| 22740 |
kopjeduikelen |
een huppeleberg maken:
hupələbeͅrəg mokə (P197p Heers),
een kunstje doen:
Opm.: ook voor P 211 (Brab.) kunske doen !!
e keunske doen (P197p Heers),
een tuppeleberg maken:
tupələbeͅrəg mokə (P197p Heers),
kunstjes doen:
Opm.: ook voor P 211 (Brab.) kunske doen !!
keunskes doen (P197p Heers)
|
hij kan over zijn hoofd tuimelen (buitelen), een tuimeling maken [ZND 08 (1925)] || over de kop buitelen (duikelen, voorover vallen) [ZND B1 (1940sq)]
III-3-2
|
| 32684 |
koppelhaak, koppelketting |
trekel/trikkel:
trī.kǝl (P197p Heers)
|
De in dit lemma verenigde termen betreffen het verbindingsstuk ( + evt. onderdelen) tussen het zwenghout van het trekdier en de kam of stelboog. Dat was meestal - en vooral bij de oude voetploeg - een korte ketting met een haak aan de uiteinden. Vaak echter bestond dit koppelstuk uit twee haken, twee ringen of een haak en een ring die onderling door een draaihaak verbonden waren, of kon volstaan worden met een haak, een open schakel of een ring zonder meer. Bij de latere ijzeren wentelploeg met voorkar kon het zwenghout rechtstreeks aan de haak van de stelboog worden vastgemaakt. Sommige opgaven benoemen dan ook de vaste haak die deel uitmaakt van de grindelstang ofwel de tot de breedteregeling behorende beweegbare haak. De bovengenoemde of een daarop gelijkende ketting werd - en enkele van de onderstaande termen wijzen daar al op - eveneens gebruikt om de eg met het zwenghout te verbinden. Men zie daarom ook het lemma Egketting ca. [JG 1b + 1e + 2c; JG 2b-4, 2c; N 11, 35; N 11 A, 95b + 99c]
I-1
|
| 33964 |
kordeel, hotlijn |
kordeel:
kǝrdęi̯l (P197p Heers)
|
Riem die of touw dat aan de korte teugel (cf. lemma Loenje) is vastgemaakt en door de voerman in de hand gehouden wordt. Als de voerman aan die lijn trekt, draait het paard naar links (haar), als hij er zachte rukjes aan geeft, draait het paard naar rechts (hot). Meestal wordt de gewenste richting van het paard echter vooral met commando''s aangegeven. [JG 1a, 1b; N 13, 29 en 32]
I-10
|
| 20109 |
korenbloem |
blauwe kol:
blǫu̯ǝ kol (P197p Heers),
kolbloem:
kǫlblum (P197p Heers),
korenbloem:
kuǝnǝblum (P197p Heers)
|
Centaurea Cyanus L. Een niet meer zo algemeen voorkomende plant met blauwe bloemen, een spinselachtig behaarde stengel en dunne lancetvormige bladeren, die groeit in korenvelden, op zandgronden en in bermen. De plant bloeit van juni tot augustus en varieert in hoogte van 30 tot 60 cm. [A 13, 14; L 34, 31; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 33092 |
korenmijt zetten |
maken:
mǭ.kǝ (P197p Heers)
|
Het maken van de korenmijt. Zie de toelichting bij het lemma ''buitenstaande korenmijt'' (5.1.18). Het object van de overgankelijke werkwoorden is steeds: een korenmijt, of, kortweg, koren. [N 15, 44; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 32536 |
korf |
korf:
kørǝf (P197p Heers)
|
In het algemeen een uit wissen gevlochten en van een hengsel voorziene mand. Zie ook afb. 284. [N 20, 53; N 40, 37; monogr.]
II-12
|
| 21500 |
korporaal |
korporaal:
koͅpəroͅəl (P197p Heers),
kəproewəl (P197p Heers)
|
korporaal [ZND 36 (1941)]
III-3-1
|
| 18013 |
kortademig |
dempig:
dêmpig (P197p Heers),
kort:
kot van ossem (P197p Heers)
|
hij is dempig (kan moeilijk ademen) [ZND 23 (1937)]
III-1-2
|
| 18287 |
korte broek |
korte broek:
kotte broek (P197p Heers)
|
korte broek (hoe heet ...?) [ZND 22 (1936)]
III-1-3
|
| 18216 |
korte laars |
stramp:
-> e poër strampe.
stramp (P197p Heers)
|
Laars, een paar laarzen (laars die alleen het been bedekt tussen enkel en knie) [ZND 37 (1941)]
III-1-3
|