e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=As

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
erfgenaam erfgenaam: érfgenaam (As), erver: érver (As) degene die een erfenis of een gedeelte daarvan krijgt [erfgenaam, erf] [N 89 (1982)] III-3-1
ergens buiten het hok blijven zitten blijven liggen: bli-jvə liGGə (As), blijven zitten: bli-jvə zittə (As), niet binnenkomen: neet bènne koeme (As) Hoe zegt men: het blijven zitten ergens buiten het hok? [N 93 (1983)] III-3-2
ergens, hier of daar ergens: örges (As), hier en daar: ps. in deel 2 staat: hi-j of doa.  hi-j en doa (As) ergens, hier of daar III-4-4
erlangs werken derlangs werken: dǝrlaŋs węrkǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Een doorgang van 50 cm (Q 15, mijn Maurits) tot 1 meter (Q 121, mijn Wilhelmina) breed langs het koolfront maken. Op de mijn Maurits werd volgens de invuller uit Q 15 tijdens het "erlangswerken" niet ondersteund. Dat werd pas gedaan, wanneer men tot ongeveer 1.20 m had ingekerfd en er een kophout kon worden geplaatst. Successievelijk werd dan over de hele pijler op deze wijze ontkoold, meter voor meter. Elke 5 à 7 meter - dat verschilde van laag tot laag - bevond zich een man die zo werkte. De daaropvolgende dienst begon op zo''n eerste ondersteuning weer in te kerven tot de zogenaamde pandbreedte, ongeveer 2.20 m, en plaatste meter voor meter de definitieve ondersteuning terwijl het kophout weggenomen werd. Uiteraard veranderde deze werkwijze toen de eerste schuifpijlers en later de mechanisatiepijlers in gebruik werden genomen. Toen was het koolfront geheel stijlvrij. In de Belgische mijnen werd tijdens het "erlangswerken" gelijk ook een ondersteuning in de vorm van kophouten geplaatst. Zie de semantische toelichting bij het lemma Doorgang. [N 95, 510; monogr.; N 95A, 11] II-5
ernstig menens: (van situatie gezegd).  mèjnəs (As), serieus: serieus (As) van ernst vervuld [serieus, menens, ernstig] [N 85 (1981)] III-1-4
ertussenuit knijpen (vgl. wbd) op de loop gaan: òppe lèp gōēn (As) zonder verlof zijn post verlaten [poffen, op de pof gaan, op zijn smoel afkomen] [N 90 (1982)] III-3-1
erwt, algemeen erwt: ert (As), ɛrǝt (As) erwt || Pisum L. Hier de algemene benaming voor de erwt (enkelvoud), voorafgaand aan de benaming voor de akkererwt (lemma Kapucijner, Velderwt) en aan de andere erwtensoorten (tuinerwt, doperwt, peulerwt, enz.) die in de moestuin worden gekweekt en die derhalve in de aflevering over de moestuin ter sprake zullen komen. [N 27, 2b; JG 1a, 1b; L A1, 121; L 34, 94; Wi 8; monogr.; add. uit N P, 24] I-5, I-7
erwtensoep erwtensoep: Een volkse uitdr: Ertesop, di-j hiltsj de bòks op  ertesop (As) erwtensoep III-2-3
es es: eͅs (As) es (boom) [ZND m] III-4-3
esdoorn mannetjes-es: mannelijke es  mennəkəses (As), rable (fr.): WBD/WLD  erabel (As), WBD/WLD = esdoorn  eeraabəl (As, ... ), vliegers-es: vrouwelijke es  vleegərses (As), vrouwtjes-es: vrouwelijke es  vrowkəses (As) De esdoorn: een grote boom met dichte kroon; de twijgen zijn donkergrijs met groene knoppen; het blad is donkergroen, aan de onderzijde grijs; de bloemen staan in hangende trosvormige pluimen, terwijl de gevleugelde zaden onderling een scherpe hoek vormen [N 82 (1981)] || esdoorn [N 92 (1982)] || Hoe noemt U: de mannelijke es [N 50 (1972)] || Hoe noemt U: de vrouwelijke es [N 50 (1972)] III-4-3