e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... dialect=Q193p plaats=Gronsveld

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
hengsel hengel: hyngel (Gronsveld), hèngel (Gronsveld, ... ) hengsel || hengsel van waterketel van koper of ijzeren met hengsel en tuit (hengel, hengsel) [N 20 (zj)] III-2-1
hengst hengst: heŋs (Gronsveld) Ongesneden mannelijk paard. [JG 1a, 1b; A 4, 2b; L 20, 2b; L 39, 42; L A1, 166; S 27; Wi 8; monogr.] I-9
hengstveulen hengstveulen: heŋs˲vȳǝlǝ (Gronsveld) Het mannelijk jong van een paard. [JG 1a, 1b; N 8, 3a] I-9
herdershond schepershond: šīpǝrshōnt (Gronsveld) Hond van verschillend ras die door de herder wordt gebruikt ter bewaking van de schaapskudde. [N 7, 68; N 78, 21a; L 6, 30; JG 1a, 1b; monogr.] I-12
herdersschopje schepersschup: šīpǝršøp (Gronsveld) Schop, stok of staf waarmee de herder zand of steentjes naar de schapen werpt om ze in het gelid te houden. [N 18, 11; N 78, 10a; JG 1a, 1b; monogr.] I-12
herfst, najaar najaar: naojaor (Gronsveld) herfst (bamis(tijd), natijd, uitgang) [DC 39 (1965)] III-4-4
herfstdraden herfstdraden: herfsdreuj (Gronsveld), sint-maartenzomer: Sint Mèertenszoëmer (Gronsveld) herfstdraden [zomervamen] [N 22 (1963)] III-4-4
herik zemp: zęmp (Gronsveld), -  zemp (Gronsveld), ook: "koolzaad"dat erop lijkt  zémp (Gronsveld) herik (Sinapis arvensis) [DC 17 (1949)] || herik, onkruid || Sinapis arvensis L. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland en in open bermen met goudgele bijeenstaande bloempjes en zaden in de vorm van zeer dunne opstaande boontjes. Het bloeit van mei tot september. De lengte varieert van 30 tot 80 cm. Het is ook bekend onder de oude naam krodde of wilde mosterd. Dit onkruid wordt vaak verward met knopherik (Raphanus raphanistrum L.), waar het sterk op lijkt. Knopherik komt meer voor op zandige akkers en bermen, terwijl de zaden groter zijn evenals de bloempjes, waarvan de kleur kan variëren van wit tot donkergeel en paars. Het bloeit van juli tot augustus en wordt 20 tot 60 cm hoog. Bij de opgaven wordt door een aantal informanten op dit verschil gewezen. Melm is droge akkergrond. Zie Goossens 1964; 1970 en 1988, 95-108. [N C, 2; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 17, 12; A 43, 12; monogr.] I-5, III-4-3
hert, ree hert: hert (Gronsveld) hert III-4-2
het bakproces ten einde brengen gaar (zijn): gāǝr (Gronsveld) De baktijd, de tijd die nodig is om een goed gebakken brood te verkrijgen, is verschillend en afhankelijk van de oventemperatuur, van de grootte van het te bakken brood, van de bij de deegbereiding gebruikte grondstoffen (Schoep blz. 107). [N 29, 49] II-1