| 33788 |
uier |
uier:
ii̯ǝr (L214a Geysteren),
īr (L214a Geysteren)
|
De melkklier van de koe zoals zij zich uitwendig vertoont onder aan de buik. Op de kaart is het woordtype uier niet opgenomen. [JG 1a, 1b; Gwn V, 7; L 8, 24a; L 14, 27a; RND 127; S 38; Wi 51; monogr.]
I-11
|
| 34157 |
uieren |
uieren:
ø̄ǝrǝn (P214a Geysteren)
|
Een zwellende uier krijgen in de draagtijd, gezegd van de koe. [N 3A, 35; A 9, 16; monogr.]
I-11
|
| 34089 |
uierkwartier |
kwartier:
kwartīr (L214a Geysteren)
|
Kwartier van de koeuier in het algemeen. [A 9, 12]
I-11
|
| 32709 |
uiteenploegen |
afslaan:
áfslǭn (L214a Geysteren)
|
Manier van ploegen (met een "enkele" ploeg), waarbij de voren in de richting van de zijkanten van de akker worden omgekeerd. Nadat men aan een van beide zijden de eerste voor heeft geploegd, laat men de ploeg slepend over de wendakker gaan naar de andere zijde, om daar de tweede voor te ploegen. Via de andere wendakker verplaatst men zich weer naar de overzijde. Achtereenvolgens ploegt men nu de 3e voor tegen de Ie, de 4e tegen de 2e, enz. Terwijl de sleepweg van de ploeg over de wendakkers steeds korter wordt, komen de beide voren dichter bij elkaar te liggen, totdat zij midden op de akker bij elkaar komen en daar een greppel of laagte vormen. Voor de termen aanschieten op de reen en op de reen beginnen zie men ook het lemma de eerste voor ploegen, onder C. [N 11, 48; N 11A, 121a; JG 1a + 1b; A 33, 1a + b; monogr.]
I-1
|
| 34189 |
uiterontsteking, mastitis |
scheut:
sxø̄t (L214a Geysteren)
|
Door het feit dat de natte spenen (melk) een geschikte voedingsbodem vormen voor bacteriën en door de plaats van de uier (mest en vuil) is de kans op infectie groot. Streptococcen zijn de belangrijkste ziekteverwekkers. Bij een acute ontsteking is de uier gezwollen, pijnlijk en rood. De melk is meestal waterachtig en bevat vlokjes. Bij slepende gevallen vertoont de uier plaatstelijk knobbels en verhardingen. De melk ziet er meestal normaal uit (Berns, blz. 118). Zie ook wbd I.3, blz. 461. [N 52, 5a; A 48A, 10a; monogr.]
I-11
|
| 22343 |
uitsliepen |
voor de gek houden:
vör de gek halde (L214a Geysteren)
|
uitsliepen [sliep oet doon] [N 07 (1961)]
III-3-2
|
| 18891 |
uitvlucht |
uitvlucht:
ütvlócht (L214a Geysteren)
|
uitvlucht
III-1-4
|
| 33846 |
uitwerpselen van het paard |
paardsmop:
(mv)
pęrtsmǫpǝ (L214a Geysteren)
|
[A 9, 24b]
I-9
|
| 34144 |
uitwerpselen van koeien |
flater:
flātǝr (L214a Geysteren),
koestront:
kustront (L214a Geysteren)
|
[N M, 8a; A 9, 24a; JG 1a, 1b; N 11A, 40a; monogr.; add. uit N 5A (I]
I-11
|
| 34061 |
vaars |
vaars:
vē̜rs (L214a Geysteren)
|
Jonge koe van ongeveer twee jaar die nog geen kalf heeft gehad of voor de eerste maal kalft. [JG 1a, 1b; A 2, 38; A 4, 11; Gwn V, 6; L 8, 27; L 20, 11; R 3, 37; S 38 en 49; Wi 16; monogr.; add. uit N 3A, 20]
I-11
|