| 19281 |
wijs |
geleerd:
gelierd (Q193p Gronsveld),
wijs:
wiés (Q193p Gronsveld)
|
veel wetend, veel geleerd, veel in zich hebbend [wijs, kloek] [N 85 (1981)] || wijs, verstandig
III-1-4
|
| 17667 |
wijsvinger |
wijsvinger:
wiesvinger (Q193p Gronsveld)
|
wijsvinger [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 34146 |
wild |
redig:
røi̯ex (Q193p Gronsveld)
|
Geslachtsdrift vertonend, gezegd van de stier. [N 3A, 17]
I-11
|
| 30137 |
wild verband |
wild verband:
wēlt ˲vǝrbānt (Q193p Gronsveld)
|
Metselverband waarbij strekken en koppen zich in een laag op onregelmatige wijze afwisselen. Het wild verband werd na de oorlog veel gebruikt in verband met de toen heersende schaarste aan materiaal (Westra, pag. 21). De term wild verband wordt ook gebruikt voor decoratief metselwerk waarbij verschillende steensoorten onregelmatig door elkaar worden gerangschikt. [N 31, 24f; N 31, 26]
II-9
|
| 24277 |
wilde eend |
eend:
ènd (Q193p Gronsveld),
wilde eend:
wèl ĕĕnd (Q193p Gronsveld)
|
eend || eend: wilde eend (58 overal bekend; groene kop en nek; bruine borst [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 24278 |
wilde gans |
gans:
gaas (Q193p Gronsveld),
gaws (Q193p Gronsveld),
wilde gans:
wèl gaws (Q193p Gronsveld)
|
gans || gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 34026 |
wilde koe |
wilde koe:
wɛl [koe] (Q193p Gronsveld)
|
Koe van onbekende of niet erkende afstamming. Bedoeld wordt een koe waarvan het ouderpaar niet bekend is of waarvan de afstamming niet is geregistreerd. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1). [N 3A, 3a; monogr.]
I-11
|
| 24873 |
wilde tijm |
tijm:
ideosyncr.
tijm (Q193p Gronsveld)
|
Tijm; de blaadjes zijn langwerpig rond en naar achteren omgekruld; wordt in de linnenkast gelegd; ook gebruikt als specerij bij kool, salade en komkommer of in soep gekookt en als geneesmiddel tegen hoest (tamoe, tamus, tijmos, tijmis). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 34194 |
wilde zucht |
fleer:
flēęr (Q193p Gronsveld),
vervleug:
vǝrvlø̄x (Q193p Gronsveld),
zucht:
zø̜x (Q193p Gronsveld)
|
Een zeer sterke zwelling van de uier en omgeving in de laatste tijd van de dracht. Deze wordt veroorzaakt door abnormaal grote hoeveelheden vocht in het onderhuidse bindweefsel van de uier, maar ook van de schaamstreek en soms van de buikstreek tot aan de voorbenen. Zie ook het lemma ''wilde zuch'' in wbd I.3, blz. 463. [N 52, 3; A 48A, 7]
I-11
|
| 32859 |
wilde zuring |
surelle (fr.):
sǝ`ręl (Q193p Gronsveld)
|
Wilde zuring of veldzuring, een algemeen voorkomende plant met rood uitziende stelen en een losse aarachtige bloemtop die in de weiden en langs de sloten groeit: Rumex acetosa (tot 50 cm hoog) of Rumex acetosella (25 cm hoog). Botanici onderscheiden vele variëteiten, die ongetwijfeld tussen de onderstaande namen zijn terug te vinden. Naamsverwarring met de klaverzuring (Oxalis acetosella), die van een andere familie is dan de veldzuring, slechts 10 cm hoog en met drietallige blaadjes gelijkend op de gewone klaver, is zeker niet uit te sluiten. De meest voorkomende volksnamen voor deze plant bevatten het element klaver-; daarom zijn deze apart geplaatst (groep B). Onder C staan nog enkele volksnamen die doorgaans andere planten aanduiden, zoals hazebrood (voor Luzula, veldbies), hondsribbe (voor Plantago lanceolata, smalle weegbree) en suikerij (voor Taraxacum, paardebloem); zie ook de toelichting bij het lemma ''oude grassoorten''. Wel moet onderscheid gemaakt worden tussen de hier behandelde wilde zuring die als onkruid wordt beschouwd en die de koeien niet eten (en dus moet worden bestreden) en de tamme zuring die als groente wordt gekweekt. De Limburgse volksnamen voor deze laatste plant komen ter sprake in de afleveringen over het Boerenhuis bij de moestuin. Zie afbeelding 1.' [N 14, 84a; JG 1b, 2c; L 34, 57; monogr.]
I-3
|