| 23342 |
halfvasten(zondag) |
halfvasten:
haufvastə (L360p Bree)
|
Het feest van Sinter-Greef (half vasten) [grevin, greve, miknem]. [N 88 (1982)]
III-3-3
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
aar:
[aar] (L360p Bree),
halm:
halǝm (L360p Bree),
spier:
spē.r (L360p Bree)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 17627 |
hals |
borst:
bǫrst (L360p Bree),
hals:
hals (L360p Bree)
|
hals [N 10b (1961)] || Het gedeelte van de watergoot bij onderslagmolens achter de baard. Zie afb. 71 en de toelichting bij het lemma ɛschietzolderɛ.' [Vds 62; Jan 63; Jan 64]
II-3, III-1-1
|
| 26427 |
hals van het staakijzer |
hals:
hals (L360p Bree)
|
Het dikke gedeelte van het staakijzer dat zich in de steenbus van de ligger bevindt. Zie ook de toelichting bij het lemma ɛhals van de kleine spilɛ.' [Vds 122; Jan 130; Coe 106; Grof 126; A 42A, 23]
II-3
|
| 18255 |
halsketting |
kettinkje:
guiwe köttingske (L360p Bree)
|
Een gouden ketting [ketting, kettel, snoer] [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 18236 |
halssnoer |
collier (fr.):
koljee (L360p Bree, ...
L360p Bree),
hangertje:
hengerke (L360p Bree),
parelsnoer:
pèrelsnoor (L360p Bree),
snoer:
snoor (L360p Bree, ...
L360p Bree)
|
aan een snoer geregen kralen, parels, enz. als halssieraad [toer, snoer, ketting, karkant, collier] [N 86 (1981)] || Halssnoer. Aan een snoer geregen kralen, parels, enz. als halssieraad [toer, snoer, ketting, karkant, collier] [N 114 (2002)] || hangsnoer || parelsnoer
III-1-3
|
| 33927 |
halster |
capuchon:
kabǝsōŋ (L360p Bree),
halster:
hęlstǝr (L360p Bree),
hɛlstǝr (L360p Bree),
stalhalster:
sta.lhɛlstǝr (L360p Bree)
|
Stel van leren riemen - eventueel touwen - of kettingen dat het paard om het hoofd heeft als het niet ingespannen is. Aan de halsterring wordt de lijn of ketting gehecht waarmee het paard in de stal of op de weide wordt vastgebonden of waarmee het wordt geleid. Op sommige plaatsen wordt de term halster ook gebruikt om het Hoofdstel of de Stalband aan te duiden. [JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2b, 2c; N 13, 18a; N 5 A II, 59e add.; monogr.] || Tuig aan de kop van een os of een stier. [N 3A, 14b; monogr.]
I-10, I-11
|
| 21541 |
halve frank |
half frankje:
ein hauf frengske (L360p Bree)
|
wit metalen munt van 50 centiem [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 21434 |
halve gulden |
halve gulden:
ps. omgespeld volgens Frings.
hai̯və gøldžə (L360p Bree)
|
halve gulden, een ~ [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 25225 |
halve maan, eerste kwartier |
eerste kwartier:
iérste ketēer (L360p Bree)
|
schijngestalte van de maan: eerste kwartier, halve maan [wassende maan, wassenaar] [N 81 (1980)]
III-4-4
|