| 25245 |
hagelsteen, hagelkorrel (mv.) |
hagelsteen:
āgəlstēͅjn (Q011p Boorsem)
|
hagelsteen, zo dik als ... [ZND 26 (1937)]
III-4-4
|
| 18180 |
hak van een schoen |
hak:
hak (Q011p Boorsem, ...
Q011p Boorsem)
|
hak van een schoen [pollevie, plevie, hiel] [N 24 (1964)] || hiel van schoen
III-1-3
|
| 32878 |
hak van het blad van de zeis |
voet:
vōt (Q011p Boorsem)
|
Het brede uiteinde van het blad van de zeis, aan de zijde van de arend. Zie afbeelding 5, nummer 2. Sommige opgaven hebben betrekking niet alleen op het puntige uiteinde van de snede aan de zijde van de arend, maar op de gehele brede zijde van het blad, doorlopend tot de rug. Van een dergelijke toevoeging is sprake bij: vars 113, 115, 117, 118a, 172, 173, 176a, 179, 182, 219, 177, 186, 223, Q 73, 157a, 160, 161, 164, 166, 240; voet: L 324. [N 18, 68b; JG 1a, 1b; monogr.]
I-3
|
| 28863 |
haken en ogen |
haken en ogen:
hø̄k ɛn awgǝn (Q011p Boorsem),
krammen:
kręm (Q011p Boorsem)
|
Kleine metalen haakjes en ringetjes die, langs de zomen van kledingstukken genaaid, dienen om deze te sluiten. [N 62, 51; L 1a-m; L 24, 40b; L 49, 25; MW; S 11]
II-7
|
| 33153 |
haksel |
haksel:
ɛksǝl (Q011p Boorsem)
|
Het kortgehakte stro, op de snijbok of in de hakselmachine, werd vroeger, samen met haver, gekookt en aan de beesten gevoerd. Als het iets grover gesneden was werd het ook wel als strooisel in de potstal gebruikt. Zie ook het lemma ''bussel kort stro'' (6.1.29). Zie voor de fonetische documenatie van het woorddeel [stro] het lemma ''stro'' (6.1.24). [JG 1b, 2c; L 1, a-m; L 26, 11; S 12; Wi 51; monogr.]
I-4
|
| 17810 |
halen |
halen:
[Paragraaf: onregelmatige werkwoorden].
hole (Q011p Boorsem)
|
halen
III-1-2
|
| 33477 |
half-cirkelvormig raam |
halfmaan:
hau̯fmǭn (Q011p Boorsem)
|
Een raam in de vorm van een halve cirkel met de rechte zijde aan de onderkant, meestal aan stallen. Het benoemingsmotief van de benamingen is meestal de vorm van de raampjes, soms zijn ze naar andere raampjes genoemd die dezelfde vorm hebben (van de oven of van - onbeglaasde - ventilatie-openingen in de muur of in het dak (zie o.a. het lemma "rond gat boven in de schuurgevel", 4.2.11). [N 4, 51; N 4A, 38a]
I-6
|
| 23622 |
halfmis |
halvermis:
hauvermēs (Q011p Boorsem)
|
Het moment waarop de mis op de helft is, wat de duur betreft [halfmis, hauvermès?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
spier:
spē.r (Q011p Boorsem)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 17627 |
hals |
hals:
āls (Q011p Boorsem),
[Paragraaf: lichaam]
hals (Q011p Boorsem)
|
hals || Hals van een kledingstuk. [N 62, 31a; MW]
II-7, III-1-1
|