| 33881 |
nageboorte van het paard |
bed:
bęt (P048p Halen)
|
Moederkoek die na de geboorte van het veulen afkomt. [A 33, 19a; N 8, 54 en 55]
I-9
|
| 32955 |
nagras, tweede hooioogst |
toemaad:
tumōǝt (P048p Halen)
|
De opbrengst van de tweede maal dat er gehooid wordt, doorgaans eind augustus; zie de algemene toelichting bij deze paragraaf (''nagras''). [N 14, 128b, JG 1a, 1b en 2b; A 4, 26a; A GV, 2Gr.; L B2, 345; L 5, 8; L 14, 15; Gwn 7, 10; Wi 58; S 25; monogr.]
I-3
|
| 33098 |
naoogstrijf |
grote gritsel:
gruǝtǝ gretsǝl (P048p Halen),
hark:
hęrǝk (P048p Halen),
wolf:
wǫlǝf (P048p Halen)
|
Het stuk gereedschap dat voor het naoogsten wordt gebruikt. Doorgaans doet men dit met de grote houten hark die ook voor het bijeenhalen van het hooi wordt gebruikt. Zie het lemma ''houten hooihark'' (4.2.4) in aflevering I.3. Maar er is ook ander gereedschap voor in omloop, met name een zeer grote hark met een blok van meer dan één meter (tot wel 150 cm) breed en met grote ijzeren tanden, ook wel bosduivel genoemd en ook gebruikt voor het bijeenhalen van bladeren of dennenaalden voor de potstal. Dit laatste benoemingsmotief is bijeengezet in de woordtypen achterin het lemma. In de volgende plaatsen is opgegeven dat men naoogst met de harkmachine (vergelijk het lemma ''hooivergaarmachine'' (4.2.11) in aflevering I.3: L 163, 163a, P 177 (scharmachine: sxē̜ǝrmašen), 195 (idem), Q 121c, 162 en 166 (gritselmachine: gritsǝlmǝšin). In L 164, 265, 290 en 368b is opgegeven dat men naoogst met de houten eg; in L 214, 270, 286 en Q 77 met de houten gaffel. Soms is de constructie van de houten hooihark extra verzwaard om het graanveld na te oogsen; zo is in L 318b, 320c, Q 2 en 2b opgegeven dat de hark twee stelen heeft en in K 357, L 163, 163a, 321 en Q 71 dat er aparte handvaten aan de steel zijn gemonteerd om gemakkelijker te kunnen trekken.' [N 15, 38b en 38c; N 18, 93; JG 1a, 1b, 2c; L 34, 41; monogr.; add. uit N 15, 38a]
I-4
|
| 33097 |
nascharren, naoogsten |
beteenscharren:
bǝdiǝnsxɛ̄rǝ (P048p Halen),
scharren:
sxɛ̄rǝ (P048p Halen)
|
De akker naoogsten met een rijf of houten hark. De boer deed dit doorgaans zelf, in tegenstelling tot het aren lezen dat dan door anderen werd gedaan. Zie de toelichting bij het lemma ''aren lezen'' (5.2.4). [N 15, 38a; JG 1a, 1b; L 34, 40; monogr.; add. uit N 15, 35; N 18, 93]
I-4
|
| 33706 |
natuurlijke waterloop |
beek:
bēi̯k (P048p Halen),
bęi̯k (P048p Halen),
stroom:
struǝm (P048p Halen)
|
Natuurlijke, smal stromende waterloop. [N 27, 25; N 27, 24; A 2, 48; A 10, 21; A 20, 1d; A 20, 1c; AGV, m1; L 24, 17; L 24, 27; L 33, 10; L 37, 15; R I, 23; S 33; monogr.]
I-8
|
| 20282 |
navelbandje |
nagelband:
nagəlband (P048p Halen),
nagəlbant (P048p Halen),
veesje:
cf. WNT s.v. "vees (II) - veesch(e), vesche, veits(e)"= rep linnen, zwachtel, windsel; zie id. Schuermans, Tuerl. etc.
vijəskə (P048p Halen)
|
navelbandje [nagelbendje] [N 25 (1964)]
III-2-2
|
| 24347 |
neet, luizenei |
neet:
nɛət (P048p Halen)
|
neet, luizenei [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 21631 |
negenmannetje |
negenmannetje:
ps. omgespeld volgens Frings.
negəmeͅnəkə (P048p Halen)
|
Betekenis en uitspraak van: negenmanneke? Uitspraak en betekenis. [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 21475 |
neger |
neger:
neger (P048p Halen)
|
neger [ZND 44 (1946)]
III-3-1
|
| 17629 |
nek |
nek:
neͅk (P048p Halen),
nɛk (P048p Halen)
|
nek [N 10b (1961)] || Zie afbeelding 2.12. [JG 1a, 1b]
I-9, III-1-1
|