e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Hasselt

Overzicht

Gevonden: 5340

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rogge koren: [koren] (Hasselt), rog(ge): rǫgǝ (Hasselt) Secale cereale L. Tot in de jaren vijftig het meest geteelde graangewas in Limburg, met uitzondering van Haspengouw, waar tarwe de meest verbouwde graansoort was. Men zaait ongeveer 170 kg rogge per hectare. Het koren-gebied in dit lemma wijkt aanzienlijk af van dat in het lemma ''graan, koren'' (1.2.1); vergelijk de kaarten die bij de lemma''s getekend zijn. Zie voor de benaming koren en voor de fonetische documentatie van het woord [koren] in het gebied waar ''koren'' zowel de algemene benaming alsook de benaming van de rogge is, het lemma ''graan, koren'' (1.2.1). Zie afbeelding 1, a. [JG 1a, 1b; L 34, 55b; L lijst graangewassen, 6; S 30; Wi 52; monogr.; add. uit N 15, 1a] I-4
roggebrood pompernikkel: Syst. Frings  poͅmpərnekəl (Hasselt), Syst. Frings Heel zwart brood ± zurig dat gegeven werd aan Napoleons paard!  poͅmpənikəl (Hasselt), poͅmpərnekəl (Hasselt), roggebrood: rogge broed (Hasselt), roggebroewed (Hasselt), roggebroeëd (Hasselt, ... ), zwart brood: zwardbrut (Hasselt), zwart brōēëd (Hasselt), zwat broed (Hasselt) Kent uw dialect het woord pompernikkel = bepaald soort roggebrood. A.u.b. ook de dialectvorm van uw plaats opgeven en eventueel de betekenis toelichten. [N 16 (1962)] || roggebrood [ZND 34 (1940)] III-2-3
roggemeelpap roggepap: Syst. Frings  roͅgəpap (Hasselt) Pap van roggemeel (prol?) [N 16 (1962)] III-2-3
rok als bovenkledingstuk bovenrok: bøvəroͅk (Hasselt), rok: roͅk (Hasselt) rok als bovenkledingstuk [aoverrok, bovenrok, booveschort] [N 24 (1964)] III-1-3
rok: algemeen rok: rok (Hasselt, ... ), roͅk (Hasselt, ... ) rok [ZND m] || rok (door vrouwen gedragen) [ZND 17 (1935)] || rok (kledingstuk voor vrouwen) [ZND B1 (1940sq)] || vrouwenrok, kledingstuk dat van het middel af naar beneden hangt [rok, schort, schot, malbeusj] [N 24 (1964)] III-1-3
roken roken: rōēke (Hasselt, ... ) roken || tabak verbruiken III-2-3
rokkussentje kontkussen: koͅntkesə (Hasselt), wrong: vruŋk (Hasselt) kussentje waarmee men de rok naar achteren doet uitbollen [keu, keuje, vronk] [N 24 (1964)] III-1-3
rolkrabber akkerstek: [akkerstek] (Hasselt) Om aanklevende aarde en paardevijgen van de rol te verwijderen kon men gebruikmaken van allerlei voorwerpen. Als men zich niet bediende van een speciale krabber of stok, reinigde men de rol met de ploegstok (zie beneden), met een willekeurige stok (P 48), met de steel van een schop of hark (Q 96d), met de spade of een andere schop (L 192a, 282, 332, P 107a, Q 3a, 4, 9, 77, 93, 96, 97, 111, 116, 194, 197, 198b), met een kleine hak (P 107a), met een pannescherf, steen of stokje (L 270), of met de punt van de schoen of klomp (L 115, 192b). Enkele termen lijken te wijzen op een aan het raam bevestigde plank of lat, die men zo nodig tegen de rol moest drukken of waardoor de rol tijdens het werk werd schoon gehouden. Voor de (...)-varianten zie men het lemma ''ploegstok''. [N 11A, 188; N 18, 149] I-2
rollen rollen: rǫlǝ (Hasselt), wellen: wɛlǝ (Hasselt) De koe tijdens het kalven op de rug wentelen. [N 3A, 50] || Het land bewerken met de rol, met de rol over het land gaan. In dit lemma zijn ook enige termen ondergebracht, die het rollen met een bepaald doel, resp. een tweetal manieren van rollen naar de richting betreffen. Voor het (...)-gedeelte van de varianten daarvan zij verwezen naar het simplex wellen aan het be-gin. [JG 1a + 1b; N 11, 87; N 11A, 187a + b + c + 189a; N P, 20 add.; monogr.] I-11, I-2
rolletje munten cartouchetje (<fr.): ps. omgespeld volgens Frings.  ə kartuškə (Hasselt), poep: ps. omgespeld volgens Frings.  ən pup (Hasselt, ... ), rol: ps. omgespeld volgens Frings.  ən reͅl (Hasselt), rolletje: ps. omgespeld volgens Frings.  roͅləkə (Hasselt) rolletje centen of kwartjes of andere munten [knappert, lok?] [N 21 (1963)] III-3-1