| 25354 |
vijl |
vijl:
vęjl (Q086p Eigenbilzen)
|
In het algemeen een staafvormig stalen werktuig met inkepingen voor het bewerken, slijpen of gladmaken van harde materialen, inz. metalen. Naar de grofte van de vijlkap, het aantal groeven over een bepaalde lengte van het blad, worden vijlen onder meer met de volgende benamingen aangeduid: grove vijlen, bastaardvijlen, halfzoetvijlen, zoetvijlen en fijne zoetvijlen. Naar de vorm worden de volgende vijlen onderscheiden: platte vijlen, driekante vijlen, halfronde vijlen, ronde vijlen of rattenstaarten en mesvijlen. Zie ook deze lemmata. Volgens de respondent uit L 329 was het assortiment vijlen van de koperslager te vergelijken met dat van smeden en bankwerkers. Zo noemde hij zoetvijlen, half-bastaardvijlen, bastaardvijlen, raspen en ronde, halfronde, vierkante, driekantige en platte vijlen. Zie ook deze lemmata. [N 33, 84; N 64, 53a; N 66, 21a; monogr.]
II-11
|
| 31325 |
vijlblokje, spanplaat |
spanplaat:
spanplǭt (Q086p Eigenbilzen)
|
In dit lemma zijn de benamingen voor verschillende voorwerpen bijeengeplaatst die tussen de bekken van de bankschroef worden geklemd om te voorkomen dat een te bewerken voorwerp daardoor beschadigd raakt. Vijlblokjes worden door de smid zelf gemaakt van een blokje hout of een stuk zacht metaal zoals lood of koper. Ook plastic en aluminium worden door de zegslieden vermeld. Spanplaten zijn van lood of koper gemaakte plaatjes die in de vorm van het te bewerken voorwerp zijn gebogen. Zie ook afb. 59. [N 33, 108; N 33, 306a-b; N 33, 380]
II-11
|
| 31373 |
vijlhandvat |
beugel:
bjē̜gǝl (Q086p Eigenbilzen)
|
Van hout of kunststof vervaardigde handgreep die op de arend van de vijl wordt geplaatst. Zie ook het lemma "arend". [N 33, 105]
II-11
|
| 24961 |
vijver |
poel:
(vuil water).
poel (Q086p Eigenbilzen),
wijer:
wijer (Q086p Eigenbilzen)
|
klein natuurlijk of gegraven waterbekken, bijv. in een tuin [vijver, wijer, wijert, kuil, poel] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 24386 |
vin |
rugvin:
regvin (Q086p Eigenbilzen),
staatvin:
statvin (Q086p Eigenbilzen)
|
rugvin [N102 (1998)] || staartvin. Soms krijgen de rugvinnen en de staartvinnen bij de vissen afzonderlijke namen. [N102 (1998)]
III-4-2
|
| 17768 |
vinger |
vinger:
veŋər (Q086p Eigenbilzen),
vingər (Q086p Eigenbilzen)
|
Doorn: ik heb een doorn in mijn vinger [ZND 23 (1937)] || vinger [RND]
III-1-1
|
| 28889 |
vingerhoed |
vingerhoed:
vingerhoed (Q086p Eigenbilzen)
|
Dopje of hoedje van harde stof, bijv. metaal, dat men bij het naaien over de top van een vinger zet om die te beschermen en aan de naald kracht bij te zetten. De vingerhoed is van boven dicht, dit in tegenstelling tot de naairing. Zie afb. 13. [N 59, 14; N 62, 67a; Gi 1.IV, 61; MW; monogr.]
II-7
|
| 17769 |
vingerlid |
hoofd van de vinger:
heut van den vinger (Q086p Eigenbilzen),
lid:
lēt (Q086p Eigenbilzen),
lēt van ənə vingər (Q086p Eigenbilzen),
ljèt (Q086p Eigenbilzen),
vingerlid:
vingərlid (Q086p Eigenbilzen)
|
lid van de vinger [ZND 37 (1941)]
III-1-1
|
| 17665 |
vingers (spotnamen) |
fikken:
fikke (Q086p Eigenbilzen),
poten:
pote (Q086p Eigenbilzen),
tien geboden:
teen gebwöje (Q086p Eigenbilzen)
|
vingers (spotbenamingen) [pinke, finkels, fikke, pingels, kluntjesvingers, de 10 geboden] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 24265 |
vink |
botvink:
botvink (Q086p Eigenbilzen, ...
Q086p Eigenbilzen)
|
vink || vink (15 overal bekend; man heeft roodachtige borst; witte strepen op vleugel en in staart; broedt in het hout; zeer veel op trek; kooivogel [N 09 (1961)]
III-4-1
|