| 20319 |
oude vrouw |
oude:
eigenlijk oudere
ein aoj (L320a Ell),
teutje:
cf. VD s.v. "II. teut
teutje (L320a Ell)
|
oude vrouw [N 102 (1998)] || oude vrouw [kogehel] [N 86 (1981)]
III-2-2, III-3-1
|
| 22317 |
oudejaarsavond |
oudjaar:
oadjoar (L320a Ell),
oudjaarsavond:
aodjaorsaovendj (L320a Ell),
van het oud in het nieuw:
van ⁄t oad in ⁄t noew (L320a Ell)
|
De avond van 31 december, oudejaarsavond, Sint Silvesteravond [aldejaorsaovond]. [N 96C (1989)] || Oudejaarsavond [silvesteraovent]. [N 06 (1960)]
III-3-2
|
| 22318 |
oudejaarsdag |
oudjaar:
aodjaor (L320a Ell),
oudjaarsdag:
aodjaorsdaag (L320a Ell)
|
31 december [oudjaar]. [N 88 (1982)] || 31 december, H. Silvester. [N 96C (1989)]
III-3-2
|
| 21762 |
ouden van dagen |
bejaarden:
bejaordje (L320a Ell)
|
ouden van dagen [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 29896 |
oudhollandse pan |
handpan:
hantjpan (L320a Ell)
|
Holle dakpan zonder zijsluitingen. De woorddelen ɛpop-ɛ en ɛwijpje-ɛ in de woordtypes poppan (K 278, L 316a) en wijpjespan (L 414) verwijzen ernaar dat bij dit soort pannen de kieren doorgaans werden gedicht met behulp van bosjes stro, de zgn. ɛpoppenɛ.' [N 32, 44c]
II-8
|
| 33421 |
ovenkelder |
amerehoek:
ǭmǝrǝhōk (L320a Ell)
|
De bergruimte onder de oven, soms benut om brandstof en/of as in op te bergen, maar ook vaak, vanwege de gunstige vocht- en warmtegesteldheid, om er aardappelen op te slaan. De benamingen wijken in dat laatste geval doorgaans niet af van die van de aardappelkelder die men in de schuur vindt en die zijn behandeld in het lemma "schuurkelder, aardappelkelder" (3.3.5). Krikken is gloeiende as; amer is houtskool, en schansen zijn takkenbossen. Vergelijk ook het lemma önderoven", in Deel II, aflevering 1, blz. 73. [N 5A, 25c; N 5, 136; OB 2, 2f; monogr. add. uit N 29, 5 en 11d]
I-6
|
| 25608 |
ovenpaal |
ovenschoot:
ōvǝšōt (L320a Ell)
|
De ovenpaal is in de regel een ongeveer twee meter langer stok met een plat, rond, rechthoekig of tongvormig blad van hout of ijzer waarmee het in broodvorm opgemaakte deeg in de oven wordt geschoven. Meestal haalt men hiermee ook het gebakken brood uit de oven. Het blad loopt naar voren scherp toe om het inschieten van het brood te vergemakkelijken en vooral om bij het uittrekken de paal onder het brood te kunnen schuiven (Weyns blz. 34). Wat de woordtypen "rochelijzer", "haak", "schoffel" en mogelijk nog andere betreft moet men heel waarschijnlijk aan andersoortig gereedschap denken waarmee men toch het brood uit de oven kan halen. Zie afb. 22. [N 29, 45b; RND 57; L 40, 13a; A 44, 22; OB 2, 2d; OB 2, 2e; mat. S -daaronder valt wat A. Stevens in zijn artikel ''Zwaaide, een zuidoost-nederlandse dialektbenaming voor de broodschieter of ovenpaal'' noemt "mat. S, P, C en G"; monogr.]
II-1
|
| 18589 |
overall |
overall (eng.):
euveral (L320a Ell)
|
overall, werkpak uit één stuk [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 34168 |
overdragen |
overdragen:
overdragen (L320a Ell)
|
Het overschrijden van de draagtijd, gezegd van de koe. [N 3A, 44]
I-11
|
| 32797 |
overdwars eggen |
overkorts [eggen]:
ø̄vǝrkǫrs (L320a Ell)
|
Men egt een akker in de breedte om de ploegvoren te breken of om hem van onkruid te zuiveren. Meestal wordt de akker daarna ook nog eens in lengte geëgd. In de betrokken woordtypen hieronder verschijnen dwars, wars e.d. steeds met a als klinker, ook al beantwoordt aan de meeste dialectvarianten veeleer een type met e (dwers e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het werkwoordelijk deel eggen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting op het lemma ''eggen''.' [JG 1a + 1b + 1c + 2c; N 11, 84b; N 11A, 176d + 189d; monogr.]
I-2
|