| 32205 |
holle ring aan de binnenzijde van de naaf |
hol:
ø̜̄l (Q019b Groot Genhout)
|
De holle ring aan de binnenzijde van de naaf, dus aan de kant van de as. Zie voor het woordtype ojief ook het lemma ɛojiefprofielɛ in de paragraaf over de vaktaal van de meubelmaker.' [N G, 43a, 3]
II-12
|
| 32203 |
holle ring aan de buitenzijde van de naaf |
hol:
ø̜̄l (Q019b Groot Genhout)
|
De groef aan de buitenzijde van de naaf. Zie voor het woordtype verkeerde duivenjager, dat werd opgegeven door de respondent uit Eygelshoven (Q 119) ook het lemma ɛkwart-holvormig profielɛ in de paragraaf over de vaktaal van de meubelmaker.' [N G, 43a, 1]
II-12
|
| 34638 |
hoofdbord |
kraan:
krān (Q019b Groot Genhout)
|
Vaste, schuin boven het wiel geplaatste voorwand van de kruiwagen. [N 18, 98b + 99 + add; N G, 53c; JG 1a; JG 1d; monogr]
I-13
|
| 32244 |
hoofdbordsteunen |
spillen:
spelǝ (Q019b Groot Genhout)
|
De twee houten of metalen steunen die de verbinding vormen tussen de bovenzijde van het hoofdbord en de berries van de kruiwagen. Het hoofdbord krijgt daardoor extra stevigheid. Zie ook afb. 203 en het lemma ɛhoofdbordɛ in wld I.13, pag. 90.' [N G, 53e]
II-12
|
| 34563 |
hoogkar |
langkar:
laŋkar (Q019b Groot Genhout)
|
In dit lemma wordt het lemma hooikar in WLD I.3 herhaald en aangevuld. Daar zijn ook de verschillende types behandeld met foto''s en is er een kaart met de verspreiding van de meest courante woordtypes. Behalve voor de hooioogst werd deze kar echter ook voor de graanoogst gebruikt. Aanvullende semantische informatie geeft de zegsman uit Q 15: "Met een lange kar werd bedoeld een kar waaraan de zg. voorboom en de zg. brak uit één stuk bestonden. Bij het inkorten van omgehakte boomstammen werd reeds rekening gehouden met het eventueel maken van een lange kar. Die lengte moest minimaal 5,20 m zijn. De breedte der burries van lange karren verschilde niet veel. De maat tussen de voorbomen was ± 90 cm. Hier kon men niet veel van afwijken in verband met de breedte van het paard. Soms werd om iets bredere laadruimte te verkrijgen tegen de zijkanten van het achterste gedeelte der burries aan de buitenzijde een houten balk geschroefd. De bak van de lange kar was afneembaar en in plaats daarvan werd voor het binnenhalen van de oogst het z.g. oogstgetuig geplaatst. Zodoende werd de laadruimte vergroot." [N 17, 15; N G, 51, 54a; A 42, 6a-b]
I-13
|
| 26374 |
hoogsel |
hoogsel:
hyǝxsǝl (Q019b Groot Genhout)
|
Rechtopstaande plank die op de zijwand bevestigd wordt om deze zijwand hoger te maken en zo de laadruimte te vergroten. Het woordtype steekhoogsel duidt een plank aan die boven op de zijleest gezet wordt als extra verhoging. [N 17, 34 + 40 + add; N 18, 99; N G, 60g; JG 1a; JG 1b; JG 2b; A 26, 1 + add, monogr.]
I-13
|
| 32241 |
hooipaalkrammen |
ogen:
ǫwgǝ (Q019b Groot Genhout)
|
Tijdens de oogsttijd worden de voor- en achterwand van de karbak verwijderd. In plaats daarvan wordt er op iedere hoek van de karbak een hooipaal geplaatst. Deze hooipalen worden met behulp van metalen krammen vastgezet. Zie ook afb. 201 en het lemma ɛhooipaalɛ in wld I.13, pag. 62.' [N G, 59f]
II-12
|
| 34610 |
houten sleepblok van de driewielige kar |
slof:
slof (Q019b Groot Genhout)
|
Houten blok vooraan aan de kar in plaats van een voorwieltje. Dit komt enkel voor bij een klein voertuigje op twee wieltjes, dat dient om akkerwerktuigen te vervoeren. Vergelijk het lemma ploegslede in wld I.1. [N 17, 42; N G, 68a]
I-13
|
| 31745 |
houtopslagplaats |
schop:
šǫp (Q019b Groot Genhout)
|
De opbergruimte voor het hout dat nodig is voor het vervaardigen van karren, wagens en wielen. Uit opmerkingen van de respondenten blijkt dat de houtopslagplaats meestal aan twee of drie kanten open was. Zo kon het hout met behulp van de wind worden gedroogd. Zie ook het lemma ɛhoutopslagplaatsɛ in het hoofdstuk over de vaktaal van de timmerman. In de wagenmakerij uit Echt (L 381) had men een speciale ruimte voor hout dat langzaam moest drogen. Men noemde dit de spekenkamer (spęjkǝkāmǝr).' [N G, 4a-b]
II-12
|
| 31908 |
kantbeitel |
kantbeitel:
kant˱bęjtǝl (Q019b Groot Genhout)
|
Robuust uitgevoerde houtbeitel met een dik, smal beitelblad, waarvan de afgeschuinde zijkanten meestal bij elkaar komen en zo een rug vormen. Er bestaan echter ook bredere uitvoeringen van de kantbeitel. Zie afb. 65. Door de zware uitvoering van het blad is de beitel geschikt om met een hamer in het hout gedreven te worden. De wagenmaker gebruikt de kantbeitel onder meer voor het hakken van gaten in berries en naven. [N 53, 35c; N 53, 36-37; N G, 25a; monogr.]
II-12
|