| 33114 |
vlegelknuppel, slaghout |
knuppel:
knø̜pǝl (Q203p Gulpen)
|
Het slaghout van de dorsvlegel is 50 à 60 cm lang en wat dikker dan het hout van de steel. Het is niet van het allerhardste hout gesneden, omdat het dan zou barsten bij het slaan op de grond; doorgaans is het van berkehout. Oorspronkelijk werd als benaming van dit "werkende deel" van het gereedschap de naam het geheel genomen, hier dus vlegel; we zagen dat ook bij de ''zeis'' (3.2.1) in aflevering I.3 en de ''zicht'' (4.3.1) in deze aflevering. Het regelmatig voorvoegsel ''vlegel(s)'' in ''vlegel(s)kop'' is niet in dit lemma opgenomen. Voor de fonetische documentatie van het woord(deel) [vlegel] en [vleger] zie het lemma ''dorsvlegel'' (6.1.8). Zie afbeelding 10, b. [N 14, 3c; JG 1a, 1b; L39, 13a; monogr.; add. uit N 14, 3e en 4]
I-4
|
| 33113 |
vlegelstok |
geerd:
gɛrt (Q203p Gulpen),
steel:
šti.l (Q203p Gulpen)
|
De steel van de vlegel die de dorser in de hand houdt. De lengte van de steel "behoort van de kin van dorser tot de grond te reiken" (Goossens, Lic. Verh.), of, naar de zegsman van L 325: "is tweeēneenhalf maal de kop in lengte". Het regelmatig voorvoegsel vlegel(s)- is niet in dit lemma opgenomen. Zie afbeelding 10, a. [Goossens, Lic. Verh.]
I-4
|
| 21442 |
vleien |
flikkefloren:
flikkefloere (Q203p Gulpen),
vleien:
vleie (Q203p Gulpen)
|
flikflooien [SGV (1914)] || iemand dingen zeggen die hem aanstaan en aangenaam zijn, maar die overdreven en onwaar zijn, om bij hem in een goed boekje te komen staan [mouwvegen, mouwstrijken, afluizen, fletsen, lemmen, loeflokken, vleien, bakkeleien, flodderen] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 19127 |
vleier |
iemand die de blok kan slepen:
ieëmes dèe d⁄r blok kà sjlèepe (Q203p Gulpen),
kontenkruiper:
kontekroeper (Q203p Gulpen)
|
een persoon die graag vleit [zie vraag 365] [bloksleep, bloksleper, fleerbaard, kontekruiper, mouwveger] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 34378 |
vleiwoord voor het varken |
varkentje:
vɛrkskǝ (Q203p Gulpen)
|
[VC 14, 2c v]
I-12
|
| 22154 |
vleugel |
vlerk:
vlerk (Q203p Gulpen),
vleugel:
vleugel (Q203p Gulpen),
vluëgel (Q203p Gulpen),
vläögel (Q203p Gulpen)
|
vleugel: elk der beide lichaamsdelen van vogels die hun tot vliegen dienen (wiek, zwing, vlerk, vleugel) [N 83 (1981)]
III-4-1
|
| 33141 |
vleugels in de wanmolen |
vleugelen:
vlø̄gǝlǝ (Q203p Gulpen)
|
De schuingeplaatste plankjes die op een as zijn gemonteerd die wordt aangedreven, waardoor er een windstroom ontstaat, in de wanmolen. [N 14, 45b; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-4
|
| 24391 |
vliegen, weven van een vlieg |
cirkelen:
cirkele (Q203p Gulpen),
gonzen:
(gonj ? - moeilijk leesbaar)
gons (Q203p Gulpen),
Veldeke, eventueel aangevuld met systeem Jones
gonze (Q203p Gulpen)
|
Hoe noemt u draaiende bewegingen maken om iemands hoofd, gezegd van een vlieg of mug (weven) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 19452 |
vliegenraam, hor |
venstergaas:
vinstergaas (Q203p Gulpen)
|
Vlechtwerk van metaaldraad in een raam gevat dat voor een venster wordt gezet om het binnenvliegen van insekten te beletten (hor, horretje, zeef, draad) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 22375 |
vlieger |
windvogel:
windvoegel (Q203p Gulpen),
windvoggel (Q203p Gulpen)
|
Het speelgoed bestaande uit een licht gestel, met papier bespannen, dat aan een lang touw in de lucht opgelaten wordt [vlieger, boog, draak, beugel, vliegaard, vliegerd]. [N 88 (1982)] || vlieger (speeltuig) [SGV (1914)]
III-3-2
|