| 24169 |
hop |
hop:
hop (L250p Arcen, ...
L250p Arcen)
|
De vrouwelijke bloemen van de hopplant die bij de wort worden gedaan. Volgens de zegsman uit L 210 gebruikte men uitsluitend Beierse en Tsjechische hop. De afgewerkte hop werd aan de varkens gevoerd. Ook de invuller uit L 318 vermeldt dat men Beierse hop verwerkte. De respondent uit Q 99 merkt op dat de hop in grote tonvormige jute balen uit Tsjechoslowakije kwam omdat de inheemse hop niet krachtig genoeg was. De invuller uit L 325 merkt op dat alleen het stuifmeel van de hop werd gebruikt. [N 35, 49; monogr.] || Humulus lupulus L. Een tot 4,50 meter hoge slingerplant met een ruw-knobbelige stevige stengel, die bloeit van juli tot september: de mannelijke bloemen in vaalgele pluimen, de vrouwelijke in hangende trossen van bolvormige vruchtkegels, de zogenamde hopbellen. De olieachtige stof in deze hopbellen wordt gebruikt bij de bereiding van bier. [Wi 52; monogr.]
I-5, II-2
|
| 25761 |
hopzeef |
hopzeef:
hopzeef (L250p Arcen)
|
De verschillende soorten werktuigen die gebruikt worden om de hop uit de wort te verwijderen. De "muts" die men in Q 78 kent, is een koperen zeef in de brouwketel waarin hopresten opgevangen worden. [N 35, 56; add.]
II-2
|
| 33457 |
horizontale draaibare sluitbalk van een poort |
tewarsbalk:
twɛrs˱balǝk (L250p Arcen)
|
Een draaibare sluitbalk ter halve hoogte van een poort, in het midden vast bevestigd aan een van de poortvleugels. In horizontale stand gedraaid vallen de uiteinden in een bevestiging en is de poort afgesloten; in vertikale stand is de poort geopend. De sluitbalk wordt dan om hinder te voorkomen vaak boven en onder vastgezet. Zie afbeelding 20. [add. uit N 5A, 54a; N 4A, 48; A 49, 4]
I-6
|
| 18233 |
horloge |
loge:
stomme e
loeəzie (L250p Arcen)
|
horloge [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 18149 |
horrelvoet |
hompelpoot:
hompelpoət (L250p Arcen)
|
hompelvoet [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 17847 |
hotsen |
hotsen:
hotse (L250p Arcen)
|
hotsen [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 17812 |
houden |
houden:
halde (L250p Arcen)
|
houden [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 21459 |
houden van |
liefhebben:
leefhebbe (L250p Arcen)
|
liefhebben [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 32906 |
houten gaffel, schudgaffel |
schudgavel:
sxøt˲gāvǝl (L250p Arcen)
|
Houten gaffel met twee lange en enigszins gebogen tanden en een korte steel, doorgaans uit een gevorkte tak gesneden; gebruikt om het hooi te spreiden en te keren, maar ook voor andere doeleinden zoals het opschudden van de graanhalmen bij het dorsen met de vlegel, of het strooien van strooisel en voeder voor de dieren in de stal. Zie afbeelding 10, a. Hoewel in het algemeen de term riek een stuk gereedschap aanduidt met méér dan twee tanden, heeft het woord oorspronkelijk en nog in sommige dialecten ook wel de betekenis van een tweetandige vork, met name dan de vork waarmee het hooi wordt opgestoken (zie het lemma ''oogstgaffel''); de opgaven in dit lemma zijn alle dubbelopgaven, naast gaffel of vork. Buiten Haspengouw en het gebied rond Lommel duidt de combinatie van een lange klinker en de letter f in de varianten van het type gaffel wel op een contaminatie van gaffel en gavel; ze staan telkens aan het slot van de varianten onder het type gaffel bijeen. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 30; A 28, 6; L 16, 18c; L B2, 243; Lu 6, 6; Av 1, III, 5e; monogr.]
I-3
|
| 19974 |
houtmolm |
molm:
melm (L250p Arcen),
poeder:
poeier (L250p Arcen)
|
houtmeel [DC 30 (1958)] || pulver van houtworm [DC 42b (1967)]
III-2-1
|