e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Bilzen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
telen, verbouwen kweken: kwekǝ (Bilzen), zetten: zętǝ (Bilzen) Het voor gebruik tot ontwikkeling brengen van een gewas. Zie ook de meer specifieke lemma''s ''zaaien'' (2.1) en ''poten, planten'' in aflevering I.5. Voor twachten zie Rutten, Haspengouwsch Idioticon 239: "winnen van zaad". [N Q, 9; L 1 a-m; S 20; Wi 43; monogr.] I-4
tengels plafondlatjes: plǝfuŋlɛtšǝs (Bilzen) Smalle, in L 210 ongeveer 5 cm brede en 2 cm dikke latten, die met een tussenruimte van 5 √† 10 cm tegen de balklaag worden gespijkerd. Zij vormen volgens de invuller uit L 210 de basis voor een glad plafond dat uit riet is gemaakt. [N 54, 146b; monogr.] II-9
tepel dem: dęm (Bilzen), dɛm (Bilzen), loes: Borstvoeding.  loĕtse (Bilzen), tet: tɛt (Bilzen), tietje: tīēkes (Bilzen), tip: tippe (Bilzen), top: toeppe (Bilzen) [L 49, 6b; A 30, 6b; Ge 1, 6b]borsttepels [N 10c (1995)] || Deem, speen, borst. [A 30, 6e; L 49, 6e; N 8, 39a, 39b en 40] I-12, I-9, III-1-1
tepel van een geit dem: dęm (Bilzen) [L 49, 6c; A 30, 6c; Ge 1, 6c; monogr.] I-12
tepel, tet tet: tęt (Bilzen), tɛt (Bilzen) Het afzonderlijk melkgevend orgaan van het varken of de tepel. [N 19, 19a; JG 1a, 1b; L 49, 6d; A 30, 6d; G 1, 6d; monogr.] I-12
tergal tergal: tɛrgal (Bilzen) Synthetische vezel bereid uit chemische grondstoffen, die o.a. worden vervaardigd uit steenkool en petroleum. [N 62, 75c; N 59, 201] II-7
terlenka terlenka: tǝrlɛŋka (Bilzen) Synthetische vezelstof. [N 62, 98; N 62, 75c; N 59, 201] II-7
terpentijn terpentijn: tɛrpǝntęǝn (Bilzen) Vluchtige vloeistof, bestaande uit een mengsel van sterk onverzadigde koolwaterstoffen. Als grondstof voor de bereiding ervan dienen de harsen die men uit verschillende pijnbomen wint. Terpentijn wordt gebruikt als verdunningsmiddel voor verf en voor de bereiding van matverven. Aan glansverf en vernis wordt terpentijn toegevoegd om de verf te verschralen en daardoor zakken te voorkomen. [N 67, 17a; L 8, 5; monogr.] II-9
tetanus klem: de klèm (Bilzen), klêm (Bilzen), koud: `t kaud (Bilzen), vuur: `t vier (Bilzen) Als in een wondje straatvuil komt, kan er een infectieziekte ontstaan. De wetenschappelijke naam van die ziekte is Tetanus. Hoe noemt men die ziekte in uw dialect? [DC 60 (1985)] || Tetanus: ziekte waarbij een verstijving van de spieren optreedt, die begint bij de kauwspieren en zich dan uitspreidt over de rompspieren (klem, tetanus). [N 107 (2001)] III-1-2
tetveulen tetveulen: tɛt˲viǝlǝ (Bilzen), zuikeling: zęi̯.kǝleŋ (Bilzen) Veulen dat nog gezoogd wordt. Een tetveulen is ouder dan een zuigeling en kan verkocht worden. [JG 1a, 1b; N 8, 2] I-9