| 25343 |
slachtklaar |
klaar:
klǭr (L269p Blerick)
|
Bij het lezen van dit lemma moet men beseffen dat het begrip "slachtklaar" door de respondenten verschillend opgevat kan zijn. De betekenis kan zijn "vet genoeg om geslacht te worden" of "gereed staande voor de slachter of het slachthuis". [N 3a, 78]
II-1
|
| 34049 |
slachtrijp |
klaar:
klǭr (L269p Blerick)
|
Vet genoeg om geslacht te worden, gezegd van het mestkalf. [N 3A, 78]
I-11
|
| 25416 |
slachtzaag |
zaag:
zāx (L269p Blerick),
zǭx (L269p Blerick)
|
Een zaag die de slachter gebruikt bij het verwijderen van de horens, hoeven en poten van het rund. Tevens verdeelt men met deze zaag het slachtbeest in twee gelijke delen: Zie afb. 8. [N 28, 43; N 28, 47; N 28, 90]
II-1
|
| 17871 |
slag |
klap:
klap (L269p Blerick),
mep:
mep (L269p Blerick),
oplawaai:
oplawaai (L269p Blerick),
optater:
optater (L269p Blerick, ...
L269p Blerick),
slag:
slaag (L269p Blerick, ...
L269p Blerick,
L269p Blerick),
slêg (L269p Blerick),
veeg:
vaeg (L269p Blerick),
vaeg um de oëre (L269p Blerick)
|
Klap. Hij gaf me een klap op mijn schouders. [DC 17 (1949)] || Oorveeg: slag om de oren (raps, oorveeg, opneuker, mot, blamot, appelvlink, sabelets, pees, lap, draai, laps, klap, lek, konkel, fleer, hababbel). [N 84 (1981)] || Slag op de kaak; muilpeer (flets, fleer, plakkaat, kek, kokarde, klamats). [N 84 (1981)] || slag, klap, stomp [SGV (1914)] || Slag, klap: een slaande beweging met het doel om te treffen (gleer, smijt, klets, wiks, batter, bats, veeg, ketter, maai). [N 84 (1981)] || slagen (mv) [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 25387 |
slagader inkorten |
afknopen:
āfknøpǝ (L269p Blerick),
bloedaderen inkorten:
blōtǭrǝ enkǫrtǝ (L269p Blerick),
inkorten:
enkǫrtǝ (L269p Blerick)
|
Als de keel van het rund is doorgesneden, kan een deel van het uitstromende bloed stollen. Door een stukje van de slagader af te snijden verwijdert men de prop stolsel die verder uitstromen van het bloed belemmert. [N 28, 37; Veldeke 10. 581: monogr.]
II-1
|
| 33728 |
slagboom |
hekkenboom:
hɛkǝbau̯m (L269p Blerick),
sluiting:
slūteŋ (L269p Blerick)
|
Een toegangshek in de vorm van een enkele boom die om een paal draait, aangebracht in een omheining of op een dam in een sloot bijvoorbeeld. [A 25, 5b; L 19B, 6; monogr.]
I-8
|
| 34594 |
slaghout |
slaghout:
slɛ̄xholt (L269p Blerick)
|
Het losse houten, soms draaibare balkje onder de slagkar dat dient om de bak vast te zetten en te voorkomen dat hij onverwacht kipt. Dit balkje moet weggenomen of -gedraaid worden eer men de bak kan doen kippen. Er zijn verschillende soorten vergrendelingen: 1. een balkje dat onder de berries door wordt geschoven in twee krammen die onderaan in de draagbomen van de kar zijn bevestigd; 2. een balkje dat in het midden doorboord is en onderaan in het midden van een van de voorste scheien van de karbak vastgemaakt is. Het kan onder de bak gedraaid worden en vastgezet in de twee haken onderaan de draagbomen van de bak; 3. het balkje kan ook boven de berries en de draagbomen op de schoot van de kar aangebracht worden. [N 17, 20; N G, 56f]
I-13
|
| 24375 |
slak |
slak:
slek (L269p Blerick, ...
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick)
|
slak [DC 17 (1949)], [SGV (1914)] || slak, alg. [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 24377 |
slakkenhuis |
slakkenhuis:
slakkenhoes (L269p Blerick),
slekkenhoes (L269p Blerick),
slakkenhuisje:
slekkehuuske (L269p Blerick, ...
L269p Blerick,
L269p Blerick),
slekkenhuuske (L269p Blerick)
|
slakkenhuis [DC 17 (1949)] || slakkenhuisje [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 24378 |
slang |
slang:
slang (L269p Blerick, ...
L269p Blerick)
|
Hoe noemt u het dier met een langgerekt, rolrond, door schubben bedekt lichaam zonder ledematen; het beweegt zich voort door zijn lichaam te krommen (slang, serpent) [N 83 (1981)]
III-4-2
|