| 34579 |
scheen van de asarm |
wreef:
vri (L326p Grathem)
|
Het met ijzer versterkte uiteinde van de houten as waarmee de as in de naafholte steunt. [N 17, 55; N G, 49b]
I-13
|
| 34587 |
schei |
karschei:
(mv)
kęršęi̯ǝ (L326p Grathem),
schei:
sxęi̯ (L326p Grathem)
|
Elk van de houten balkjes die de berries verbinden en scheiden en zo de berries evenwijdig houden. Deze balkjes worden door openingen in de berries gestoken en door middel van spieën stevig vastgezet. Het aantal scheien van een kar is afhankelijk van de lengte van de berries. Een hoogkar heeft bijgevolg meer scheien dan een stortkar. [N 17, 24 + 40; N 8, 106; N G, 56e + 58a; JG 1a, JG 1b; monogr]
I-13
|
| 26514 |
scheiplank |
scheideplankje:
scheideplankje (L326p Grathem)
|
Het plankje dat in de meelbak geplaatst wordt om het meel op te houden wanneer van zak verwisseld wordt. In sommige molens is aan de scheiplank een stok bevestigd die tot op de steenzolder reikt, zodat de molenaar vandaaruit kan scheiden. Zie ook afb. 83 en 84. [N O, 24d; A 42A, 42; Vds 165; Jan 171; Coe 156; Grof 187]
II-3
|
| 33440 |
schelftakkenbossen, schelfhorden |
fascinen:
vǝzīnǝ (L326p Grathem)
|
Boven op de beide balkenlagen van de schelf worden ter vorming van de zoldering (ter afdichting) takkenbossen gespreid. Het gebruik van takkenbossen is bij lange na niet algemeen. Een aantal benamingen die op de gebruikte takjes of roeden duiden, kunnen ook in gebruik zijn voor de schelfhorden als deze van takjes of roeden gevlochten worden. De schelfhorden bestaan uit gevlochten matten van twijgen of uit oude lappen stof. Om de afdichting te verbeteren wordt soms leem of stro gebruikt. [N 4A, 13c; N 4, 70]
I-6
|
| 18952 |
schelm |
schelm:
sjailm (L326p Grathem)
|
schelm [DC 11]
III-1-4
|
| 24897 |
schemeren |
schemeren:
schèèmere (L326p Grathem)
|
schemeren; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25023 |
schemering, valavond |
tussen dag en avond:
tusse daag en uovendj (L326p Grathem)
|
schemering, de overgang van licht naar donker [grouwe, griebelegrouwe] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 19564 |
schenkkan |
bierkaraf:
beerkraf (L326p Grathem),
jeneverkaraf:
jeneverkraf (L326p Grathem),
karaf:
kraf (L326p Grathem),
melkkaraf:
melkkraf (L326p Grathem),
waterkaraf:
waterkraf (L326p Grathem)
|
karaf in het algemeen [N 20 (zj)] || karaf; inventarisatie soorten en gebruiksmogelijkheden (bierkrachtje, jeneverkrachje); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 18298 |
scheren |
scheren:
sjaere (L326p Grathem)
|
scheren [DC 38 (1964)]
III-1-3
|
| 34199 |
scherp inhebben |
(een/het) ijzer inhebben:
(een/het) ijzer inhebben (L326p Grathem)
|
Spijsverteringsstoornis die ontstaat doordat de koeien met het voedsel scherpe voorwerpen als stukjes ijzerdraad, spijkers en spelden opnemen. Wanneer deze scherpe voorwerpen in de netmaag terechtkomen, kan er een ernstige spijsverteringsstoornis ontstaan. De dieren herkauwen niet meer, nemen geen voedsel meer op en hebben een lichte trommelzucht. Omdat de netmaag slechts door het middenrif van het hart en hartenzakje gescheiden is, kunnen scherpe voorwerpen gemakkelijk daar terechtkomen. Ze veroorzaken dan een ernstige etterige ontsteking die kan leiden tot de dood van het dier. Zie ook het lemma ''scherp inhebben (ijzer)'' in wbd I.3, blz. 471-472. [N 3A, 93; A 48A, 53]
I-11
|