| 24487 |
vogelmuur |
muur:
mier (Q121c Bleijerheide),
vogelsmuur:
voeë’jelsmier (Q121c Bleijerheide)
|
muur || muur, plant
III-4-3
|
| 24892 |
vogelwikke |
rinkrank:
reŋkraŋk (Q121c Bleijerheide)
|
Vicia cracca L. Algemeen voorkomend klimmend onkruid in graslanden en bermen, aan bosranden en waterkanten met paarsblauwe bloempjes in langgesteelde trossen en lange stengels. Het bloeit van juni tot september. De lengte varieert van 30 tot 200 cm. Dit onkruid wordt vaak verward met ringelwikke (Vicia hirsuta (L.) S.F. Gray), waar het sterk op lijkt, maar dat kleiner is (15 tot 60 cm.) en blauwachtig witte bloempjes heeft, die van mei tot juli bloeien. Ringelwikke komt meer voor op zandige bermen en akkerland, waar het bijzonder schadelijk is voor het koren. Bij de opgaven wordt door de informanten vaak geen onderscheid gemaakt. Voor de typen rij, gerij en wilde liezen (en samenstellingen of contaminaties zoals rijwikke) is steeds aangegeven dat het om de kleinere ringelwikke gaat. Oorspronkelijk was dit bij rijf ook het geval, maar dit woord heeft op sommige plaatsen betekenisuitbreiding ondergaan en is "wikke in het algemeen", dus ook de grotere vogelwikke, gaan aanduiden. Hier en in andere woordtypen is aangegeven d.m.v. (groot) en (klein) om welke van de twee uitdrukkelijk aangegeven variëteiten het gaat. De typen met wik zijn ondergebracht bij wikke; de naam wikke zelf wordt wel als een meervoud geïnterpreteerd; vandaar de mogelijke meervoudsvorm van het woordtype wikke(n). De windende groeiwijze heeft geleid tot gemeenschappelijke namen met de haag- en akkerwinde; de groeiplaats in het koren tot gemeenschappelijke namen met de klaproos (de typen met kol) en de schadelijkheid tot enkele niet-specifieke onkruidbenamingen (onkruid, drek, knoei, vuiligheid). Vergelijk ook het lemma Voederwikke. [N 11A, 29e; N C 1a, 1b; N Q 1b; JG 1a, 1b, 1c, 2c; monogr.]
I-5
|
| 18229 |
voile |
voile:
voal (Q121c Bleijerheide)
|
Wijdmazig makko, wollen of zijden weefsel in effen binding voor japonnen en gordijnen (Van Dale, pag. 3269). [N 62, 75f; N 62, 82; N 62, 75e; N 62, 81b; N 62, 98]
II-7
|
| 18433 |
volant |
overworp:
uvverworp ? (Q121c Bleijerheide)
|
Hoe noemt U: een strook op een japon die maar aan één kant vastzit (volant?)? [N 62 (1973)]
III-1-3
|
| 25201 |
volle maan |
vollmond (du.):
vol⁄mond (Q121c Bleijerheide)
|
volle maan
III-4-4
|
| 28292 |
volle wagen |
volle:
vǫlǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Domaniale])
|
[N 95, 673b; monogr.]
II-5
|
| 34304 |
volwassen, mannelijk varken (ongesneden) |
beer:
bēr (Q121c Bleijerheide)
|
De benamingen in dit lemma duiden op het volwassen, ongesneden, mannelijk varken. Opgaven voor het volwassen, ongesneden, mannelijk varken die beantwoorden aan de woordtypen berg en barg zijn verplaatst naar het lemma ''gesneden mannelijk varken'' (1.2.2). Zie afbeelding 1. [N 19, 7; RND 46 en 84; S 2; A 4, 4a; L 1a-m; L 20, 4a; L 37, 49d; L 14, 12; JG 1a, 1b; monogr.]
I-12
|
| 20174 |
voogd |
voormonder:
vuur’munger (Q121c Bleijerheide)
|
voogd
III-2-2
|
| 18963 |
voor de gek houden |
deraan krijgen:
draa’krieje (Q121c Bleijerheide),
kullen:
kul’le (Q121c Bleijerheide),
wekken:
wek’ke (Q121c Bleijerheide)
|
foppen || misleiden, foppen
III-1-4
|
| 27804 |
voorbereiding |
opbouw:
opbouw (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Maurits]),
voorrichtung:
vȳrrixtuŋ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Domaniale])
|
Werken in een koollaag die worden uitgevoerd na de ontsluiting maar vóór de winning. "Verzamelnaam voor alles wat en iedereen die zich bezighoudt met de voorbereidende ondergrondse werken tot het winnen van de kolen" (Vanwonterghem pag. 180). [N 95, 167; monogr.; Vwo 627; Vwo 843]
II-5
|