| 32731 |
ondergronden, woelen |
breken:
brę̄kǝ (Q003p Genk)
|
Met een aparte ploeg of met een aan de gewone ploeg bevestigde schaar, klauw of haak de zool, harde laag of bank onder (in) de voor breken of openrakelen. [N 11, 46; N27, 13b]
I-1
|
| 27174 |
ondergronds |
beneden:
bǝnējǝn (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Laura, Julia]),
onder:
onder (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Zwartberg, Waterschei])
|
Beneden in de mijn onder de grond. [N 95, 113; monogr.]
II-5
|
| 18257 |
onderhemd |
hemd:
himme (Q003p Genk),
himə (Q003p Genk),
hĭmmə (Q003p Genk),
lijfje:
lefkǝ (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
lęfkǝ (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Winterslag, Waterschei]),
lęjfkǝ (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Winterslag, Waterschei])
|
hemd || hemd, hemden [ZND 01u (1924)] || Het hemd dat onder het flanellen mijnhemd wordt gedragen. Volgens de invuller uit Q 202 mocht dit hemd op de Oranje-Nassaumijnen I, III en IV niet uitgetrokken worden. [N 95, 60 add.] || onderhemd, onderkledingstuk dat op het blote lijf gedragen wordt [im, emmek, hem, himp, kemsel, liejms, sjmies, vlok] [N 25 (1964)]
II-5, III-1-3
|
| 28270 |
onderkabel |
conterkabel:
kǫntǝrkābǝl (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Zolder])
|
De kabel die aan de onderzijde van de liftkooien is bevestigd en tot doel heeft evenwicht te scheppen tussen de bovenkabels van beide kooien. De onderkabel is meestal plat van vorm. [N 95, 95; monogr.]
II-5
|
| 25492 |
onderkant van het brood |
onderkant:
onǝrkant (Q003p Genk)
|
[N 29, 54b; monogr.]
II-1
|
| 29059 |
onderkraag |
onderkol:
onderkol (Q003p Genk)
|
Het onderste gedeelte van de kraag dat niet in het zicht komt. Het materiaal voor de onderkraag is doorgaans dunne maar dichtgeweven stof. Traditioneel wordt hiervoor kleermakersvilt gebruikt (Het Beste Naaiboek, pag. 389). [N 59, 121b]
II-7
|
| 17619 |
onderlip |
onderlip:
oͅnərlep (Q003p Genk),
onderste lip:
onderste lip (Q003p Genk)
|
onderlip [N 10b (1961)] || Onderlip (onderlip, onderste lip) [N 106 (2001)]
III-1-1
|
| 25509 |
onderoven |
askot:
askūǝt (Q003p Genk)
|
De ruimte beneden in de oven. Deze onder-oven heeft zowel in het bakhuis als in de bakkerij verschillende gebruiksmogelijkheden. De as wordt erin geborgen en eventueel wordt het hout erin gedroogd. Soms functioneert deze ruimte als rijsplaats voor het brood. Aardappelen kunnen erin bewaard worden evenals rapen, wortelen en bieten. Zelfs broedgrage hennen worden erin opgesloten (Weyns 68). De informant van Q 97 vermeldt nog de functie van "weegplaats voor fruit" voor deze onveroven, waarvan de informant uit L 269a zegt dat die zes vierkante meter groot is. Zie afb. 10. [N 29, 5a; N 29, 5b; monogr.]
II-1
|
| 32701 |
onderploegen |
onderakkeren:
ǫ.nǝr[akkeren] (Q003p Genk),
ondervaren:
ǫ.nǝrvǭ.rǝ (Q003p Genk)
|
In dit lemma zijn de benamingen verzameld voor het onder de grond werken van mest bij het ploegen van de zaaivoor en voor het onder- of omploegen van een mislukt gewas of een gewas dat als mest moet dienen, voorzover dat niet gedaan wordt op de ondiepe wijze, bedoeld in het vorige lemma. Termen als akkeren, diep ploegen, diep bouwen en voorgoed omdoen, die niet op het onderploegen van mest als zodanig wijzen, maar op de manier van ploegen waarbij dit gebeurt, zijn opgenomen in het lemma zaaivoren ca. [JG 1a + 1b; JG 2c; N 11, 44; N P, 14]
I-1
|
| 33438 |
onderste balken van de schelf |
bruggen:
brekǝ (Q003p Genk)
|
De onderste balken van een schelf zijn ruwe, onbewerkte balken of boomstammetjes die op de gebintbalken rusten en naast elkaar gelegd de onderste laag van de schelf vormen. Zij zijn meestal rond. Zie ook het lemma "balken van de zolder boven de dorsvloer" (3.2.5). Zjidden is oorspronkelijk aan het Franse ''gîtes'' , dat in het volgend lemma in de term ''contre-gîtes'' voorkomt, ontleend, met herinterpretatie van de ''t'' tot een ''d'' vanuit het enkelvoud. Zie ook afbeelding 16.a bij het lemma "hooizolder, koestalzolder, schelf" (3.4.1).' [N 4, 68; N 4A, 13a; monogr.]
I-6
|