| 20628 |
kabeljauw |
kabeljauw:
kabeljaa. (Q002p Hasselt),
kabeljâ (Q002p Hasselt)
|
kabeljauw [Willems (1885)]
III-2-3
|
| 23212 |
kabouter |
kabouter:
ne kabouter (Q002p Hasselt),
ne kabuiëter (Q002p Hasselt)
|
Een kabouter (klein mannetje uit de sprookjes). [ZND 27 (1938)]
III-3-3
|
| 19751 |
kachel, stoof |
stoof:
stōu̯f (Q002p Hasselt, ...
Q002p Hasselt,
Q002p Hasselt),
stūəf (Q002p Hasselt),
støく (Q002p Hasselt, ...
Q002p Hasselt,
Q002p Hasselt,
Q002p Hasselt),
Verklw. steefke: kachel
steuf (Q002p Hasselt)
|
kachel || kachel, stoof [ZND 01 (1922)], [ZND 04 (1924)], [ZND 22 (1936)] || stoof
III-2-1
|
| 31565 |
kachels zwarten |
potloden:
pǫtlūǝtǝ (Q002p Hasselt)
|
Kachels met behulp van kachelzwartsel of door (in)branden of lakken zwart maken. In Q 83 liet men vetkool roken waarna het daarbij gevormde zwartsel op de kachel werd uitgewreven. Ook in L 330 werd het zwartbronzé samen met lijnolie boven een kolen- of turfvuur verhit en vervolgens op de kachel uitgepoetst. [N 33, 313; N 7, 41c; L 5, 60b add.; monogr.]
II-11
|
| 31566 |
kachelzwartsel |
potlood:
po̜tlūet (Q002p Hasselt)
|
In dit lemma zijn de benamingen bijeengebracht voor de verschillende middelen die worden gebruikt om kachels zwart en glanzend te maken. Met potlood, grafiet in poedervorm, kunnen kachels glimmend worden opgepoetst. Kachelpoets en zebrakachelglans zijn poetsmiddelen om kachels mee op te wrijven en te laten glanzen. De steenpek (P 219) was volgens de invuller een soort steenkool die op het verwarmde ijzer gesmeerd werd om dit zwart te maken. [N 33, 313; N 7, 41b; L 5, 60b; monogr.]
II-11
|
| 22227 |
kaf |
draf:
draf (Q002p Hasselt),
kaf:
kāf (Q002p Hasselt),
kǭf (Q002p Hasselt),
tarwekaf:
tɛrvǝkāf (Q002p Hasselt),
vlimmen:
vlęmǝ (Q002p Hasselt)
|
In dit lemma staan de varianten voor het kaf, de vliesjes of schutblaadjes van de graankorrels, bijeen. Het zit nog, te zamen met vreemd (met name onkruid-) zaad en slecht koren tussen het graan, wanneer het graan gedorst en uitgekamd is en moet ervan gescheiden worden door het wannen. Het type vlimmen (en hoogstwaarschijnlijk ook andere heteroniemen naast kaf) betekenen eigenlijk of ook "kafnaalden". Zie ook de lemma''s ''baard'' (1.3.7) en ''spikken'' (6.1.31). [N 14, 35a, 35b en 35c; JG 1a, 1b; L 1, a-m; L 27, 55; S 16; monogr.; add. uit N 14, 31]
I-4
|
| 33434 |
kafbewaarplaats |
kafkelder:
kāfkaldǝr, kafkaldǝr (Q002p Hasselt),
kafkot:
kafkūǝt (Q002p Hasselt)
|
De plaats waar het kaf bewaard wordt. Meestal is dit een aparte ruimte of een afgeschoten deel van een ruimte, zodat het kaf niet zo snel wegwaait. Vrijwel altijd gaat het om een deel van de schuur. In K 316 bewaart men het kaf buiten, in L 413 en Q 97 in een hoek van de dorsvloer. In sommige plaatsen vult men een kuil tot aan de rand met kaf (zo ook kafgat voor Q 7). Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (zolder) het lemma "graanzolder" (3.4.11). [N 5A, 72c; N 14, 46; monogr.]
I-6
|
| 34492 |
kakelen |
kakelen:
kãkǝlǝ (Q002p Hasselt),
kākǝlǝ (Q002p Hasselt, ...
Q002p Hasselt),
krekelen:
kriǝkǝlǝ (Q002p Hasselt)
|
Geluid voortbrengen, gezegd van een kip. Dit lemma is onderverdeeld in geluiden die de kip maakt: (1) voordat ze een ei gaat leggen; (2) nadat ze een ei gelegd heeft. [N 19, 46; L 34, 12; L 34, 13; Vld.; N 18, add.; monogr.]
I-12
|
| 30247 |
kalf |
kalf:
ka.lǝf (Q002p Hasselt),
kalǝf (Q002p Hasselt),
kālǝf (Q002p Hasselt),
kalfje:
kęlǝfkǝ (Q002p Hasselt)
|
Jong rund, niet naar het geslacht onderscheiden. Zie afbeelding 3. Op de kaart is het woordtype kalf niet opgenomen. [N 3A, 15 en 20; JG 1a, 1b; Gwn V, 5, 5a en 5b; L 27, 56; R 12, 24; Wi 17; monogr.; add. uit N 3A, 4, 26a, 75a, 75b en 76; N C, 6, 7a, 7b, 8, 9a en 14b; A 9, 17a en17b; S 14]
I-11
|
| 34176 |
kalfmachine |
kalfmachine:
kalǝfmǝšen (Q002p Hasselt),
machine:
mǝšen (Q002p Hasselt)
|
Instrument waarmee men het kalf geboren doet worden. [N 3A, 54b]
I-11
|