| 33560 |
overrijp, beurs |
melig:
WBD/WLD é leunt aan bij ö (hier ook?)
méélig (L417p As),
voos:
WBD/WLD als het vocht eruit is
vōēws (L417p As)
|
Te rijp en daardoor droog en korrelig, gezegd van een vrucht (meelachtig, melen, versleten, melig). [N 82 (1981)]
I-7
|
| 25065 |
overschot, restant |
brok:
brók (L417p As),
kladder:
klàdr (L417p As),
klatsje:
klètske (L417p As),
overschot:
īēversjōēt (L417p As),
rest:
rest (L417p As),
stuk:
sték (L417p As)
|
dat wat over is gebleven van een oorspronkelijk aantal, hoeveelheid of geheel [rammenant, rest, solde, klak] [N 91 (1982)] || een klein overschot [kwets, kwats, klats, klets, klas] [N 91 (1982)] || een overgebleven brok van een of andere hoeveelheid [klik] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 28976 |
overstikken |
nastikken:
nǭstekǝ (L417p As)
|
Naast de naad nog eens naaien. [N 59, 55; N 62, 9]
II-7
|
| 22650 |
overtroeven |
overtroeven:
ieëvertroeve (L417p As)
|
met een troefkaart andere kaarten nemen of slaan [troeven, snijden] [N 112 (2006)]
III-3-2
|
| 21168 |
overweg |
overweg:
Opm. v.d. invuller: breer = afsluiting om verkeer tegen te houden.
īēverwéég (L417p As)
|
de plaats waar men een spoorweg kan oversteken [overweg, bareel] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 18892 |
overwegen |
op slapen:
erges òp slaope (L417p As),
overdenken:
īēverdenke (L417p As),
overleggen:
īēverlegge (L417p As),
overwegen:
īēverwéége (L417p As),
uitprakkiseren:
ówtprakkezéére (L417p As),
zich bedenken:
zich òp get bedenke (L417p As)
|
door redeneren tot een gevolgtrekking komen, oordelen [schikken] [N 85 (1981)] || goed nadenken, alles goed bekijken voordat men iets doet [nadenken, achterdenken, naprakkezeren, overdenken] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 24340 |
paaien |
zaad gieten:
WBD/WLD
zaad gete (L417p As)
|
Hoe noemt u eieren leggen, kuit schieten, gezegd van vissen (schodderen, rogen, paaien, aangaan) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 22804 |
paar of onpaar |
paar of onpaar:
u of oe?
paar of unpaar (L417p As)
|
Paar of onpaar (een kinderspel, waarbij naar een even of oneven getal knikkers, enz. geraden wordt). [ZND 40 (1942)]
III-3-2
|
| 29635 |
paard |
paard:
pē̜.rt (L417p As)
|
[JG 1a, 1b; A 3, 4; A 11, 4; L 4, 4; L 5, 27c; L 22, 21; L 23, 1b; Gwn 5, 9a; R -s-; S 27; S 49; RND 60, 74; Wi 6, 17; monogr.; add. uit N 18]
I-9
|
| 24859 |
paardebloem |
paardenoog:
-
paardenoog (L417p As),
paardsoog:
pèèrdsaug (L417p As),
pɛ̄rtsau̯x (L417p As),
pisbloem:
pisblom (L417p As),
WBD/WLD = paardebloom
pisbloom (L417p As)
|
paardebloem [N 92 (1982)], [ZND 05 (1924)] || Taraxacum officinale Wiggers s.s. Van het geslacht paardebloem worden alleen al in Nederland ruim 200 microsoorten onderscheiden. De soort waar het hier om gaat is de gewone paardebloem. Het is een zeer algemeen voorkomend onkruid, tot ca 20 cm hoog, in wei- en hooilanden, in bermen maar ook op akkers. In vrijwel alle delen van de plant, maar vooral in de stengel, komt een bittersmakend wit melksap voor, vandaar de typen met zoer- "zuur", (-)gal en melk. Als dit sap met de huid in aanraking komt, laat het een bruine vlek achter, die moeilijk te verwijderen is. Boven de penwortel, die vooral in zandige bodem zeer diep kan zijn, draagt de plant een rozet van dicht bij elkaar staande ingesneden bladeren. De plant bloeit vrijwel het gehele jaar, van eind maart tot augustus. De bloemkleur is geel, bij sommige ondersoorten ook oranjegeel, lichtgeel of strokleurig. Na de bloei vormt zich de zogenaamde pluisbol, wel aangeduid als lampje. Vooral de bladeren worden gegeten door konijnen en door weidend vee mits de concentratie niet al te groot is. De onder zand, bijv. molshopen, bleekgeel gebleven bladeren worden ook als sla door mensen gegeten, vandaar molsla en andere typen met -sla. In grotere hoeveelheden bevordert deze konsumptie het bedplassen, vandaar de typen met pis- en zeik-. De bladeren worden ook wel gebruikt bij de bereiding van een bepaald soort koeken; zie de typen met (-)koek. Kinderen vlechten de stelen tot kettingen, vandaar de typen met keten- en ketting-. In tegenstelling tot de gebruikelijke ordening volgens het tweede element zijn de varianten van de typen paardebloem en paardsbloem geordend naar het vocalisme van het element paard-. Het type cichorei(-) is door de medewerkers vaak genoteerd als suikerij(-) en beschouwd als een nieuw type. Hier is het als een variant van cichorei opgenomen, zonder eigen type-vorm. De typen ganzetong en verbasterd gauwstom of goudstang komen doorgaans in het meervoud voor. Voor de spookopgave ɛbękrēm (bek-riem)ɛ in Q 101, zie Brok 1991, 170; en verder Pauwels 1933 en Stroop 1969. [A 13, 15; L 5, 39; L 15, 13; S 27; R 3, 94; monogr.]
I-5, III-4-3
|