| 28675 |
honingpers |
honingpers:
hø̄ǝneŋpɛrs (Q002p Hasselt)
|
Apparaat waarmee de gevulde honingraten geperst worden om zo de honing te oogsten. De honingpers was al in gebruik bij de korfteelt. Men kent verschillende vormen vervaardigd van onder meer eike- of beukehout. Een honingpers is voorzien van een kuip waarin de geperste honing opgevangen wordt. Verder is er een hendel en een schroef waarmee men het persblok vastdraait op de zak met ruwe honing. [N 63, 122a; JG 1a+1b; JG 2b-5; N 63, 122c; monogr.]
II-6
|
| 28686 |
honingpot |
kroegje:
kroegje (Q002p Hasselt)
|
Kleine pot, bus of flacon waarin de honing uiteindelijk gedaan wordt voor de consumptie en verkoop. Het aangewezen verpakkingsmiddel voor kleingebruik is de glazen jampot. In grotere hoeveelheden wordt slingerhoning meestal in metalen bussen bewaard en verhandeld. [N 63, 128b; Ge 37, 183; monogr.]
II-6
|
| 28678 |
honingslinger |
honingslinger:
hø̄ǝneŋsleŋǝr (Q002p Hasselt),
slinger:
sleŋǝr (Q002p Hasselt)
|
Centrifugeertoestel waarmee de honing uit de raten wordt verwijderd. Men kent verschillende uitvoeringen. De primitiefste vorm bestaat uit een doos met een gazen deksel, die met een paar touwen is opgehangen aan een stok (De Roever, pag. 577). Dit is een éénraamsslinger. Men kent verder een twee-, drie- en vierraamsslinger. Gewoonlijk bestaat een slinger uit een dunne, blikken trommel, waarin aan een verticale as een lichte kooi ronddraait Aan de binnenkant ervan worden de ramen met honing los neergezet. De ramen worden met de hand aangedreven, omdat machinale aandrijving voor deze lichte slingers niet is aan te raden. De overbrenging geschiedt met tandraderen, ofwel met tandrad en wormwiel, ofwel met riemschijven. Wenst men een grotere machine, dan is een z.g. radiale slinger meer geschikt. Hierin worden de ramen met de toplat naar buiten en de onderlat naar de as geplaatst. Door de centrifugale kracht wordt de honing tegen de wanden aan geworpen. Bij de radiale slingers kent men 20-, 30-, 40- en 50-raamsslingers. Door middel van een snijkraan kan men de honing die langs de slingerwand langzaam omlaag loopt via een conusvormige bodem, aftappen. [N 63, 123a; N 63, 122a; N 63, 123b; JG 1b; Ge 37, 173; monogr.]
II-6
|
| 28685 |
honingvat |
pot:
pot (Q002p Hasselt),
vat:
vat (Q002p Hasselt)
|
Ton, kuip of vat voor het bevatten of kortstondig bewaren van de gezeefde honing. Wanneer de honing gezeefd is, mag hij niet meteen in potjes of bussen gedaan worden, omdat er nog zeer kleine onzuiverheden in zitten. Laat men de honing een paar dagen rijpen, dan komen deze ongerechtigheden bovendrijven en kan men ze als schuim verwijderen. De woordtypen rijper en honingrijper duiden op dit laten rijpen. Het woordtype honingtank duidt op een grootschalige, moderne verwerking van de gezeefde honing. [N 63, 128a; Ge 37, 178; monogr.]
II-6
|
| 28548 |
honingweide |
honingwei:
hø̄ǝneŋwē (Q002p Hasselt)
|
Plaats waar veel honinggevende planten staan. [N 63, 49; Ge 37, 80; monogr.]
II-6
|
| 28683 |
honingzeef |
teems:
tēms (Q002p Hasselt),
zift:
zeft (Q002p Hasselt)
|
Toestel gemaakt van metalen gaas waarmee de honing gezuiverd wordt van stukjes broed, wasdeeltjes en ander afval. Bij voorkeur gebruikt men een bolvormige of puntvormige zeef. [N 63, 127a; Ge 37, 176; monogr.]
II-6
|
| 28668 |
honingzemerij |
honingzemerij:
hø̄ǝneŋzēmǝręjǝ (Q002p Hasselt)
|
Honingverwerkingsbedrijf. Bedrijf waar de ruwe honing door persen, zeven en zuiveren tot eetbare honing wordt gemaakt. Veelal is er sprake van een coōperatief verband van bijenhouders. [N 63, 117; monogr.]
II-6
|
| 17570 |
hoofd |
hoofd:
hīt (Q002p Hasselt),
it (Q002p Hasselt),
īt (Q002p Hasselt),
kop:
kop (Q002p Hasselt, ...
Q002p Hasselt),
koͅp (Q002p Hasselt, ...
Q002p Hasselt,
Q002p Hasselt)
|
[N 10 (1961)]hoofd [N 10b (1961)], [ZND m]
III-1-1
|
| 17571 |
hoofd (spotnamen) |
blaaskop:
blōͅskoͅp (Q002p Hasselt),
bol:
bol (Q002p Hasselt),
B.v. zune strafe bol.
boͅl (Q002p Hasselt),
hij is ne volle maanluiskop
bol (Q002p Hasselt),
dikkop:
dikoͅp (Q002p Hasselt),
hij is ne volle maanluiskop
dikkop (Q002p Hasselt),
ezelskop:
Koppigaard.
ēzəlskoͅp (Q002p Hasselt),
kegel:
kēgəl (Q002p Hasselt),
kletskop:
hij is ne volle maanluiskop
kletskop (Q002p Hasselt),
motskop:
B.v. gij zijt een echte motskop (= slaapkop);
moͅtskoͅp (Q002p Hasselt),
rotkop:
hij is ne volle maanluiskop
rotkop (Q002p Hasselt),
Verwijt aan iemand die eczema heeft op het hoofd.
roͅtkoͅp (Q002p Hasselt),
tets:
t`es (Q002p Hasselt),
B.v. als ge zo n tes hebt, past geen hoed (= misvormd hoofd).
t`es (Q002p Hasselt),
varkenskop:
hij is ne volle maanluiskop
verkeskop (Q002p Hasselt)
|
[N 10 (1961)]hoofd [N 10b (1961)]
III-1-1
|
| 23420 |
hoofdaltaar |
groot altaar:
t grootaltaar (Q002p Hasselt),
hoofdaltaar:
hoofdaltaar (Q002p Hasselt)
|
Het voornaamste altaar, midden in het priesterkoor [hoogaltaar, hoofdaltaar, hoopaltooër?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|