e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Heijen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
knolraap, raap knollen: knǫlǝ (Heijen) Brassica rapa L. var. rapa. Knolraap is de gekweekte knol van de plant met de naam raapzaad, die een radijsachtige smaak heeft en doorgaans als veevoeder wordt geteeld, maar ook werd gegeten. Vergelijk ook de toelichting bij het lemma Koolraap (Bovengronds). De knollen zijn wit en hebben de grootte van een appel; het bovenste randje van de knol is vaak purperkleurig. Vaak worden ze in het stoppelveld gezaaid, na de graanoogst. De antwoorden zijn in het meervoud gegeven, behalve voor de verkleinvorm raapje dat aan het einde van het lemma is toegevoegd. [N 7, 16; N 12, 40; N 12A, 4b; JG 1b, 2c; L 6, 3a; L 41, 1; Wi 5; R 3, 31; monogr.; add uit N 12, 41 en Goossens 1963, kaart 20] I-5
knolvoer, rapen (coll.) groen: grȳn (Heijen), knollengroen: knǫlǝgrȳn (Heijen) Rapen in het algemeen, als groenvoer of als ingekuild voer voor het vee gebruikt; herfstknollen. [N 12A, 4a; JG 1b, 2c; monogr.; add. uit N 11A, 29f en 29g; N 12, 40, N Q, 11a] I-5
knoop knoop: knoǝp (Heijen), knôep (Heijen), knöep (Heijen) knoop [SGV (1914)] || knoopen (mv.) [SGV (1914)] || Plat, rond schijfje of min of meer bolvormig voorwerpje van been, hout, metaal enz., dat aan kleding of andere gebruiksvoorwerpen wordt genaaid, hetzij als een middel om ze te doen sluiten of met een deel van hetzelfde of met een ander stuk te verbinden. [N 59, 135; N 62, 65a; Gi 1.IV, 48; Wi 5; S 18; MW; monogr.] II-7, III-1-3
knorrepot brombeer: Dèn a.lden brómbèèr duut de godga.nseleken dag niks a.nders as knaoje  brómbèèr (Heijen), brompot: brompot (Heijen), grijns: Mât duut d¯n heelen tied knaoje; ¯t is ennen é.chte gri.ns  gri.ns (Heijen), grompot: Dèn grómpot hèt óp alles wat én te mérke  grómpot (Heijen), knaaikont: Niks is goe.d of ¯t dugt nie bïj dieje knaojkó.nt  knaojkó.nt (Heijen), knaaipens: Zie ook knaojkó.nt  knaojpé.ns (Heijen), knaaipot: Zie ook knaojkó.nt  knaojpot (Heijen), knaaizaak: Zie ook knaojkó.nt  knaojzak (Heijen), knorpot: knorpot (Heijen), knoterpot: Dèn mi.ns is ennen é.chte knotterpot; noojt is ie tevriije  knotterpot (Heijen) brompot, knorrepot || knorrepot [SGV (1914)] || knorrepot, klager || knorrige man || mopperaar III-1-4
knuppel, knots knuppel: knippel (Heijen) knuppel [SGV (1914)] III-1-2
koe koe: ku (Heijen), kuu̯ (Heijen), %%de volgende opgaven zijn meervoud%%  ku (Heijen) Volwassen vrouwelijk rund, in de regel een rund dat één of meerdere keren gekalfd heeft. Zie afbeelding 5. Op de kaart is het woordtype koe niet opgenomen. [JG 1a, 1b; A 3, 37; A 4, 11; Gwn V, 2a; L 1a-m; L 4, 37; L 5, 27b; L 7, 61b; L 14, 26 en 88; L 20, 11; L 27, 5 en 57; L 29, 44; L 38, 44; L 40, 21b; L 44, 16, 21a en 39; R 12, 29; R (s] I-11
koe die eenmaal heeft gekalfd scheut: sxø̄t (Heijen) Zie afbeelding 6. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe''(3.3.1). [N C, 14a; monogr.] I-11
koe die pas gekalfd heeft verse koe: vǫrsǝ ku (Heijen) Voor een aantal varianten van vaars zou men kunnen denken aan een woord vers. Het wnt (xx-1, blz. 2125) vermeldt ''vers'' in de betekenis van "jonge koe van ongeveer twee jaar die nog geen kalf heeft gehad of voor de eerste maal kalft" (wnt xviii, blz. 72). Het onderscheid tussen vers- en vaarsvarianten is niet altijd even duidelijk. Daarom is er gekozen voor één woordtype vaars.' [A 4, 16; L 20, 16] I-11
koe die tweemaal heeft gekalfd koe van (het) tweede kalf: [koe] van ǝt twɛdǝ [kalf] (Heijen) Zie voor de fonetische documentatie van (koe) resp. (kalf) de lemmata ''koe'' (3.3.1) en ''kalf'' (3.1.1). [N 3A, 26a; N C, 14b] I-11
koe met gebogen, opgezette rug bult: bø̄lt (Heijen), pokkel: pokǝl (Heijen) [N 3A, 145c] I-11