| 32787 |
schijveneg, vleugeleg |
schijven[eg]:
šīvǝ(n)[eg] (Q112a Heerlerheide)
|
Een schijveneg is eigenlijk geen eg in de oorspronkelijke zin van het woord. Het is een dooreen tractor of door twee paarden getrokken werktuig, dat in wezen bestaat uit een aantal schotelvormige schijven, verdeeld over twee assen die met elkaar een verstelbare stompe hoek vormen. Zie afb. 65. Doordat de schijven schuin staan ten opzichte van de trekrichting, snijden ze met hun randen wringend door de grond. De grond wordt zo losgemaakt en verkruimeld. In dit lemma zijn ook termen opgenomen die verkregen werden door de woordvraag vleugeleg. Dat schijnt een op de schijveneg gelijkend werktuig te zijn, dat in plaats van geheel ronde, sterk gekartelde schijven ("schotels met happen eruit") heeft. Zie afb. 66. Hoe ''eg'' en ''eg'' moeten worden opgevat, is aangegeven in het lemma ''eg''. Voor het variantgedeelte ''wel'' zie men het lemma ''landrol''. [N 11, 72f + h; N 11A, 153 + 169d + h; N J, 10; A 13, 16b; div.; monogr.]
I-2
|
| 19532 |
schilmesje, aardappelmesje |
schilmetsje:
schjelmetske (Q112a Heerlerheide)
|
mes waarmee aardappelen worden geschild [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 21086 |
schimmel |
schimmel:
šømǝl (Q112a Heerlerheide)
|
Paard met een geheel of overheersend witte of grijsachtige vacht. Naarmate de leeftijd vordert, neemt het wit toe; schimmels worden niet geboren, ze ontstaan mettertijd. De vosschimmel is wit met rode of bruinachtige vlekken. [JG 1a, 1b; N 8, 63a en 63b; S 31]
I-9
|
| 30839 |
schimmelen |
uitslaan:
ūtšlō (Q112a Heerlerheide)
|
Met schimmel bedekt raken, beschimmelen, gezegd van het vetleer. "Leder, in vochtige plaatsen opgestapeld, is blootgesteld aan beschimmeling, die het weefsel soms volledig vernietigt, gemakkelijk doet scheuren en breken. Om de schimmel van bovenleder te verwijderen, dient men het aan de lucht bloot te stellen; indien de slechte weersgesteldheid zulks niet toelaat, moet men het leder in verwarmde plaatsen onderbrengen, om het aldus te drogen." (Aras II, pag. 122-123). [N 60, 12]
II-10
|
| 18341 |
schoeisel |
t leer]:
de schjoon (Q112a Heerlerheide),
⁄t leer (Q112a Heerlerheide)
|
schoeisel, het geheel van schoenen, laarzen e.d. [voetgetöch [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18272 |
schoen: algemeen |
schoen:
schjoon (Q112a Heerlerheide),
schoon (Q112a Heerlerheide)
|
schoen [skoewn, schoe, sjoe, schoon, sjoon] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18369 |
schoen: spotnamen |
trats:
Vgl. WNT sub trassen (II): Wellicht een assimilatievorm van *tratsen en verwant met het op nd. en hd. gebied zeer verbreide tratschen, door D.Wb. van klankschild. oorsprong genoemd... 1) Door de modder lopen 2) Heen en weer lopen 3) Bedelend rondgaan...
tratsche (Q112a Heerlerheide)
|
schoen: spotbenamingen [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18303 |
schoenen (mv.) |
schoenen (mv.):
schun (Q112a Heerlerheide)
|
schoenen, paar ~ [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18347 |
schoenlepel |
aantrekker:
aatrekker (Q112a Heerlerheide),
schoenslepel:
schoonslepel (Q112a Heerlerheide)
|
schoenlepel [schoontrekker] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18185 |
schoenveter |
schoensriem:
schjoonsreem (Q112a Heerlerheide),
sjoonsreem (Q112a Heerlerheide, ...
Q112a Heerlerheide)
|
Het leren koordje waarmee men de schoenen dichtrijgt? [N 60 (1973)] || schoenveter [rijgsnoer, (rij)reem, sjoonsreim, riereem, riesjtartel, nistel, rienastel, raajnagel, rijnassel, rijgnestel, rijgenast] [N 24 (1964)]
III-1-3
|