| 31938 |
handgreep van de booromslag |
handvat:
(h)ant˲vat (Q083p Bilzen)
|
Het middelste gedeelte van een booromslag dat met één hand wordt rondgedraaid wanneer men boort met de omslagboor. [N 53, 161d; monogr.]
II-12
|
| 34566 |
handkar |
stootkar:
stǫu̯tkār (Q083p Bilzen)
|
Tweewielige kar die men met de handen voortduwt of trekt. Deze kar heeft twee bomen en zijplanken. [N 17, 15a; N G, 51; JG 1a + 1b; A 42, 4; monogr.]
I-13
|
| 28916 |
handkussen |
handje:
hɛntšǝ (Q083p Bilzen),
handkussentje:
hantkęskǝ (Q083p Bilzen)
|
Het handkussen is vlak en iets groter dan de oppervlakte van een hand. Het heeft aan de onderzijde een band waardoorheen de linkerhand gestoken wordt, zodat het kussen op de palm van de hand rust. Men gebruikt het handkussen voor het persen en afglanzen van mouwkoppen, schoudernaden en andere moeilijk bereikbare plaatsen (Gerritse, pag. 36). De informant van L 330 vermeldt dat men vroeger een mouwekussentje gebruikte en nu een klein handkussen hanteert. De informant van K 361 vermeldt dat bij het persen van de kraag deze wordt ø̄rondgezetø̄ op de persplank of op het handkussen. [N 59, 26a; N 59, 26b; N 59, 19e]
II-7
|
| 27222 |
handlanger |
dien(d)er:
dīnǝr (Q083p Bilzen),
handlanger:
(h)antlaŋǝr (Q083p Bilzen
[(recenter dan maneuver)]
),
maneuver:
manęjvǝr, mǝnęjvǝr (Q083p Bilzen),
opperknecht:
upǝrknɛ̄x (Q083p Bilzen)
|
Helper van de metselaar. Tot de taken van de handlanger behoren onder meer het aandragen van metselstenen en het klaarmaken van de specie. [N 30, 2a; N 30, 2b; N 30, 2c; N 30, 2d; N 30, 40b; N 30, 45a; N 31, 16b; L B 1, 104; monogr.; div.; Vld]
II-9
|
| 29922 |
handlangeren |
bijbrengen:
bęjbręŋǝ (Q083p Bilzen)
|
De metselaar helpen bij zijn werkzaamheden door onder meer metselstenen aan te dragen en mortel klaar te maken. [N 30, 2b; N 30, 2c; monogr.]
II-9
|
| 26685 |
handmolen |
handmolentje:
ha.ntmīǝlǝkǝ (Q083p Bilzen)
|
Eenvoudige handmolen bestaande uit een koppel molenstenen met kleine spil, zwengel en steenkuip, in sommige gevallen uitgebreid met kaar en maalstoel. De molen werd gebruikt om graan te malen en in voorkomende gevallen ook voor het breken van zaden. De handmolen was in l 159a niet bekend. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel -ømolenŋ het lemma ɛmolenɛ.' [N D, 1; N D, 2; JG 1a]
II-3
|
| 28893 |
handnaaimachine |
handlapmachine:
hantlapmǝšīn (Q083p Bilzen),
handmachine:
hantmǝšīn (Q083p Bilzen),
lapmachine:
lapmǝšīn (Q083p Bilzen)
|
Naaimachine die men met één hand in beweging brengt. De informant van L 416 merkt op, dat men de machine aandraait door middel van een rad met een knop. De informant van Q 111* spreekt van een machine met zwengel. De informant van Q 88 vermeldt dat men de handnaaimachine niet meer gebruikt. [N 59, 17c]
II-7
|
| 31440 |
handschaar |
ijzerscheer:
ęjzǝršęjr (Q083p Bilzen),
plaatscheer:
plǭtšēǝr (Q083p Bilzen),
plǭtšęjr (Q083p Bilzen)
|
In het algemeen een handschaar voor het knippen van plaatmateriaal, banden, draad, etc waarmee vooral een rechte snede wordt gemaakt. Zie ook het lemma "handschaar voor boogvormige sneden". Voor zover door de informant opgegeven, wordt achter de betreffende plaatscode met behulp van een letter verwezen naar de verschillende scharen uit afb. 137. [N 33, 244; N 33, 265; N 64, 3a; N 66, 4a; monogr.]
II-11
|
| 18256 |
handschoen |
haas:
haas - hase (Q083p Bilzen),
hās - ə pōͅr hāəsə (Q083p Bilzen),
paor hasen (Q083p Bilzen),
ə por hasən (Q083p Bilzen),
’n haas (Q083p Bilzen, ...
Q083p Bilzen),
’n həs (Q083p Bilzen),
’n paar haase (Q083p Bilzen)
|
een paar handschoenen [ZND 35 (1941)] || handschoen [ZND 35 (1941)] || handschoen - een paar handschoenen [ZND 01u (1924)] || handschoen - handschoenen [ZND 01 (1922)]
III-1-3
|
| 19901 |
handvat |
handvat:
hamp˲vǝt (Q083p Bilzen)
|
Achterste deel van elke der twee kruiwagenberries, waar uitsparingen in het hout een betere greep op de berries mogelijk maken. [JG 1a; JG 1b; monogr.]
I-13
|