| 30746 |
wikkelen |
marmeren:
marmǝrǝ (Q113p Heerlen),
wikkelen:
wekǝlǝ (Q113p Heerlen)
|
Het schilderen van marmeraderen op houtwerk of stucpleister, ter nabootsing van echt marmer. [N 67, 84b; N 67, 85b]
II-9
|
| 24461 |
wild konijn (enkelv.) |
wilde konijn (id.):
wilje knien (Q113p Heerlen)
|
wild konijn (enkelv.) [DC 55 (1980)]
III-4-2
|
| 24462 |
wild konijn (meerv.) |
konijn (kort/stoott.):
knie-en (langer, sic) (Q113p Heerlen)
|
wild konijn (meerv.) [DC 55 (1980)]
III-4-2
|
| 30137 |
wild verband |
wild verband:
welt ˲vǝrbant (Q113p Heerlen),
welt ˲vǝrbaŋk (Q113p Heerlen)
|
Metselverband waarbij strekken en koppen zich in een laag op onregelmatige wijze afwisselen. Het wild verband werd na de oorlog veel gebruikt in verband met de toen heersende schaarste aan materiaal (Westra, pag. 21). De term wild verband wordt ook gebruikt voor decoratief metselwerk waarbij verschillende steensoorten onregelmatig door elkaar worden gerangschikt. [N 31, 24f; N 31, 26]
II-9
|
| 24277 |
wilde eend |
eend:
ent (Q113p Heerlen),
wilde eend:
wil end (Q113p Heerlen)
|
eend || eend: wilde eend (58 overal bekend; groene kop en nek; bruine borst [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 24278 |
wilde gans |
gans:
goas (Q113p Heerlen),
wilde gans:
ing wil goas (Q113p Heerlen),
wil goas (Q113p Heerlen)
|
gans || gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans [N 09 (1961)] || wilde [v] [een ~ gans] [SGV (1914)]
III-4-1
|
| 17576 |
wilde hoofdharen |
wilde haren:
wil hoare (Q113p Heerlen)
|
hoofdharen, wilde ~ [vliechhaar] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 24611 |
wilde roos (hondsroos, enz.) |
egelantier:
verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok
eglantier (Q113p Heerlen),
heggenroosje:
WBD/WLD
hèGGərûuskə (Q113p Heerlen),
hondsroos:
verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok
hontsroës (Q113p Heerlen),
papenmuts:
papemutsche (Q113p Heerlen),
papermutsche (Q113p Heerlen)
|
egelantier [ZND 01 (1922)] || eglentier [SGV (1914)] || Hondsroos (rosa canina). Tot 3 m hoge struik; de takken zijn overhangend, met grote, gekromde stekels; de bladeren zijn 5- tot 7-tallig; de blaadjes zijn kaal en langwerpig, tevens gezaagd; de bloemen groeien afzonderlijk of enkele bijeen, ze zijn lang ge [N 92 (1982)]
III-4-3
|
| 34194 |
wilde zucht |
vervleug:
vǝrvlø̄x (Q113p Heerlen),
zucht:
zø̄x (Q113p Heerlen)
|
Een zeer sterke zwelling van de uier en omgeving in de laatste tijd van de dracht. Deze wordt veroorzaakt door abnormaal grote hoeveelheden vocht in het onderhuidse bindweefsel van de uier, maar ook van de schaamstreek en soms van de buikstreek tot aan de voorbenen. Zie ook het lemma ''wilde zuch'' in wbd I.3, blz. 463. [N 52, 3; A 48A, 7]
I-11
|
| 32859 |
wilde zuring |
paardssurelle:
pē̜tssuręl (Q113p Heerlen),
surelle (fr.):
su`ręl (Q113p Heerlen),
zuurmelk:
zurmelk (Q113p Heerlen)
|
Wilde zuring of veldzuring, een algemeen voorkomende plant met rood uitziende stelen en een losse aarachtige bloemtop die in de weiden en langs de sloten groeit: Rumex acetosa (tot 50 cm hoog) of Rumex acetosella (25 cm hoog). Botanici onderscheiden vele variëteiten, die ongetwijfeld tussen de onderstaande namen zijn terug te vinden. Naamsverwarring met de klaverzuring (Oxalis acetosella), die van een andere familie is dan de veldzuring, slechts 10 cm hoog en met drietallige blaadjes gelijkend op de gewone klaver, is zeker niet uit te sluiten. De meest voorkomende volksnamen voor deze plant bevatten het element klaver-; daarom zijn deze apart geplaatst (groep B). Onder C staan nog enkele volksnamen die doorgaans andere planten aanduiden, zoals hazebrood (voor Luzula, veldbies), hondsribbe (voor Plantago lanceolata, smalle weegbree) en suikerij (voor Taraxacum, paardebloem); zie ook de toelichting bij het lemma ''oude grassoorten''. Wel moet onderscheid gemaakt worden tussen de hier behandelde wilde zuring die als onkruid wordt beschouwd en die de koeien niet eten (en dus moet worden bestreden) en de tamme zuring die als groente wordt gekweekt. De Limburgse volksnamen voor deze laatste plant komen ter sprake in de afleveringen over het Boerenhuis bij de moestuin. Zie afbeelding 1.' [N 14, 84a; JG 1b, 2c; L 34, 57; monogr.]
I-3
|