| 33139 |
wannen met de wan |
wannen:
wanǝ (Q193p Gronsveld)
|
Om het graan te scheiden van kaf en graanafval wordt het gewand. Het principe van de handeling is eenvoudig: de graankorrels worden tegelijk met het kaf en de andere ongerechtigheden omhooggeworpen; door de wind worden het kaf en het lichtere afval weggeblazen; de zwaardere graankorrels vallen terug en blijven over. Het primitiefste en oudste middel om te wannen is de wan: een platte korf met aan beide zijden een oor en iets uitgehold aan één kant. In die uitgeholde kant wordt het graan nog vermengd met het afval gedaan en de wanner schudt de mand, zodanig dat de natuurlijke wind het afval doet wegwaaien en dat het graan terug in de mand valt. Zie het lemma ''wan'' (6.3.2). Later ging men de wanmolen gebruiken, waarbij een kunstmatige windstroom werd opgewekt; zie het lemma ''wanmolen'' (6.3.5). Vaak gebruikt men hetzelfde werkwoord voor het wannen met de wan en voor het wannen met de wanmolen; dan is dat werkwoord wannen. Soms gebruikte men een apart woord voor het werken met de wanmolen; deze zijn opgenomen in het lemma ''wannen met de wanmolen'' (6.3.4).' [N 14, 37; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 33140 |
wannen met de wanmolen |
malen:
mālǝ (Q193p Gronsveld)
|
Het werken met de wanmolen. Zie voor de fonetische documentatie van [wannen] het lemma ''wannen met de wan'' (6.3.1) en zie ook de toelichting bij dat lemma. [N 14, 39; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 18268 |
want |
open haas:
oepe haase (Q193p Gronsveld),
pijenhaas:
sub pyje.
pyje hase [mv.} (Q193p Gronsveld)
|
handschoenen van stug leer of canvas gebruikt bij het dorsen || wanten, met duim maar zonder vingers [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 25204 |
warm weerx |
warm (weer):
wérm (Q193p Gronsveld, ...
Q193p Gronsveld,
Q193p Gronsveld)
|
warm [DC 44 (1969)] || warm, gezegd van het weer [smoel] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 19714 |
wasbord |
wasbred:
waasbrët (Q193p Gronsveld),
wasplank:
waasplaank (Q193p Gronsveld)
|
wasbord
III-2-1
|
| 19658 |
wasgoed |
lijnwaad:
liévend (Q193p Gronsveld),
was:
waas (Q193p Gronsveld, ...
Q193p Gronsveld)
|
wasgoed [DC 35 (1963)]
III-2-1
|
| 19669 |
wasknijper |
knip:
knip (Q193p Gronsveld),
knipje:
knipke (Q193p Gronsveld),
pinnetje:
pênneke (Q193p Gronsveld),
wasknip:
waasknip (Q193p Gronsveld),
waspinnetje:
waaspênneke (Q193p Gronsveld)
|
wasknijper
III-2-1
|
| 19752 |
waskom |
lampetkan:
lampêtkan (Q193p Gronsveld),
lampetkomp:
lampêtkoomp (Q193p Gronsveld)
|
lampetkan || lampetkom
III-2-1
|
| 19715 |
waslijn |
lijnwaadsdraad:
liévensdraod (Q193p Gronsveld)
|
waslijn
III-2-1
|
| 32545 |
wasmand |
wasmandel:
wāsmāndǝl (Q193p Gronsveld)
|
In het algemeen een van twee oren voorziene, ronde of ovale mand voor wasgoed. De wasmand was vaak van witte wissen gemaakt. Zie ook afb. 286. [N 20, 50; N 40, 95; N 40, 106; N 40, 107; N 40, 108; N 20, 48 add.; monogr.]
II-12
|