| 28838 |
paardehaar, kameelhaar |
hänsel:
hęnzǝl (Q007p Eisden),
kameelhaar:
kameelhaar (Q007p Eisden)
|
Tussenvoering met paardeharen inslag, met katoenen of wollen ketting. Ouderwets paardehaar, direct geweven, wordt gebruikt voor versterking op het linnen om mooie rollende revers te krijgen. De haren steken echter spoedig door de stof heen en de bewerking is zeer moeilijk en tijdrovend (Meima I, pag. 208). Tegenwoordig wordt vaak getwijnd paardehaar verwerkt. Dit moderne produkt is 80 cm breed. Ook haren van andere dieren als bijvoorbeeld kameel verwerkt men tot vulstof. Het woordtype hänsel duidt op paardehaar voor binnenvoering van de fa. Hänsel und Co (Lausitz) (Bonthond, pag. 31). [N 59, 37; N 59, 38]
II-7
|
| 33383 |
paardekrib |
krib:
krep (Q007p Eisden),
krøp (Q007p Eisden)
|
De drink- en voerbak die vóór de paarden langs loopt, op een hoogte van ongeveer een meter. Het voer in de krib is meestal vrij fijn (haver, haksel). Zie ook het lemma "vaste voer- en drinkbak" (2.2.15). [N 5A, 59a en 59b; L 28, 52; L 42, 3; monogr.]
I-6
|
| 24414 |
paardenhorzel |
krombek:
zeer pijnlijke steken
kro.mbɛk (Q007p Eisden),
paardsoester:
pēͅrsooster (Q007p Eisden)
|
horzel [ZND 27 (1938)] || insect II [Goossens 1b (1960)]
III-4-2
|
| 28327 |
paardenverzorger |
paardsjong:
pęrtsjoŋ (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Persoon die de paarden ondergronds verzorgde. [N 95, 937; monogr.]
II-5
|
| 33381 |
paardestal |
paardestal:
pē̜ ̞rdǝ[stal] (Q007p Eisden),
paardsstal:
pē̜ ̞rs[stal] (Q007p Eisden)
|
De stal of ruimte waar het paard of de paarden staan. Het woordtype voerderij voor voergang in de paardestal kan wel uitbreidend gebezigd worden voor de paardestal in zijn geheel. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (stal) het lemma "stal" (2.1.2). (Paardsstal)-varianten waarvan het (stal)-gedeelte een kleurloze vocaal vertoont, zijn voluit en fonetisch genoteerd, omdat deze tweede component als simplex niet voorkomt met een kleurloze vocaal. Zie de plattegronden van de stallen in paragraaf 1.2. [N 5, 105e; A 10, 9c; L 38, 26; Wi 18; S 50; monogr.; add. uit N 5A, 59 en 73a]
I-6
|
| 28325 |
paardestal ondergronds |
paarde(n)stal:
pęrdǝstal (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Eisden])
|
Ondergrondse paardestal. Voorheen werden bij het transport van kolen ondergronds paarden gebruikt. Deze paarden bleven ondergronds in een aparte stal. [N 95, 935]
II-5
|
| 29636 |
paardetuig |
paardsgetuig:
pē̜rs˲gǝtȳ.x (Q007p Eisden)
|
De naam voor het paardetuig in het algemeen. [JG 1a, 1b; N 13, 80; monogr.]
I-10
|
| 23944 |
paasbiecht |
paasbiecht:
Paasjbeech (Q007p Eisden)
|
De Paasbiecht. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 33320 |
pacht, vruchtgebruik |
pacht:
paxt (Q007p Eisden),
tuis:
tǫu̯s (Q007p Eisden)
|
Onder pacht worden drie samenhangende betekenissen verstaan: 1. hetgeen de pachter betaalt: "de pacht betalen"; 2. het vruchtgebruik van de grond: "grond in pacht hebben"; 3. het contract: "de boer heeft nog twee jaar pacht". Tocht hangt, evenals de nevenvorm tucht, oorspronkelijk samen met trekken in de betekenis "telen"; leeftocht is dan "tocht ("vruchtgebruik, pachtcontract") voor het leven". Aan tuis, vergelijk Mnl. tuuscen "dobbelen; bedriegen; ruilen", correspondeert Du. tauschen. Belading en belader corresponderen met belasting. Het feest van Sint Remeis of Sint Remigius, wiens naamdag naar de Romeinse kalender op 1 oktober valt, wordt wel de "huurdag der boerenknechten en meiden" genoemd (naar Jongeneel, 54). Bij boermeste: pachtvergoeding in natura; in plaats van een pachtsom te betalen, mocht de boer het onderhavige land voor één jaar gebruiken, mits hij voor eigen rekening het land een goede organische bemesting gaf. [L 14, 6; L 32, 101; Wi 18; monogr.]
I-6
|
| 24362 |
pad |
kroddel:
kroddel (Q007p Eisden)
|
pad [ZND m]
III-4-2
|