| 32795 |
bot eggen |
stuiken:
stø̜̄kǝ (P048p Halen)
|
Werken met een eg die "bot" is aangespannen. De eg wordt aan een zodanig punt voortgetrokken dat de tanden schuin naar achteren wijzen en bijgevolg slechts oppervlakkig door de grond gaan. Zie afb. 70. De termen zijn vooral van toepassing op het werk met de oude houten eg die schuingeplaatste tanden had. In plaatsen waar men gezien de grondsoort verschillend egwerk met dezelfde eg kon verrichten en men uitsluitend of voornamelijk bot egde om het gezaaide graan in de grond te werken, kan voor "bot eggen" dezelfde term in gebruik zijn (geweest) als voor "eggen na het zaaien". Voor het werkwoordelijk deel eggen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting bij het lemma ''eggen''. Voor andere (...)-varianten dan ''eggen'' zij verwezen naar het lemma ''slepen''. [JG 1a + 1b+ 1c + 2c; N 11, 82; N 11A, 173b; NP, 16a; monogr.]
I-2
|
| 34258 |
boter |
boter:
bōu̯tǝr (P048p Halen),
botter:
botǝr (P048p Halen),
bǫu̯tǝr (P048p Halen)
|
Het bovengedreven vet op de melk. Dit is het eindprodukt van het karnen. [N 12, 51, 52, 55, 58 en 61; JG 1a, 1b; L 1a-m; L 1u, 114; L 20, 26b; L 22, 8; L 27, 67 en 69; S 4 en 17; A 4, 26a en 26b; A 7, 19, 21, 22 en 23; A 9, 15b; A 16, 8a; A 28, 7; N 5A (I]
I-11
|
| 20637 |
boterham |
boterham:
Syst. Frings
boͅu̯təram (P048p Halen),
verzamelfiche, ook mat. van ZND 3 vraag 9
bōtəram (P048p Halen)
|
boterham [ZND 32 (1939)] || Een boterham (stuk, botteram?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20713 |
boterham (kinderwoord) |
boo:
Syst. Frings
boͅu̯ (P048p Halen)
|
Kinderwoord voor boterham (bam, boo?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 19551 |
boterlepel |
boterslager:
om de boter te bewerken (zuiveren, wassen, in vormen kloppen enz.)
bōͅtərslēͅgər (P048p Halen)
|
lepel, houten ~; inventarisatie benamingen (boterspaan); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 19549 |
boterpot |
boterpot:
m. mv. p#t\\
boͅu̯tərpoͅt (P048p Halen)
|
pot, stenen ~; inventarisatie benamingen voor grote ~~ voor bijv. zuurkool e.d., kleinere ~~ voor boter, eieren e.d. (pijppot, timperpot); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 19517 |
botervlootje |
boterkommetje:
bōtərkøməkə (P048p Halen),
boterpotje:
boͅu̯tərpøtəkə (P048p Halen),
botertelloor:
verkleinwoord: b£?t\\rt@l\\rk\\
boͅu̯tərteͅlyjər (P048p Halen)
|
botervlootje [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 32948 |
botteriken |
horens:
hourǝs (P048p Halen),
hǫrǝs (P048p Halen)
|
De ladderachtige constructies die vóór en achter op de hooikar worden geplaatst om de laadcapaciteit te vergroten. Zie de algemene toelichting bij deze paragraaf en afbeelding 16, de foto''s b en c. De term ladders ("ledders" en "leren") wordt zowel voor de botteriken als voor de zijladders gebruikt; zie het lemma ''zijladders van de oude kar''. Het lemma bevat alleen meervouden.' [N 17, 70; JG 1a, 1b, 2a; add. uit N 17, 40 en A 41, 24; monogr.]
I-3
|
| 33644 |
bouwland |
akker:
akǝr (P048p Halen),
veld:
fɛltj (P048p Halen),
vęlt (P048p Halen),
vɛlt (P048p Halen)
|
Voor de akkerbouw gebruikt land, het geheel van akkers. [N 6, 33a; N 27, 3a; N 5AøIIŋ, 95a, 95b en 95c; N 11, 1a; L 31, 18; L 19, 1a; L 37, 11b; L a1, 113; L 4, 38; JG 1a, 1b; A 3, 38; A 10, 4; A 20, 1b; Wi 7; S 49; RND 4, 7, 8 en 10, r.37; Vld.; monogr.]
I-8
|
| 32729 |
bouwvoor |
de goede grond:
dǝ gui̯ǝ grǫnt (P048p Halen),
de zwarte grond:
dǝ zwɛtǝ grǫnt (P048p Halen)
|
De bouwvoor of teellaag van akker- en tuingrond is de door regelmatig ploegen of spitten en bemesten vruchtbaar gemaakte humusrijke bovenlaag, waarin de gewassen wortel schieten. De dikte van deze laag komt overeen met de diepte van de geploegde of gespitte zaaivoor. Van de opgesomde termen zijn er sommige ook toepasselijk op een bepaalde (goede) grondsoort of op vruchtbare grond in het algemeen. [N 27, 26a + b; N 11A, 129f + 137a; A 47, 4d]
I-1
|