| 32887 |
haarhamer |
haarhamel:
hǭrhǭ.mǝl (Q072p Beverst),
hǭrhǭmǝl (Q072p Beverst),
hǭu̯ǝrhǭmǝl (Q072p Beverst),
haarhamer:
hǭu̯ǝrhǭmǝr (Q072p Beverst)
|
De haarhamer is een vrij zware (ongeveer anderhalve kilo) ijzeren hamer met een korte houten steel, die speciaal wordt gebruikt om te haren. Het ijzeren deel loopt doorgaans aan beide kanten (soms aan één kant) uit in een scherpe bek van 3 à 4 mm. breed, die wel de baan wordt genoemd. De zuiverheid van deze baan is van belang om goed te kunnen haren. Van tijd tot tijd wordt de baan van de bek door de smid weer bijgesteld. Zie afbeelding 7b, nummer 1. [N 18, 86; JG 1a, 1b, 2c; L 1 a-m; L 26, 4; S 12; add. uit N 11, N 14, 131; N 15; N 27; A 4, 28; A 23, 16; L 20, 28; Lu 1, 16; mongr.]
I-3
|
| 33801 |
haarkrans |
haarband:
hō.rba.nt (Q072p Beverst)
|
Deel van de paardevoet waar de hoef aan het vlees vastzit. Elke hoef heeft een haarkrans of kroonrand tussen de hoef en de koot. Deze haarkrans mag niet geschoren worden, omdat de daar aanwezige haren tot bescherming van de uiterst gevoelige kroonrand dienen. [JG 1a, 1b; N 8, 32.7, 32.8, 32.15 en 32.16]
I-9
|
| 17574 |
haarscheiding |
schei:
šēj (Q072p Beverst)
|
scheiding in het haar [scheej, streep] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 32888 |
haarspit |
haarbol:
hārbǫl (Q072p Beverst),
hǭrbǫl (Q072p Beverst),
spie:
spī (Q072p Beverst)
|
Het haarspit is het draagbare aambeeldje waarop de zeis wordt gehaard. Het bestaat uit een ijzeren pin met een verstaalde enigszins bolle kop, die doorgaans vierkant van omtrek is en tot buiten de pin uitsteekt. Het haarspit kan in de grond worden gestoken (in het veld), of in een haarblok (op de boerderij). Om te verhinderen dat het haarblok te ver in de grond of het haarblok wordt gedreven, heeft men aan het haarspit, enkele centimeters onder de kop, een extra onderdeel vastgemaakt; dit kan bestaan uit enkele ringetjes, meestal twee of vier, een rond of vierkant plaatje, of uit twee dwarspinnetjes (spieën, die doorgaans van hout zijn). Als men het haarspit in de grond steekt, legt men vaak twee blokjes, plankjes of stenen onder de ringetjes of de spieën. De door de informanten opgegeven benamingen voor dit onderdeel van het haarspit staan achteraan in dit lemma. Zie afbeelding 7b, nummer 2. [N 18, 87, JG 1a, 1b, 1d, 2a, 2c; A 4, 28e; L 20, 28e; add. uit N 14, 131; N 18, 68f, 85 en 87; A 23, 16; Lu 1, 16; monogr.]
I-3
|
| 17581 |
haarwrong |
knot:
knoͅt (Q072p Beverst),
kuif:
kuf (Q072p Beverst)
|
haarwrong van een vrouw [knutje, tres, tots] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 22348 |
haasje-over |
bokspringen:
/
bokspringe (Q072p Beverst)
|
haasje-over [SND (2006)]
III-3-2
|
| 18986 |
haast hebben |
zich spoeden:
spoeien (Q072p Beverst),
spoeje (Q072p Beverst),
zich spujən (Q072p Beverst)
|
Grooten haast hebben [ZND 26 (1937)]
III-1-4
|
| 18994 |
haastig |
haastig:
heestig (Q072p Beverst)
|
haastig [ZND 26 (1937)]
III-1-4
|
| 24319 |
hagedis |
hagedis:
hoͅgədis (Q072p Beverst)
|
hagedis, de gewone, lacerta agilis [ZND 47 (1950)]
III-4-2
|
| 25245 |
hagelsteen, hagelkorrel (mv.) |
hagelklit:
haogelklit (Q072p Beverst),
hagelsteen:
hoəgəlstēn (Q072p Beverst),
hoͅgəlstēn (Q072p Beverst)
|
hagelsteen, zo dik als ... [ZND 26 (1937)]
III-4-4
|