| 20319 |
oude vrouw |
oude vrouw:
aa vro (Q083p Bilzen, ...
Q083p Bilzen)
|
een oude vrouw [ZND 05 (1924)]
III-2-2, III-3-1
|
| 20229 |
ouders |
ouders:
aers (Q083p Bilzen),
āəs (Q083p Bilzen)
|
ouders [ZND 11 (1925)], [ZND m]
III-2-2
|
| 18189 |
ouderwets |
ouderwets:
adderwets (Q083p Bilzen),
aërwets (Q083p Bilzen)
|
Ouderwets. [ZND 05 (1924)]
III-1-3
|
| 29896 |
oudhollandse pan |
ronde pan:
rǫn pan (Q083p Bilzen)
|
Holle dakpan zonder zijsluitingen. De woorddelen ɛpop-ɛ en ɛwijpje-ɛ in de woordtypes poppan (K 278, L 316a) en wijpjespan (L 414) verwijzen ernaar dat bij dit soort pannen de kieren doorgaans werden gedicht met behulp van bosjes stro, de zgn. ɛpoppenɛ.' [N 32, 44c]
II-8
|
| 31513 |
oven voor |
braseeroven:
brasiǝruǝvǝ (Q083p Bilzen)
|
Oven om grote voorwerpen met hardsoldeer te kunnen solderen. De losse delen van dergelijke voorwerpen worden daartoe gewoonlijk met ijzerdraad aan elkaar verbonden en, voorzien van soldeer en vloeimiddel, in hun geheel in de oven geplaatst. [N 33, 199]
II-11
|
| 25501 |
oven waarbij men in dezelfde ruimte stookt en bakt |
houtoven:
hōtūǝvǝ (Q083p Bilzen),
ijzeren oven:
ē̜jzǝrǝn ūǝvǝ (Q083p Bilzen)
|
De woordtypen "bakhuis", "burenoven", "veldoven", "ovenschap", "leemoven", "boerenoven" duiden op een oven in een bakhuis of op het bakhuis zelf. Moderner van vorm zijn de königswinteroven, ijzeren oven, kookoven, oliestookoven, heteluchtoven. De respondent van L 291 merkt op dat de königswinteroven in gebruik kwam vanaf 1915. [N 29, 1b; monogr.]
II-1
|
| 25504 |
ovendeur |
ovendeur:
ūǝvǝdīǝr (Q083p Bilzen)
|
Het deurtje kan van ijzer zijn of van hout. De houten vormen zijn in de regel ouder. De informant van L 289b zegt dat deze sluiting een plank met een natte zak kan zijn die met een lat of paal tegen de opening van de oven wordt gezet. De woordtypen "stop", "stopsel", "ovenstopsel" wijzen heel waarschijnlijk op een bepaalde vorm vaan dichten. Zo vermeldt Weyns (blz. 27) dat in Oost-Vlaanderen de deur hier en daar een houten blok, 15 cm dik, is dat, voor de gevulde oven geplaatst, met leem, modder, soms zelfs met koedrek gemengd met aarde, wordt dichtgesmeerd. [N 29, 2b; N 29, 2a; OB 2, 3b; OB 2, 3a; monogr.]
II-1
|
| 25514 |
ovenkrabber |
haak:
huǝk (Q083p Bilzen),
riek:
rik (Q083p Bilzen)
|
Werktuig, meestal van ijzer, om het vuur in de oven te verspreiden. Vergelijk het lemma ''werktuig waarmee de oven wordt leeggehaald''. Zie afb. 11. [N 29, 8b; N 29, 6; LB 2, 218; OB 2, 2f; monogr.]
II-1
|
| 25503 |
ovenmond |
ovenmuil:
ūǝvǝmǭwl (Q083p Bilzen)
|
De opening in de oven waardoor brandstof en brood naar binnen worden geschoven. [N 29, 2a; OB 2, 3a; monogr.]
II-1
|
| 25608 |
ovenpaal |
zwoelde:
zwol (Q083p Bilzen),
zwouw:
zwō (Q083p Bilzen),
zwǫ (Q083p Bilzen)
|
De ovenpaal is in de regel een ongeveer twee meter langer stok met een plat, rond, rechthoekig of tongvormig blad van hout of ijzer waarmee het in broodvorm opgemaakte deeg in de oven wordt geschoven. Meestal haalt men hiermee ook het gebakken brood uit de oven. Het blad loopt naar voren scherp toe om het inschieten van het brood te vergemakkelijken en vooral om bij het uittrekken de paal onder het brood te kunnen schuiven (Weyns blz. 34). Wat de woordtypen "rochelijzer", "haak", "schoffel" en mogelijk nog andere betreft moet men heel waarschijnlijk aan andersoortig gereedschap denken waarmee men toch het brood uit de oven kan halen. Zie afb. 22. [N 29, 45b; RND 57; L 40, 13a; A 44, 22; OB 2, 2d; OB 2, 2e; mat. S -daaronder valt wat A. Stevens in zijn artikel ''Zwaaide, een zuidoost-nederlandse dialektbenaming voor de broodschieter of ovenpaal'' noemt "mat. S, P, C en G"; monogr.]
II-1
|