| 34633 |
te licht in de rug |
te licht in de rug:
tǝ lex˱ en dǝ rø̜k (L426p Buchten)
|
Als men teveel achteraan in de kar laadt, kan het paard de kar moeilijker trekken, omdat door het gewicht van de lading de bruikriem omhoogdrukt. Hierdoor kan de kar de neiging hebben om te wippen (zie ook voor het lemma de kar wipt. [N 17, 96 + 99]
I-13
|
| 25442 |
te snel verwerkt |
niet afgestorven:
nēt āfxeštǫrvǝ (L426p Buchten)
|
Het slachtvee moet, nadat het is gedood en uitgeslacht, een poos besterven. Pas als het vlees door en door koud is geworden kan het verwerkt worden. Doet men dit eerder, dan is de smaak van het vlees minder en bederft het veel sneller. Bovendien laat niet afgekoeld vlees zich veel moeilijker snijden dan koud vlees, dat immers steviger is. [N 28, 96; monogr.]
II-1
|
| 17680 |
teen |
teen:
tēen (L426p Buchten),
tän (L426p Buchten),
täne (L426p Buchten)
|
teen [SGV (1914)] || teen (toon) [DC 01 (1931)] || tenen [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 30656 |
teerkwast |
bokkepoot:
bokǝpǭt (L426p Buchten)
|
Kwast met ronde, stijve, korte haarbundel in een ijzeren beugel, die onder een hoek van ongeveer 450 aan een lange steel is bevestigd. De kwast wordt gebruikt voor teerwerk. [N 67, 43d]
II-9
|
| 28349 |
tegencilinder |
tegencilinder:
tēgǝsilendǝr (L426p Buchten
[(Maurits)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
De tegencilinder van de schudgootmotor. De invuller uit Q 15 merkt daarover op dat de tegencilinder alleen een luchtinlaat had. De lucht werd dus gecomprimeerd bij de optrekkende slag van de motor en gaf tegendruk om het geheel weer in de beginstand te brengen wanneer de motor de neergaande slag maakte. Soms werd een tegenmotor gebruikt als tegencilinder. De opgaven "bletser" van dezelfde respondent is terug te voeren op het feit dat zo''n tegencilinder een keffend geluid maakte. [N 95, 629; N 95, 613]
II-5
|
| 21208 |
telegram |
telegram:
telegram (L426p Buchten)
|
telegram [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 32965 |
telen, verbouwen |
trekken:
trękǝ (L426p Buchten),
zetten:
zętǝ (L426p Buchten)
|
Het voor gebruik tot ontwikkeling brengen van een gewas. Zie ook de meer specifieke lemma''s ''zaaien'' (2.1) en ''poten, planten'' in aflevering I.5. Voor twachten zie Rutten, Haspengouwsch Idioticon 239: "winnen van zaad". [N Q, 9; L 1 a-m; S 20; Wi 43; monogr.]
I-4
|
| 30619 |
temperen |
mengen:
meŋǝ (L426p Buchten)
|
Het vermengen van de droge verfstoffen met olie. [N 67, 26a]
II-9
|
| 30622 |
tempermes |
tamponneermes:
tɛmpǝnērmɛts (L426p Buchten)
|
Dun, meer of minder veerkrachtig, geheel plat mes met afgerond uiteinde. Het tempermes wordt door de schilder gebruikt om kleine hoeveelheden verf te mengen en om gewreven verf van de wrijfsteen af te schrapen. Zie ook de toelichting bij het lemma 'Olieverf'. [N 67, 26f]
II-9
|
| 34320 |
tepel, tet |
mem:
mɛm (L426p Buchten)
|
Het afzonderlijk melkgevend orgaan van het varken of de tepel. [N 19, 19a; JG 1a, 1b; L 49, 6d; A 30, 6d; G 1, 6d; monogr.]
I-12
|