e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Bilzen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
een paar schoenen een paar schoenen: ə pōr šun (Bilzen) een paar schoenen [ZND 06 (1924)] III-1-3
een paard beslaan beslaan: bǝslōǝ.n (Bilzen), bǝslǫ.n (Bilzen) Een paard van hoefijzers voorzien. Tijdens het beslaan wordt het paard in de hoefstal van de smidse geplaatst. De hoefsmid verwijdert eerst met behulp van de hoefhamer en de hoeftang het oude hoefijzer. Vervolgens bewerkt hij de hoef door middel van het hoefmes en de hoefrasp. Het nieuwe hoefijzer wordt gewoonlijk warm gepast. Daarvoor wordt het gelijkmatig donkerrood verhit en enige ogenblikken tegen de besneden hoef gehouden. Het ijzer moet overal dicht tegen de hoef passen; aan onverbrande plaatsen onder de hoef kan de smid zien dat deze nog met de hoefrasp moet worden bijgewerkt. Het ijzer wordt met hoefnagels aan de hoef bevestigd. De nagels worden daartoe eerst met behulp van de beslaghamer door de hoef geslagen. Dan worden de uitstekende uiteinden van de hoefnagels met de hoeftang tot op 3 mm afgeknepen. Het gedeelte van de hoefnagel dat nog uitsteekt, wordt vervolgens omgeslagen in een uitholling van de hoef die door middel van de onderkapper is gemaakt. Tot slot wordt de hoef soms nog met de hoefrasp bijgewerkt. [JG 1a; JG 1b; N 100, 17; monogr.] II-11
een pak slaag geven aftokken: aafgetoek (Bilzen), aftroeven: aafgetroef (Bilzen) ze hebben hem paars en blauw geslagen (de echte dialectische uitdrukking opgeven) [ZND 40 (1942)] III-1-2
een pen verliezen een pen gooien: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’n pên gòjje (Bilzen), schelletjes afgooien: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’n dauf gòjt sjéllekes aof (Bilzen) Hoe zegt men: af en toe een pluim of pen verliezen? [N 93 (1983)] III-3-2
een pen-en-gatverbinding maken ineenhouwen: ęnē(h)ōǝ (Bilzen) Twee stukken hout met behulp van een pen-en-gatverbinding met elkaar verbinden. [N 54, 50] II-12
een portret laten maken zich laten trekken: zich lotte trekke (Bilzen) Zijn portret laten maken (bij de fotograaf). [ZND 40 (1942)] III-3-2
een priktol bovenhands uitwerpen kappen: kappe (Bilzen, ... ), pikeren (<fr.): pikiëre (Bilzen) een priktol [tol met een ijzeren punt die geworpen wordt] bovenhands uitwerpen, om er een andere mee te treffen [kampen, kappen, klodderen] [N 112 (2006)] III-3-2
een profiel beginnen te schaven aanstoten: ǭnstǫwtǝ (Bilzen) Met behulp van de profielschaaf een profiel beginnen te schaven. Het object bij de volgende woordtypen is steeds de plaatselijke variant van het profiel. Zie ook het lemma ɛprofielɛ.' [N 53, 100a-c] II-12
een profiel schaven lijsten aanschaven: lēstǝn ǭnšǭvǝ (Bilzen) Een profiellijst schaven met behulp van een profielschaaf. [N 53, 99] II-12
een riek mest flok/vlok (mest): flok (Bilzen) Een riek mest is de hoeveelheid mest die men in één keer met de riek kan opnemen. Die hoeveelheid is kleiner naarmate de mest meer verteerd is en daardoor gemakkelijker uiteenvalt. Van de termen die in dit lemma voorkomen, zijn er sommige (ook) van toepassing op een brok of klont mest: een aaneenklevende, weke massa goed verteerde mest. [N M, 12a; JG 1a + 1b + 2c; N 11A, 14; monogr.] I-1