| 34130 |
vleeskoe |
vleeskoe:
vlɛi̯skuu̯ (L320a Ell)
|
Koe die vlezig van bouw is. [N 3A, 149]
I-11
|
| 32346 |
vleeskuip, vleesvat |
vleeskuip:
vlęjskȳp (L320a Ell
[(voor het inzouten van varkensvlees)]
)
|
Kuip of vat waarin vleesproducten geconserveerd en bewaard worden. [N E, L]
II-12
|
| 24348 |
vleesmade, larve van de bromvlieg |
made:
eigen spellingsysteem meerv. maaje
maaj (L320a Ell)
|
made, vleeswormpje [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 25458 |
vleesmolen |
worstmolentje:
wǫrstmø̄lkǝ (L320a Ell)
|
Met de hand bediend molentje dat het vlees tot worstvlees kleinmaalt. Het gemalen vlees wordt door een buisje in de hierover geschoven, schoongemaakte darm geperst. [N 28, 116; N 28, 114; monogr.]
II-1
|
| 33117 |
vlegelband |
riem:
rēm (L320a Ell)
|
Het riempje waarmee de kap van de knuppel aan het oog van de stok is vastgesnoerd. Het is doorgaans een smal en lang schapenleren riempje dat over de kap aan de vlegelknuppel wordt gevlochten en door het oog aan de stok wordt gehaald. Meestal is het een los riempje; soms echter is deze band het uiteinde van dezelfde veter of nestel waarmee de kap aan de knuppel wordt vastgesnoerd. Soms nog wordt melding gemaakt van het gebruik daarvoor een palingvel te nemen (het type aalsvel en in L 314, 325 en 360) of een pees (in L 318b ). Zwalber is de plaatselijke benaming voor de zwaluw; overdrachtelijk betekent het woord ook een verbindingsstuk. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel [vlegel], zie het lemma ''dorsvlegel'' (6.1.8). Zie afbeelding 10, e. [N 14, 3b, 3d en 3e; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 33114 |
vlegelknuppel, slaghout |
knuppel:
klø̜pǝl (L320a Ell),
kop:
kǫp (L320a Ell)
|
Het slaghout van de dorsvlegel is 50 à 60 cm lang en wat dikker dan het hout van de steel. Het is niet van het allerhardste hout gesneden, omdat het dan zou barsten bij het slaan op de grond; doorgaans is het van berkehout. Oorspronkelijk werd als benaming van dit "werkende deel" van het gereedschap de naam het geheel genomen, hier dus vlegel; we zagen dat ook bij de ''zeis'' (3.2.1) in aflevering I.3 en de ''zicht'' (4.3.1) in deze aflevering. Het regelmatig voorvoegsel ''vlegel(s)'' in ''vlegel(s)kop'' is niet in dit lemma opgenomen. Voor de fonetische documentatie van het woord(deel) [vlegel] en [vleger] zie het lemma ''dorsvlegel'' (6.1.8). Zie afbeelding 10, b. [N 14, 3c; JG 1a, 1b; L39, 13a; monogr.; add. uit N 14, 3e en 4]
I-4
|
| 33113 |
vlegelstok |
geerd:
gɛ̄rt (L320a Ell)
|
De steel van de vlegel die de dorser in de hand houdt. De lengte van de steel "behoort van de kin van dorser tot de grond te reiken" (Goossens, Lic. Verh.), of, naar de zegsman van L 325: "is tweeēneenhalf maal de kop in lengte". Het regelmatig voorvoegsel vlegel(s)- is niet in dit lemma opgenomen. Zie afbeelding 10, a. [Goossens, Lic. Verh.]
I-4
|
| 21442 |
vleien |
femelen:
femele (L320a Ell),
Zo noemt men het ook.
feimele (L320a Ell)
|
vragen op een vleiende toon [afkuiten] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 34380 |
vleiwoord tot de zogende zeug |
zeugje, zeugje, zeugje:
zø̄xskǝ, zø̄xskǝ, zø̄xskǝ (L320a Ell)
|
Een vleiwoord roepen tot de zogende zeug om deze gerust te stellen. In plaats van roepen kan men strelen, met de emmer rammelen, de zeug krabben, klakkende of smakkende geluiden maken met de tong. [N 19, 11c]
I-12
|
| 34348 |
vlekziekte |
brand:
brant (L320a Ell
[(komt niet meer voor)]
),
vlekziekte:
vlekziekte (L320a Ell),
vlɛkzēkdjǝ (L320a Ell)
|
Vlekziekte wordt veroorzaakt door een bacterie. De ziekte gaat gepaard met hoge koorts; op de huid tekenen zich rode en soms donkerblauwe vierkante of ruitvormige vlekken af (WBD I.6, blz. 854). [N 19, 27a; N 19, 27b; N 52, 19; N 76, 57; A 48a, 32; monogr.]
I-12
|