| 33049 |
graanzeis |
korenzeissie:
kūǝ.rǝzęi̯.si (L317p Bocholt)
|
Vergelijk het lemma ''zeis'' (3.2.1) in aflevering I.3 en de algemene toelichting bij paragraaf 4.2. [JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 33035 |
graanzwad, rij gemaaide halmen |
gezwad:
gǝzwāt (L317p Bocholt)
|
De in dit lemma opgenomen woorden geven weer hetgeen men wel het "ouderwets graanzwad" (Goossens 1963, 100) noemt: zowel de lange rij neerliggende halmen die men met de zeis heeft gemaaid, alsook de rij pikkelingen die na het aftrekken met de zicht liggen te wachten tot ze gebonden worden tot garven. Volgens Goossens o.c. komt het gezwad-gebied overeen met het gebied waar het graan met de zeis wordt gemaaid. Strikt genomen gaat het hier om het resultaat van de maaihandeling: de hoeveelheid gemaaide halmen. De typen gang, jaan en baan echter geven ook aan de hoeveelheid die men gaat maaien (een baan, enz. maaien) alsook het "lege", afgemaaide stuk van het veld; zie voor dit laatste begrip het lemma ''maaipad'' (4.2.11). In kaart 25 zijn de oudere heteroniemen opgenomen. De geografische verspreiding van baan in Haspengouw is weergegeven in kaart 26; Goossens 1963, I.104 en II.52 noemt het daar een jonger synoniem van gang of jaan dat betekenisuitbreiding heeft gekregen vanuit "maaipad" tot "graanzwad"; zie ook hier kaart 28. Vergelijk ook de kaarten bij de lemma''s ''zwad, houw'' (3.1.4) en ''gezwad, regel gemaaid gras'' (3.1.5) in aflevering I.3. [Goossens 1963, 100]
I-4
|
| 24318 |
graat |
vlim:
vlummen (L317p Bocholt),
vlöm (L317p Bocholt)
|
graat ve vis || graten ve vis [ZND 24 (1937)]
III-4-2
|
| 20137 |
graf |
graf:
ein graaf, twee graven (L317p Bocholt),
graaf (L317p Bocholt),
grāf (L317p Bocholt),
znd 1 a-m; znd 24, 25;
graaf (L317p Bocholt)
|
Een graf [graf, graaf, jraaf?}. [N 96A (1989)] || Een graf, twee graven (op het kerkhof). [ZND 24 (1937)] || graf [ZND 01 (1922)] || Graf. [ZND 01 (1922)]
III-2-2, III-3-3
|
| 23481 |
grafkruis |
grafkruis:
graafkruus (L317p Bocholt)
|
Een houten of stenen kruis op een graf [grafkruus, graaf-/jraafkruuts?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 23483 |
grafzerk |
grafsteen:
graafstein (L317p Bocholt)
|
Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 19331 |
grapjas |
komiek:
möt dèè kemik könste dich dèk ein briêk lache
kemik (L317p Bocholt),
schurk:
afl. van schurk, maar met een veel vriendelijker betekenis
sjork (L317p Bocholt)
|
grapjas, plaaggeest || komiek, grapjas
III-1-4
|
| 19208 |
grappig |
lollig:
ook materiaal znd 24, 26
lollig (L317p Bocholt),
schuins:
allicht verwant aan schuin(s) ein sjeense kèrel
sjeens (L317p Bocholt),
Sjèènse kâl neemt men uich:kâl wi-j kook
sjèèns (L317p Bocholt)
|
grappig [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|
| 32848 |
gras |
gras:
gras (L317p Bocholt),
grā.s (L317p Bocholt)
|
De algemene benaming voor het gewas, zo uitvoerig mogelijk gedocumenteerd, zodat in de volgende lemma''s naar deze opgaven en naar de klankkaart kan worden verwezen. Op de klankkaart van het type gras zijn de vormen met betoning niet apart aangegeven; men kan bij dit woord aannemen dat het in het gehele polytone gebied sleeptoon heeft. Wanneer er meer dan één variant voor een plaats was opgegeven, is bij voorkeur het materiaal van de mondelinge enquêtes in kaart gebracht.' [N 14, 88a; JG 1b, add.; Wi 54; S 11; L 1 a-m; L 1u, 75; L 20, 26a; L 35, 65; L. 39, 41; A 2, 54; A 4, 26a; A 4, 28; RND 111; monogr.]
I-3
|
| 32862 |
gras (af)maaien |
afmaaien:
āf[maaien] (L317p Bocholt)
|
Hieronder worden de specifieke woorden voor het maaien van het gras opgenomen; vergelijk de toelichting bij het voorgaande lemma. Het object is in alle gevallen "gras". Het woordtype afmaaien is hier het frequentst; per variant van af- staan hier eerst de vormen waarvan het tweede element identiek is aan de in het voorgaande lemma fonetisch gedocumenteerde opgaven voor maaien; daarna de daarvan afwijkende opgaven voor -maaien. [N 15, 15a add.; N 18, 79 add.; A 23, 16 add.; L 35, 85; RND 122 add.; Lu 1, 16 II add.; monogr.]
I-3
|