| 21763 |
oude mens |
oude mens:
nen auwe mins (L282p Achel, ...
L282p Achel)
|
oude man [N 102 (1998)] || oude vrouw [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 18649 |
oude versleten hoed |
oude hoed:
awən huwd (L282p Achel)
|
hoed, oude versleten of ontredderde ~ [loesj, sjaphoed] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 22317 |
oudejaarsavond |
oudejaarsavond:
oudejaarsaovet (L282p Achel)
|
De avond van 31 december, oudejaarsavond, Sint Silvesteravond [aldejaorsaovond]. [N 96C (1989)]
III-3-2
|
| 21762 |
ouden van dagen |
oud volk:
auwd volk (L282p Achel)
|
ouden van dagen [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 33421 |
ovenkelder |
onderoven:
ǫndǝrhō.vǝn (L282p Achel),
ǫndǝrō.vǝ (L282p Achel)
|
De bergruimte onder de oven, soms benut om brandstof en/of as in op te bergen, maar ook vaak, vanwege de gunstige vocht- en warmtegesteldheid, om er aardappelen op te slaan. De benamingen wijken in dat laatste geval doorgaans niet af van die van de aardappelkelder die men in de schuur vindt en die zijn behandeld in het lemma "schuurkelder, aardappelkelder" (3.3.5). Krikken is gloeiende as; amer is houtskool, en schansen zijn takkenbossen. Vergelijk ook het lemma önderoven", in Deel II, aflevering 1, blz. 73. [N 5A, 25c; N 5, 136; OB 2, 2f; monogr. add. uit N 29, 5 en 11d]
I-6
|
| 25608 |
ovenpaal |
ovenschup:
ovenschup (L282p Achel),
scheuter:
sxø̄tǝr (L282p Achel),
schoelde:
sxwojl (L282p Achel),
sxwol (L282p Achel),
zwaalde:
zwal (L282p Achel)
|
De ovenpaal is in de regel een ongeveer twee meter langer stok met een plat, rond, rechthoekig of tongvormig blad van hout of ijzer waarmee het in broodvorm opgemaakte deeg in de oven wordt geschoven. Meestal haalt men hiermee ook het gebakken brood uit de oven. Het blad loopt naar voren scherp toe om het inschieten van het brood te vergemakkelijken en vooral om bij het uittrekken de paal onder het brood te kunnen schuiven (Weyns blz. 34). Wat de woordtypen "rochelijzer", "haak", "schoffel" en mogelijk nog andere betreft moet men heel waarschijnlijk aan andersoortig gereedschap denken waarmee men toch het brood uit de oven kan halen. Zie afb. 22. [N 29, 45b; RND 57; L 40, 13a; A 44, 22; OB 2, 2d; OB 2, 2e; mat. S -daaronder valt wat A. Stevens in zijn artikel ''Zwaaide, een zuidoost-nederlandse dialektbenaming voor de broodschieter of ovenpaal'' noemt "mat. S, P, C en G"; monogr.]
II-1
|
| 18589 |
overall |
clown (eng.):
klou (L282p Achel)
|
overall, werkpak uit één stuk [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 34168 |
overdragen |
overdragen:
ōvǝrdrāgǝn (L282p Achel)
|
Het overschrijden van de draagtijd, gezegd van de koe. [N 3A, 44]
I-11
|
| 32797 |
overdwars eggen |
dwars [eggen]:
dwē̜ǝrs (L282p Achel),
in het wars [eggen]:
ęn t wē̜ǝrs (L282p Achel)
|
Men egt een akker in de breedte om de ploegvoren te breken of om hem van onkruid te zuiveren. Meestal wordt de akker daarna ook nog eens in lengte geëgd. In de betrokken woordtypen hieronder verschijnen dwars, wars e.d. steeds met a als klinker, ook al beantwoordt aan de meeste dialectvarianten veeleer een type met e (dwers e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het werkwoordelijk deel eggen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting op het lemma ''eggen''.' [JG 1a + 1b + 1c + 2c; N 11, 84b; N 11A, 176d + 189d; monogr.]
I-2
|
| 33817 |
overgevoelig paard |
kweker:
kwɛ̄kǝr (L282p Achel)
|
Paard dat bij het zien van mensen geluiden en bewegingen maakt, maar zonder kwaadaardigheid. [N 8, 94e]
I-9
|