| 24429 |
spiering |
spiering:
spiering (L269p Blerick)
|
Hoe noemt u de spiering: een kleine beenvis. De schedel is min of meer doorzichtig. Hij komt voor aan de westkust van Europa en trekt in april-mei de rivieren op. Hij is zilverachtig en kan ± 15cm lang worden (spiering, spirk, pin) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 22401 |
spiertje trekken |
spiertje trekken:
speerke trekke (L269p Blerick),
strootje trekken:
struuke trekke (L269p Blerick),
touwtje trekken:
toeke trekke (L269p Blerick)
|
Loten met gras of lucifers (bijv. wie de langste trekt) [spiertje trekken, getuigen, tuigen]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 21373 |
spijbelen |
hegschool:
hèkschoal (L269p Blerick),
langs de school strijken:
(zich) langs de schoel strieke (L269p Blerick),
neven de school strijken:
zich naeve de schoël strieëke (L269p Blerick)
|
spijbelen [SGV (1914)] || wegblijven van school: Hoe noemt men heimelijk, zonder medeweten van de ouders, ---? [DC 24 (1953)]
III-3-1
|
| 24379 |
spin |
knozel:
idiosyncr. Additie bij vraag 3: vooral in bos en struiken, horzels, daeze enz.
knozels (L269p Blerick),
spin:
spen (L269p Blerick),
spin (L269p Blerick, ...
L269p Blerick,
L269p Blerick),
idiosyncr.
spin (L269p Blerick),
vrijer:
vreejer (L269p Blerick)
|
huisspin, kamerspin, die binnenshuis horizontale webben spant [N 26 (1964)] || spin [RND], [SGV (1914)] || spin [spinnekop, spinnenbijter, vrijer] [N 26 (1964)], [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 20121 |
spinnen |
spinnen:
spenǝ (L269p Blerick),
spinne (L269p Blerick),
spínne (L269p Blerick)
|
De handeling die met behulp van een spinnewiel werd verricht. Vooral voor vlas en hennep was het raadzaam de spinvingers nat te houden tijdens het spinnen. Hiervoor had men een klein potje met water aan rokken of wiel hangen (Weyns, pag. 844-845). Soms werden daartoe ook wel kleine, twee-orige kruikjes van ongeveer 7 cm hoog gebruikt, gebakken onder andere te Raeren. [N 34, C; RND 3; Wi 27; S 34; monogr.] || Hoe noemt u een snorrend, brommend geluid maken, van katten, meestal ten teken van welbehagen (korzen, spinnen, ronken, snurken, snorren, minzen) [N 83 (1981)]
II-7, III-2-1
|
| 24381 |
spinnenweb |
spingeweef:
spinngewaef (L269p Blerick),
spinnengeweef:
idiosyncr.
spinnegewaef (L269p Blerick),
spinnenweb:
spenəwɛbə (L269p Blerick)
|
spinnenweb [RND] || spinneweb [spinnegeweef, -gewep, -kop] [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 29117 |
spinnewiel |
spinnerad:
spenǝrāt (L269p Blerick),
spinnewiel:
spenǝwēl (L269p Blerick),
spoel:
spōl (L269p Blerick)
|
Toestel om vlas, wol en soms ook andere vezelsoorten te spinnen. Men kent verschillende soorten spinnewielen. Er zijn er waarbij de spil met kam of vleugel boven het wiel is ingebouwd en waarbij de voet een schijfvormig, horizontaal blokje op vier (soms drie) pootjes is. Dit is het zogenaamde blokwiel of de blokspoel. Verder is er een model waarbij de spil naast het wiel is gebouwd. In het rechthoekige, schuingerichte blokje steken drie poten die zich lijken schrap te zetten. Vandaar ook wel benamingen als geit en germ. Een derde model met spil en vleugel naast het wiel en waarbij het dragende gedeelte een rechthoekig raam is, komt niet zoveel voor (Weyns, pag. 843). Dit is het zogenoemde raamwiel. Bij de blokspoel draait het grote wiel vlak voor de spinster of spinner. Het spinmechanisme staat midden boven het wiel ter hoogte van de borst van degene die spint. De blokspoel werd in de jaren 1940-1945 populair. Ze heeft maar de helft staanplaats nodig vergeleken met de ø̄lange spoelø̄ (informant van L 320a). Ze kon in kleine ruimtes zoals die op binnenschepen worden gebruikt (Weyns, pag. 843). Vandaar ook de benaming schippersspoel. Ook de benaming bok duidt op het model ø̄blokspoelø̄. De benamingen bok, geit en germ zijn vergelijkenderwijs ontstaan door de bepaalde vorm van het spinnewiel. Zie afb. 50. [N 34, A; N 5A (I]
II-7
|
| 24658 |
spint, zachte houtlaag onder de schors |
spint:
spint (L269p Blerick)
|
De jonge zachte houtlaag onder de schors (spint, bast). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 19451 |
spionnetje, kijkgaatje |
kijkgaatje:
kiêkgaetje (L269p Blerick)
|
Raampje of gaatje in de deur om te zien wie er voor de deur staat (kijkvenstertje, oog, kijkgaatje) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 33589 |
spitskool |
spitskool:
spitskōēl (L269p Blerick)
|
De koolsoort met puntig toelopende kroppen; spitskool (spitskool, suikertop, kegel). [N 82 (1981)]
I-7
|