| 32887 |
haarhamer |
haarhamel:
hārhāmǝl (L322p Haelen),
haarhamer:
hārhāmǝr (L322p Haelen)
|
De haarhamer is een vrij zware (ongeveer anderhalve kilo) ijzeren hamer met een korte houten steel, die speciaal wordt gebruikt om te haren. Het ijzeren deel loopt doorgaans aan beide kanten (soms aan één kant) uit in een scherpe bek van 3 à 4 mm. breed, die wel de baan wordt genoemd. De zuiverheid van deze baan is van belang om goed te kunnen haren. Van tijd tot tijd wordt de baan van de bek door de smid weer bijgesteld. Zie afbeelding 7b, nummer 1. [N 18, 86; JG 1a, 1b, 2c; L 1 a-m; L 26, 4; S 12; add. uit N 11, N 14, 131; N 15; N 27; A 4, 28; A 23, 16; L 20, 28; Lu 1, 16; mongr.]
I-3
|
| 17574 |
haarscheiding |
luizenpad:
Vroeger.
loezepaad (L322p Haelen),
schei:
sjeij (L322p Haelen)
|
scheiding in het haar [scheej, streep] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 32888 |
haarspit |
haarbol:
hārbǫl (L322p Haelen),
haarbolle:
hārbǫlǝ (L322p Haelen),
haarijzer:
hārīzǝr (L322p Haelen)
|
Het haarspit is het draagbare aambeeldje waarop de zeis wordt gehaard. Het bestaat uit een ijzeren pin met een verstaalde enigszins bolle kop, die doorgaans vierkant van omtrek is en tot buiten de pin uitsteekt. Het haarspit kan in de grond worden gestoken (in het veld), of in een haarblok (op de boerderij). Om te verhinderen dat het haarblok te ver in de grond of het haarblok wordt gedreven, heeft men aan het haarspit, enkele centimeters onder de kop, een extra onderdeel vastgemaakt; dit kan bestaan uit enkele ringetjes, meestal twee of vier, een rond of vierkant plaatje, of uit twee dwarspinnetjes (spieën, die doorgaans van hout zijn). Als men het haarspit in de grond steekt, legt men vaak twee blokjes, plankjes of stenen onder de ringetjes of de spieën. De door de informanten opgegeven benamingen voor dit onderdeel van het haarspit staan achteraan in dit lemma. Zie afbeelding 7b, nummer 2. [N 18, 87, JG 1a, 1b, 1d, 2a, 2c; A 4, 28e; L 20, 28e; add. uit N 14, 131; N 18, 68f, 85 en 87; A 23, 16; Lu 1, 16; monogr.]
I-3
|
| 17796 |
haarstaart |
staart:
sjtert (L322p Haelen)
|
het los neerhangende gedeelte van het haar, als men het bijeen gebonden draagt [staart, keu, vlecht] [N 86 (1981)]
III-1-1
|
| 17581 |
haarwrong |
knot:
knot (L322p Haelen),
knotje:
knutje (L322p Haelen)
|
haarwrong van een vrouw [knutje, tres, tots] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 20782 |
haas |
haas:
haas (L322p Haelen)
|
haas [DC 07 (1939)]
III-4-2
|
| 22348 |
haasje-over |
bokspringen:
boeksjpringe (L322p Haelen)
|
Het spel waarbij elke speler op zijn beurt achtereenvolgens over al de anderen die voorovergebogen, met de handen op de knie, op een rij staan, heenspringt [pieën, over het lijfje springen, bokspringen, voetje, broek over de haag]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 24319 |
hagedis |
ekvis:
eekvis (L322p Haelen)
|
hagedis [DC 07 (1939)]
III-4-2
|
| 25143 |
hagelbui |
hagelbijs:
hachelbies (L322p Haelen)
|
hagelbui [DC 16 (1948)]
III-4-4
|
| 25145 |
hagelsteen, hagelkorrel |
hagelsteen:
ene haachelstein (L322p Haelen)
|
hagelsteen, hagelkorrel [N 22 (1963)]
III-4-4
|