont
[(Julia)]
, ... [Domaniale]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Domaniale, Wilhelmina])
|
Gezegd van het dak, wanneer het doorbuigt door de druk van bovenaf. [N 95, 491; monogr.] || In het ondergrondse gedeelte van de mijn de plaats aangeven waar een nieuwe verdieping, steengang, galerij, enz. moet worden aangelegd. [N 95,382; N 95,174; monogr.]
II-5
|
| 34061 |
vaars |
vaars:
vēǝš (Q121a Chevremont)
|
Jonge koe van ongeveer twee jaar die nog geen kalf heeft gehad of voor de eerste maal kalft. [JG 1a, 1b; A 2, 38; A 4, 11; Gwn V, 6; L 8, 27; L 20, 11; R 3, 37; S 38 en 49; Wi 16; monogr.; add. uit N 3A, 20]
I-11
|
| 27567 |
vakbond |
bond:
bond (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Willem-Sophia])
|
Vereniging van werknemers. Men kende een katholieke en een socialistische vakbond. [N 95, 982; N 95, 982 add.]
II-5
|
| 28034 |
van boven naar beneden kool delven |
invallen:
evalǝ (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Maurits])
|
Doorgaans geeft men de voorkeur aan het werken van onder naar boven in een koollaag, omdat dan o.a. het scheppen van de kolen het gemakkelijkst is. Alleen wanneer men daardoor gunstiger ten opzichte van de splijtvlakken komt te zitten of wanneer de helling van de koollaag groter is dan 25 graden, zal men in dalende richting of van boven naar beneden werken (Driessen pag. 158). Dit gebeurt ook, volgens de informant van Q 113, als de laag zeer dik is. [N 95, 520]
II-5
|
| 28252 |
vangwerk |
vangklauwen:
vangklauwen (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Inrichting aan de liftkooi die dient om bij kabelbreuk het neerstorten van de kooi te verhinderen. [N 95, 91; monogr.]
II-5
|
| 28055 |
vastlopen |
vastlopen:
vaslōfǝ (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Willem-Sophia])
|
Vastlopen, gezegd van de luchthamer. [N 95, 819]
II-5
|
| 32342 |
vat, ton |
ton:
tǫn (Q121a Chevremont),
vat:
vā.s (Q121a Chevremont)
|
Een vat of ton is uit houten duigen en twee bodems samengesteld en wordt met behulp van houten of metalen banden bijeen gehouden. Het middendeel ervan, de buik, heeft de grootste omvang. Vanuit het midden loopt het vat naar het boven- en ondereinde smaller toe. [N E, L; L 21, 40; monogr.]
II-12
|
| 32344 |
vat, ton (naar inhoud) |
ankertje:
ɛŋkǝršǝ (Q121a Chevremont)
|
In dit lemma zijn de benamingen voor vaten en tonnen met een bepaalde inhoudsmaat bijeen geplaatst. Bij één soort benaming worden door de zegslieden soms verschillende inhoudsmaten opgegeven. [N E, L; monogr.]
II-12
|